«Το Μουσείο απαντά εκεί που σιωπά η Google» λέει ο διευθυντής της Tate, Chris Dercon

«Το Μουσείο απαντά εκεί που σιωπά η Google» λέει ο διευθυντής της Tate, Chris Dercon
Belgian Chris Dercon speaks during a news conference in Berlin on April 24, 2015. Dercon will leave the Tate Modern in 2017 after six years in charge of the museum for a leading role at Berlin's experimental Volksbuehne theater. AFP PHOTO / TOBIAS SCHWARZ (Photo credit should read TOBIAS SCHWARZ/AFP/Getty Images)
Belgian Chris Dercon speaks during a news conference in Berlin on April 24, 2015. Dercon will leave the Tate Modern in 2017 after six years in charge of the museum for a leading role at Berlin's experimental Volksbuehne theater. AFP PHOTO / TOBIAS SCHWARZ (Photo credit should read TOBIAS SCHWARZ/AFP/Getty Images)
TOBIAS SCHWARZ via Getty Images

Πολίτης του κόσμου, βαθύς γνώστης της ευρωπαϊκής ιστορίας, χειμαρρώδης κι εξαιρετικά γοητευτικός ομιλητής, ο Chris Dercon θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας αληθινός εστέτ. Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στάθηκε, δυστυχώς, πολύ μικρό για να φιλοξενήσει τον διευθυντή της Tate gallery, που «γέμισε» κυριολεκτικά δύο ορόφους και το καφέ του Μουσείου. Ο Βέλγος ιστορικός της τέχνης κλήθηκε στην Αθήνα για να περιγράψει «το Μουσείο του μέλλοντος» και να μιλήσει για το εγχείρημα που πραγματοποιεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια στο τιμόνι της Tate.

Ο Dercon ξεκίνησε την ομιλία του με ένα ιστορικό παράδοξο, φέρνοντας το δίδυμο Βαρουφάκη-Σόιμπλε κατ’ αντιστοιχία με τους Λόρδους Έλγιν και Βύρωνα (ο Byron ήταν σφοδρός επικριτής του Έλγιν για την κλοπή των μαρμάρων). Με αφορμή τον φιλέλληνα Ρομαντικό και την έκθεση που είχε φιλοξενήσει παλιότερα το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης για τους ευρωπαίους περιηγητές (“The Last Grand Tour”, 2011), ο Dercon ανέδειξε τον συνδυασμό του παλιού με το νέο, το διάλογο ανάμεσα στις ιστορικές περιόδους και σε δημιουργούς διαφορετικών γενεών. Αυτό το στοιχείο ξεχώρισε στην έκθεση της Μαρίας Λοϊζίδου στον ιστορικό χώρο του Κεραμεικού, ενώ με θέρμη μίλησε για το Μπενάκη και την έκθεση «Αμετρία» στην Πειραιώς. «Το μουσείο οφείλει να παράγει αναμνήσεις , αλλά παράλληλα ν’ αφουγκράζεται τον παλμό της πόλης… έχει τελειώσει το «Μεγάλο Μουσείο», όπως το ξέραμε. Η εξέλιξη ενός πολιτιστικού ιδρύματος δεν αποτελεί πλέον θέμα κτιριακών εγκαταστάσεων. Οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε ποιο μουσείο μπορούμε και πρέπει να έχουμε… ας το ανοικοδομήσουμε!» είπε με αποφασιστικότητα ο πολύπειρος διευθυντής.

Πώς, λοιπόν, ευαγγελίζεται το Μουσείο του μέλλοντος ο Dercon; Χρησιμοποίησε την ελληνική λέξη “agora”, όπως την εννοούσαν οι αρχαίοι, τοποθετώντας δηλαδή το μουσείο στην καρδιά της κοινωνικής και πολιτιστικής δραστηριότητας της πόλης. «Το κοινό έρχεται στο μουσείο για την πνευματικότητα, το συναίσθημα, τη γνώση, αλλά, πάνω απ' όλα, για να συναντήσει άλλους ανθρώπους, άλλες ιδέες. Είναι ένας δημόσιος χώρος, αλλά κι ένας χώρος συζήτησης και αυτογνωσίας, όπου θέτουμε ερωτήματα στον εαυτό μας που δεν μπορεί ν’ απαντήσει η Google!» Κι αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για τo αφεντικό της Tate: το μουσείο πρέπει να είναι συνδεδεμένο με το κοινό, ανοιχτό στην κοινωνία.

Περιέγραψε έναν υβριδικό πολυχώρο, που βασίζεται σε τρεις άξονες: στο δημόσιο (urban piazza), στον εκθεσιακό (gallery) και στο φεστιβαλικό, ικανό να παράγει και να φιλοξενεί καλλιτεχνικές παραγωγές. Το έκανε μάλιστα παραστατικά, δείχνοντας σχετικό βίντεο από την επέκταση της Tate και το «άνοιγμά» της σε διεθνή προγράμματα, στο χορό και στον κινηματογράφο, προσελκύοντας ευρύτερα κοινά.

Και τί θ’ απογίνουν τα κλασικά αριστουργήματα της τέχνης; Το εύλογο ερώτημα τέθηκε απρόσμενα από έναν κορυφαίο συλλέκτη της σύγχρονης τέχνης, τον Δάκη Ιωάννου. «Κοντά στα μεγάλα ονόματα, που αναμφίβολα έχουν την αξία τους, ανακαλύπτουμε συνεχώς γυναίκες, παραγνωρισμένους ή απαγορευμένους καλλιτέχνες που επηρεάζουν το κοινό και το ενδιαφέρον γι' αυτούς μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Δεν ισχύει ότι το κοινό θέλει μόνο φτασμένους δημιουργούς. Υπάρχουν πολύ επιτυχημένες εκθέσεις –και έχουμε τα παραδείγματα– καλλιτεχνών που το έργο τους δεν είναι μεγαλειώδες» απάντησε ο Chris Dercon, που έχει στο ενεργητικό του εκθέσεις μεγάλων δημιουργών όπως οι Matisse και Picasso.

Ο Βέλγος Ιστορικός της Τέχνης είναι ένας αληθινός φίλος της χώρας μας και θα είναι ευχής έργον ν’ αναλάβει τη συμπαραγωγή κάποιας έκθεσης μ’ ένα ελληνικό μουσείο ή ίδρυμα. Το φιλόδοξο εγχείρημά του στην Tate gallery συνεχίζεται ως το 2017, οπότε και θ’ αναλάβει τη διεύθυνση του φημισμένου Βερολινέζικου Θεάτρου Volksbühne.

Δημοφιλή