Η εγκληματικότητα στα χρόνια της κρίσης

Η εγκληματικότητα στα χρόνια της κρίσης
Eurokinissi

Η εξέλιξη της εγκληματικότητας στην Ελλάδα στα χρόνια του μνημονίου θα γίνει σίγουρα στο μέλλον πεδίο έρευνας («case study») για πολλούς εγκληματολόγους σε όλο τον κόσμο.

Και αυτό γιατί η θεωρία ότι «η φτώχεια φέρνει έγκλημα» διαψεύστηκε παταγωδώς. Μία αιτιοκρατική θεωρία που φαντάζει αυτονόητη αποδεικνύεται στην περίπτωση της Ελλάδας υπεραπλουστευτική και αναληθής.

Οι βασικοί δείκτες δείχνουν μείωση της βαριάς εγκληματικότητας τουλάχιστον κατά 30% από το 2010 μέχρι σήμερα, ενώ αύξηση εμφανίζεται μόνο κατά περίπτωση σε «εγκλήματα του δρόμου», όπως αρπαγές τσαντών και μικροποσών. Το γεγονός αυτό… διεγείρει τους επιστήμονες που εντρυφούν στη μελέτη του εγκλήματος.

2015: Μέχρι στιγμής καταγράφεται σημαντική αύξηση (περίπου 25%) σε σχέση με πέρυσι στις αρπαγές μικροποσών και σε άλλα μικροαδικήματα και σημαντική μείωση (περίπου κατά 80%) στις ληστείες τραπεζών και στις ληστείες σούπερ μάρκετ (μείωση κατά περίπου 50%)

Μιλώντας στη Huff Post Greece ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛ.ΑΣ. κ. Κλεάνθης Παπαγιαννόπουλος αναλύει από αστυνομικής άποψης την εξέλιξη της εγκληματικότητας. Από την πλευρά του ο γνωστός Έλληνας εγκληματολόγος κ. Βασίλης Καρύδης εξηγεί επιστημονικά πως και γιατί η φτώχεια στην Ελλάδα δεν έφερε… αίμα.

«Αυτό που φαίνεται παράδοξο σε πρώτη ανάγνωση μπορεί τελικά και να μην είναι. Στο εγκληματικό φαινόμενο πρέπει να κάνουμε μία μεθοδολογικού χαρακτήρα παρατήρηση. Σε περίοδο μιας βαθιάς ύφεσης για παράδειγμα γίνονται πολύ λιγότερες εισβολές σε σπίτια γιατί εκλείπουν τα χρήματα, κατά συνέπεια δεν υπάρχει κίνητρο. Μιλάμε σε αυτή την περίπτωση για το μεροκάματο του εγκλήματος, δηλαδή για το μικρομεσαίο έγκλημα. Όταν η πίτα της οικονομίας μικραίνει, παράλληλα συρρικνώνεται η πίτα και για τους κακοποιούς», εξηγεί ο κ. Καρύδης.

O εγκληματολόγος Βασίλης Καρύδης

Και προσθέτει: «Το οργανωμένο έγκλημα περιορίστηκε γιατί λόγω κρίσης συρρικνώθηκε στην Ελλάδα το μαύρο χρήμα. Έτσι, δεν δημιουργούνταν λόγοι επιδιώξεων που να δικαιολογούν το βαρύ έγκλημα. Η άνθηση του οργανωμένου εγκλήματος συνήθως συνοδεύεται από συνθήκες ευμάρειας και ακμής της μαύρης οικονομίας. Σε συνθήκες κρίσης δεν υπάρχει λόγος διεκδίκησης υψηλού οφέλους».

Τα στατιστικά στοιχεία του αρχηγείου της Αστυνομίας δείχνουν ότι καταγράφηκε σημαντική αύξηση του εγκλήματος μόνο τον πρώτο χρόνο των μνημονίων (από το 2010 έως το 2011). Έκτοτε σχεδόν όλοι οι δείκτες άρχισαν και συνέχισαν να δείχνουν πτώση.

Οι ληστείες σε σπίτια το 2011 διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2010 (912 το 2011, 432 το 2010), οι δολοφονίες από 176 που ήταν το 2010 έγιναν 184 το 2011, οι απάτες από 1.991 το 2010 έγιναν 2.464 το 2011 και οι κλοπές-διαρρήξεις από 90.931 το 2010 έγιναν 96.925 το 2011.

«Ήταν η πρώτη αντίδραση του κόσμου. Σήκωσε απότομα καταθέσεις από τις τράπεζες και έτσι δημιουργήθηκε μία κατηγορία ευάλωτων στόχων. Όταν πέρασε αυτό το κύμα –μετά το 2011- δεν είχε το λόγο ο κακοποιός να πάρει το ρίσκο μίας εισβολής σε σπίτι, που είναι ένα σοβαρό έγκλημα, γιατί ήξερε ότι πια δεν υπάρχει κίνητρο», προσθέτει ο Έλληνας εγκληματολόγος.

