Όταν ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση συμφιλιώθηκαν στο Διάστημα: 40 χρόνια από το πρόγραμμα Απόλλων-Σογιούζ

Όταν ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση συμφιλιώθηκαν στο Διάστημα: 40 χρόνια από το πρόγραμμα Απόλλων-Σογιούζ

Εν έτει 2015, η συνεργασία μεταξύ Αμερικανών (και εν γένει Δυτικών και Ιαπώνων) αστροναυτών με Ρώσους κοσμοναύτες στο πλαίσιο του προγράμματος του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (και παλαιότερα κατά τη συνεργασία μεταξύ των προγραμμάτων του Διαστημικού Λεωφορείου- Space Shuttle- και του διαστημικού σταθμού Mir) θεωρείται κάτι δεδομένο- ωστόσο τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Η «Κούρσα του Διαστήματος» (Space Race) αποτέλεσε ένα από τα βασικά τμήματα του Ψυχρού Πολέμου, με τον αγώνα για την κατάκτηση της Σελήνης να εξελίσσεται σε μια σημαντική μάχη γοήτρου μεταξύ των υπερδυνάμεων.

Ωστόσο, τα πράγματα φαίνεται πως τείνουν να αλλάζουν όταν ξεφεύγει κάποιος από τα όρια της ατμόσφαιρας και αφήνει πίσω του τις κόντρες της Γης. Το 1975 οι δύο αντίπαλοι είχαν αφήσει πίσω τους την κούρσα για τη Σελήνη, με τις ΗΠΑ νικήτριες, με έξι επιτυχείς προσεληνώσεις, ενώ και οι δύο υπερδυνάμεις είχαν πειραματιστεί με διαστημικούς σταθμούς (ο αμερικανικός Skylab και ο σοβιετικός Salyut). Το Διαστημικό Λεωφορείο είχε ακόμα δρόμο μπροστά του, και οι σχέσεις είχαν αρχίσει να βελτιώνονται, οπότε και θεωρήθηκε πως είχε έρθει η ώρα για μια κοινή αποστολή.

Το Apollo-Soyuz Test Project περιελάμβανε την αποστολή των αστροναυτών Τομ Στάφορντ, Ντικ Σλέιτον (βετεράνος του προγράμματος Mercury) και Βανς Μπραντ με σκάφος «Απόλλων» σε «ραντεβού» με τους κοσμοναύτες Αλεξέι Λεόνοφ και Βαλερί Κουμπάσοφ σε κάψουλα Σογιούζ. Το βασικό τεχνικό κομμάτι της αποστολής- τη σύνδεση μεταξύ των δύο σκαφών- θα αναλάμβανε ένα συνδυαστικά σχεδιασμένο τμήμα, προκειμένου να ενώσει δύο διαφορετικά σκάφη στο Διάστημα.

Η εκπαίδευση των αστροναυτών και των κοσμοναυτών, όπως αναφέρεται σε ειδικό αφιέρωμα της NASA, έφερε κοντά τα δύο πληρώματα στις κουλτούρες και τις συνήθειες του «αντιπάλου», βοηθώντας στην υπέρβαση πολιτιστικών και γλωσσικών εμποδίων. Όπως είπε ο Βανς Μπραντ σε συνέντευξή του το 2000, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, «πιστεύαμε ότι ήταν ιδιαίτερα επιθετικοί ως άνθρωποι...και αυτοί πιθανότατα νόμιζαν ότι είμαστε τέρατα. Οπότε πολύ γρήγορα το ξεπεράσαμε αυτό, γιατί όταν είσαι με ανθρώπους που είναι στην ίδια δουλειά με εσένα, και τους συναναστρέφεσαι για μικρό χρονικό διάστημα, διαπιστώνεις ότι, τέλος πάντων, είναι άνθρωποι».

Σε συνέντευξή του το 1997, ο Στάφορντ περιέγραψε πώς ξεπεράστηκε το πρόβλημα της γλώσσας. «Κάθε πλήρωμα μιλούσε στη δική του γλώσσα, και το άλλο θα έπρεπε να καταλάβει» είχε πει. Δεν λειτουργούσε και πολύ ως ιδέα, μέχρι που ο Στάφορντ και ο Ρώσος αναπληρωτής διοικητής είχαν την ιδέα ο ένας να μιλάει στη γλώσσα του άλλου. «Οπότε αρχίσαμε, και δούλεψε τέλεια».

Στις 17 Ιουλίου 1975, οι πέντε εξερευνητές του Διαστήματος και τα δύο διαστημόπλοια – που είχαν εκτοξευτεί δύο ημέρες πριν- ήρθαν κοντά. Καθώς ο Στάφορντ πιλοτάριζε το Απόλλων, ο Λεόνοφ, διοικητής του Σογιούζ, είπε «Τομ, σε παρακαλώ μην ξεχάσεις τον κινητήρα σου». Σε ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη, τα δύο σκάφη συναντήθηκαν. «Το Σογιούζ και το Απόλλων “σφίγγουν τα χέρια”».

Λίγες ώρες αργότερα, τα μέλη των δύο πληρωμάτων έσφιγγαν στα αλήθεια τα χέρια, αγκαλιάζονταν και αντάλλασσαν δώρα, περιλαμβανομένων σημαιών, αναμνηστικών πλακετών κ.α. Επίσης, λάμβαναν συγχαρητήριο μήνυμα από τον Σοβιετικό ηγέτη, Λεονίντ Μπρέζνιεφ, και τηλεφωνική κλήση από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ.

To αμερικανικό πλήρωμα επέστρεψε στη Γη στις 19 Ιουλίου, και το ρωσικό δύο ημέρες πιο μετά. Θα περνούσαν δύο δεκαετίες πριν οι δύο χώρες συνεργάζονταν ξανά, στο πλαίσιο του προγράμματος Shuttle-Mir- αλλά οι βάσεις είχαν τεθεί.

Δημοφιλή