Για να μην ξεχνούμε: 71 χρόνια από την Σφαγή στο Δίστομο

Για να μην ξεχνούμε: 71 χρόνια από την Σφαγή στο Δίστομο
Women standing In the graveyard of Distomo, Greece, where victims of a 1944 Nazi massacre are buried, in this undated picture. In World War II German soldiers killed 214 people as punishment for an attack by partisans. Germany's highest criminal court on Thursday, June 26, 2003 rejected a compensation claim by four Greeks whose relatives were among the victims. (AP Photo)
Women standing In the graveyard of Distomo, Greece, where victims of a 1944 Nazi massacre are buried, in this undated picture. In World War II German soldiers killed 214 people as punishment for an attack by partisans. Germany's highest criminal court on Thursday, June 26, 2003 rejected a compensation claim by four Greeks whose relatives were among the victims. (AP Photo)
ASSOCIATED PRESS

71 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, Τετάρτη 10 Ιουνίου 2015, από την ημέρα κατά την οποία ναζιστικά στρατεύματα πραγματοποίησαν την Σφαγή στο Δίστομο.

Πρωτεργάτες του ολοκαυτώματος ήταν ο Φριτς Λάουφενμπαχ, λοχαγός των SS του 2ου Λόχου του 1ου Τάγματος του 7ου Τάγματος Τεθωρακισμένων της Αστυνομίας SS, και ο Χανς Τσάμπελ. Ο λόχος του είχε διαταχθεί να μετακινηθεί από τη Λειβαδιά προς το Δίστομο, με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών στον Ελικώνα, ενώ προς την κατεύθυνσή του κινούνταν άλλοι δύο λόχοι από την Άμφισσα. Ωστόσο, δεν εντοπίστηκαν αντάρτες πέρα από 18 παιδιά που κρύβονταν σε στάνες- έξι εκ των οποίων εκτελέστηκαν.

Οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και έμαθαν για την παρουσία ανταρτών στο Στείρι, με τον 2ο Λόχο να κατευθύνεται προς τα εκεί. Στη θέση Λιθαράκι έπεσε σε ενέδρα ανταρτών του ΕΛΑΣ, υπέστη απώλειες και αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει.

Επιστρέφοντας στο Δίστομο, τα γερμανικά στρατεύματα πήραν την εκδίκησή τους στους αμάχους, αρχίζοντας την σφαγή όσων έβρισκαν μπροστά τους, περιλαμβανομένων γυναικόπαιδων και ηλικιωμένων, διαπράττοντας κτηνώδη εγκλήματα, με αποκεφαλισμούς και βιασμούς, καθώς και φόνους εγκύων γυναικών, αλλά και βρεφών στις κούνιες τους με ξιφολόγχες. Η σφαγή σταμάτησε το βράδυ, όταν επέστρεψαν στη Λειβαδιά- έχοντας πρώτα βάλει φωτιά στα σπίτια του χωριού και σκοτώσει αμάχους που βρήκαν στον δρόμο τους. Οι νεκροί εκτιμάται ότι έφτασαν τους 228, μεταξύ τους και 53 παιδιά κάτω των 16, ενώ μαρτυρία απεσταλμένου του Ερυθρού Σταυρού έκανε λόγο για 600.

Εκδηλώσεις για τα 71 χρόνια από τη σφαγή

Τη βούλησή τους ότι προχωρούν στην διατήρηση της μνήμης των ολοκαυτωμάτων υπογράμμισαν οι δήμαρχοι και εκπρόσωποι μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας, στο διοικητικό συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη στο Δίστομο, από «οφειλόμενο καθήκον και τιμή προς τους εκτελεσθέντες» της περιοχής.

Το διοικητικό συμβούλιο μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας περιόδου 1940-1945 «Ελληνικά Ολοκαυτώματα», που στόχο έχει και τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων, τόνισε τη συνεργασία με το Εθνικό συμβούλιο για την διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και υπογράμμισε τη στήριξη του στις σχετικές πρωτοβουλίες της Βουλής και της ελληνικής κυβέρνησης.