Από το 2011 και ύστερα τα πράγματα βελτιώθηκαν και, σύμφωνα με πολλούς αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ., σε αυτό συνέβαλαν στοχευμένες δράσεις του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛ.ΑΣ. κ. Κλεάνθης Παπαγιαννόπουλος επισημαίνει μιλώντας στη Huff Post Greece:«Τα τελευταία χρόνια, ιδίως από το 2011, σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης, η εγκληματικότητα στη Χώρα μας έχει μειωθεί σε ποσοστά πάνω από 30%, στη βασική κατηγοριοποίηση των αδικημάτων που επιδρούν στο αίσθημα ασφάλειας των πολιτών, όπως κλοπές, ληστείες, κλοπές οχημάτων κλπ. Αυτό συμβαίνει γιατί προσαρμόσαμε τις επιχειρησιακές μας τακτικές στα νέα δεδομένα και προσπαθούμε με την εμφανή αστυνομική παρουσία και δράση και την εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμμάτων αστυνόμευσης και ασφάλειας να αποτρέψουμε το έγκλημα, να ελαχιστοποιήσουμε τις ευκαιρίες διάπραξης και να είμαστε δίπλα στους συμπολίτες μας».

Ο εκπρόσωπος τύπου της ΕΛΑΣ, Κλεάνθης Παπαγιαννόπουλος

Τη μεγαλύτερη πτώση καταγράφουν οι ληστείες στις τράπεζες, κάτι που συνδέεται και με τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας που έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια τα υποκαταστήματα. Από 299 ληστείες τραπεζών που έγιναν το 2010, το 2014 οι ληστείες μειώθηκαν σε 32. Το ίδιο συνέβη με τις ληστείες σε σούπερ μάρκετ που από 359 το 2010, το 2014 μειώθηκαν σε 96.

Ανθεί το λαθρεμπόριο

Υπάρχουν, ωστόσο, και δείκτες εγκληματικότητας που στα χρόνια του μνημονίου κατέγραψαν αύξηση.

Η μεγαλύτερη έξαρση καταγράφεται στο λαθρεμπόριο. Ενδεικτικό είναι ότι οι υποθέσεις λαθρεμπορίου το 2010 ήταν μόλις 166 ενώ το 2014 ήταν 1.497. Αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. συνδέουν το φαινόμενο με την αύξηση των φόρων στα καύσιμα και σε άλλα προιόντα που δίνει μεγαλύτερο κίνητρο στα κυκλώματα.

Άνοδος καταγράφεται, επίσης, στις κλοπές που γίνονται στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Το 2010 σημειώθηκαν 2.807 κλοπές σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς σε σχέση με τις 3.123 που έγιναν το 2014.

Τι γίνεται φέτος

Φέτος για πρώτη χρονιά καταγράφεται σημαντική αύξηση στα λεγόμενα «εγκλήματα του δρόμου» (αρπαγές μικροποσών, τσαντών, κινητών τηλεφώνων) με τους αστυνομικούς να διαπιστώνουν έντονη «στροφή» των κακοποιών προς τους «εύκολους στόχους».

Μέχρι στιγμής παρατηρείται άνοδος (περίπου 25%) σε σχέση με πέρυσι στις αρπαγές μικροποσών και σε άλλα μικροαδικήματα, ενώ σημαντική είναι η μείωση (περίπου κατά 80%) στις ληστείες τραπεζών και στις ληστείες σούπερ μάρκετ (μείωση κατά περίπου 50%).

«Από την ανάλυση των στοιχείων του τρέχοντος έτους παρατηρούμε μια ποιοτική μεταστροφή της εγκληματικότητας στους λεγόμενους «εύκολους στόχους», κυρίως στα αδικήματα των ληστειών και των κλοπών. Δηλαδή ενώ έχει επιτευχθεί σημαντική μείωση σε ληστείες σε τράπεζες, σε super market, χρηματαποστολές κλπ οι δράστες επιλέγουν πλέον στόχους «χαμηλού ρίσκου», όπως μικροκλοπές σε δημοσίους χώρους, λεωφορεία, κλοπές ή ληστείες σε περίπτερα ή περιφερειακά καταστήματα κλπ. Για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση αυτή αναπροσαρμόζουμε το σχεδιασμό μας και την επιχειρησιακή μας πρακτική, ενώ θεωρούμε σημαντική, στο κομμάτι της ευρύτερης κοινωνικής προστασίας, τη συμβολή του «Αστυνομικού της Γειτονιάς», που βρίσκεται κοντά στους συμπολίτες μας για να τους ενημερώσει και να τους ευαισθητοποιήσει», εξηγεί ο κ. Παπαγιαννόπουλος.

Ο εγκληματολόγος κ. Βασίλης Καρύδης δίνει και μία άλλη διάσταση στην ερμηνεία των «εγκλημάτων του δρόμου»: «Πρόκειται για μία κατηγορία που δεν αντιπροσωπεύεται απόλυτα στις στατιστικές γιατί πολλές φορές το θύμα δεν απευθύνεται στην Αστυνομία. Είτε γιατί έχασε ένα μικροποσό είτε γιατί φοβάται ότι θα μπλέξει χειρότερα».

Δημοφιλή