Εκ μέρους του Εθνικού Συμβουλίου για την διεκδίκηση των Γερμανικών Αποζημιώσεων, μίλησε στο ΔΣ η Χριστίνα Σταμούλη, νομικός, η οποία ενημέρωσε για την τελευταία και βασικότερη εξέλιξη που έχει υπάρξει στο θέμα αυτό και είναι η έκδοση απόφασης από το Συνταγματικό δικαστήριο της Ρώμης, με βάση την οποία «δημιουργείται βάσιμα η ελπίδα ότι οι ατομικές αποζημιώσεις που κατά κάποιον τρόπο θεωρούνταν παγωμένες, να επανεκκινηθούν». Η κα Σταμούλη ανέφερε επίσης ότι γίνεται μια κίνηση ώστε να βρεθούν κατατεθειμένες αγωγές από δημότες, ενώ τόνισε την ανάγκη επανασύστασης ενός τέτοιου αρχείου. Εξάλλου ανέφερε ότι το θέμα των αποζημιώσεων «δεν το θυμηθήκαμε τώρα». «Οι πολεμικές επανορθώσεις που οφείλονται στην Ελλάδα από τη Γερμανία είναι απαιτήσεις οι οποίες υφίστανται και οι οποίες είναι καταγεγραμμένες από το 1946, έχουν δε, οριστικοποιηθεί με συνδιάσκεψη στο Παρίσι. [...] Είναι πράγματα τα οποία μας οφείλονται από το 1946, αλλά με μεγαλοθυμία και γενναιόδωρα η διεθνής κοινότητα και η Ελλάδα μαζί το 1953, «φιλοδώρησε» την Γερμανία με μια αναστολή, η οποία έληξε το 1990, ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι το θέμα είναι πρωτίστως ηθικό: «πρόκειται για μια ηθική οφειλή, η αναγνώριση της οποίας προηγείται της οποιαδήποτε υλικής καταβολής και υλικής αποζημίωσης, τη οποία ούτως ή άλλως το διεθνές δίκαιο μας αναγνωρίζει», είπε η κα Σταμούλη.

Το «παρών» στις εκδηλώσεις, που κορυφώνονται σήμερα Τετάρτη, αναμένεται να δώσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλαδος Ιερώνυμος, η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου, εκπρόσωποι της κυβέρνησης, δήμαρχοι και πρόεδροι μαρτυρικών δήμων και χωριών της Ελλάδας.

Στις 10:30 είναι προγραμματισμένο μνημόσυνο των σφαγιασθέντων, στον ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, χοροστατούντος του σεβασμιότατου μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας Γεωργίου.

Στη συνέχεια, θα πραγματοποιηθεί πομπή προς το Μαυσωλείο Διστόμου, όπου θα ψαλεί επιμνημόσυνη δέηση. Θα ακολουθήσει ομιλία από τον δήμαρχο Διστόμου-Αράχωβας-Αντικύρας Γιάννη Γεωργακό και κατάθεση στεφάνων.

Μετά το μεσημέρι, είναι προγραμματισμένη εκδήλωση, κατα την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Διστόμου.

Η «Γκουέρνικα» του Διστόμου

Σημειώνεται ότι στα τέλη του Μαΐου ο καλλιτέχνης Κώστας Μουστάκας δώρισε τον πίνακα της Σφαγής του Διστόμου στο «Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού» της πόλης.

Ο 2x4 μ. πίνακας «Δίστομο», το οποίο οι θεατές του, όπου εκτέθηκε, το ονόμασαν η τιμητικά «Γκουέρνικα του Διστόμου» δωρήθηκε από τον δημιουργό του στην μαρτυρική πόλη του Διστόμου και έχει αναρτηθεί στο μουσείο.

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του Δήμου Διστόμου- Αράχωβας- Αντίκυρας, «ο Κώστας Μουστάκας έζησε πριν μερικά χρόνια στην περιοχή της Βοιωτίας και ιδιαίτερα στην Λιβαδειά, αγάπησε τον τόπο και τους ανθρώπους του και φεύγοντας πήρε μαζί του μνήμες. Μνήμες που τον συνοδεύουν έως σήμερα.Η σφαγή του Διστόμου τον Ιούνη του 1944 ήταν πάντα ένα γεγονός που τον πονούσε και όπως συμβαίνει με τους καλλιτέχνες, άλλος τρόπος δεν υπήρχε παρά να εκφράσει αυτά που ένοιωθε με την τέχνη του. Έτσι αποτύπωσε στον καμβά τον πόνο, τη θλίψη αλλά και την οργή για τη θηριωδία του Γερμανού κατακτητή σ’ ανθρώπους αθώους, άντρες, γυναίκες και παιδιά».

«Έτσι γεννήθηκε ο πίνακας αυτός. Μορφές τραγικές… η Μάνα που θρηνεί στο μνήμα, η Μάνα που κρατά στα χέρια της το άψυχο σώμα του παιδιού της, η Μάνα που σφίγγει στην αγκαλιά της το παιδί της για να το προστατέψει από το όπλο του εχθρού.Ο πόνος, η θλίψη, η απόγνωση βρίσκουν την έκφρασή τους στις μορφές κι από την άλλη η αγριότητα, το μίσος, η δίψα για αίμα του ναζισμού, των στρατιωτών που σαν λυσσασμένα σκυλιά όρμησαν πάνω στο λαό του Διστόμου να τον κατασπαράξουν. Όλα αυτά πέρασαν από τον μυαλό στον καμβά. Αλλά οι μορφές του καμβά αναζητούσαν συνεχώς τον τόπο τους. Για τον Κώστα Μουστάκα δεν υπήρξε ούτε μια στιγμή, από την πρώτη πινελιά, που να μην φανταζόταν τον πίνακα ''κάπου'' στην Μαρτυρική Πόλη του Διστόμου. Και αυτό το ''κάπου'' δεν μπορούσε να είναι άλλο από το ''Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού'', που πλέον γεμίζει κόσμο απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό».

(με επιπλέον πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Δημοφιλή