Στους Τόμας Λίνταλ, Πωλ Μόντριχ και Αζίζ Σακάρ το Νόμπελ Χημείας

Στους Τόμας Λίνταλ, Πωλ Μόντριχ και Αζίζ Σακάρ το Νόμπελ Χημείας
A view of the screen showing the winners of the 2015 Nobel Prize for Chemistry, during a press conference, in Stockholm, Wednesday, Oct. 7, 2015. Sweden's Tomas Lindahl, American Paul Modrich and U.S.-Turkish scientist Aziz Sancar won the Nobel Prize in chemistry on Wednesday for
A view of the screen showing the winners of the 2015 Nobel Prize for Chemistry, during a press conference, in Stockholm, Wednesday, Oct. 7, 2015. Sweden's Tomas Lindahl, American Paul Modrich and U.S.-Turkish scientist Aziz Sancar won the Nobel Prize in chemistry on Wednesday for
ASSOCIATED PRESS

Ο Τόμας Λίνταλ (Francis Crick Institute and Clare Hall Laboratory, M. Βρετανία), Πωλ Μόντριχ (Howard Hughes Medical Institute and Duke University School of Medicine, ΗΠΑ) και Αζίζ Σανκάρ (University of North Carolina, ΗΠΑ) απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Χημείας, για τις «μηχανιστικές μελέτες τους πάνω στην επισκευή DNA».

Οι τρεις ερευνητές βραβεύτηκαν για τη χαρτογράφηση, σε μοριακό επίπεδο, του τρόπου με τον οποίο τα κύτταρα επισκευάζουν το DNA που έχει υποστεί ζημιές, διαφυλάσσοντας τη γενετική πληροφορία. Η δουλειά τους ανοίγει τον δρόμο για την καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας ενός ζωντανού κυττάρου, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, για την ανάπτυξη νέων μεθόδων αντιμετώπισης του καρκίνου.

Κάθε μέρα το DNA μας υφίσταται ζημιά από την υπεριώδη ακτινοβολία και διάφορες καρκινογόνες ουσίες, αλλά ακόμη και χωρίς τέτοιου είδους «επιθέσεις», ένα μόριο DNA είναι εκ των πραγμάτων ασταθές. Χιλιάδες μικρές αλλαγές λαμβάνουν χώρα σε καθημερινή βάση, ενώ μπορεί να προκύψουν και ελαττώματα/ προβλήματα όταν αντιγράφεται το DNA κατά τον διαχωρισμό κυττάρων, διαδικασία που λαμβάνει χώρα εκατομμύρια φορές ημερησίως στο ανθρώπινο σώμα.

Ο λόγος για τον οποίο το γενετικό υλικό μας δεν αποσυντίθεται σε ένα «χημικό χάος», είναι η συνεχής λειτουργία μιας «στρατιάς» μοριακών συστημάτων, τα οποία συνεχώς παρακολουθούν και επισκευάζουν το DNA. Οι τρεις επιστήμονες τιμήθηκαν με το βραβείο για τη δουλειά τους ακριβώς πάνω σε αυτό το αντικείμενο: Την καταγραφή του πώς πολλά από αυτά τα συστήματα λειτουργούν σε μοριακό επίπεδο.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι το DNA είναι ένα εξαιρετικά σταθερό σωματίδιο, αλλά ο Τόμας Λίνταλ επέδειξε ότι αποσυντίθεται με ταχύτητα που κανονικά θα καθιστούσε αδύνατη την ανάπτυξη της ζωής στη Γη. Αυτή η ανακάλυψη τον οδήγησε στον εντοπισμό ενός μοριακού μηχανισμού (base excision repair- επιδιόρθωση με εκτομή βάσης) ο οποίος αντιμετωπίζει την κατάρρευση του DNA μας. Από πλευράς του, ο Αζίζ Σανκάρ χαρτογράφησε τον μηχανισμό που χρησιμοποιείται από τα κύτταρα για την επισκευή της ζημιάς από την υπεριώδη ακτινοβολία στο DNA (nucleotide excision repair- επιδιόρθωση με εκτομή νουκλεοτιδίου).

Άνθρωποι που έχουν γεννηθεί με προβλήματα πάνω σε αυτό το σύστημα επισκευής τείνουν να εμφανίζουν καρκίνο του δέρματος όταν εκτίθενται στο φως του ήλιου. Επίσης, ο μηχανισμός αυτός χρησιμοποιείται από το κύτταρο για την επιδιόρθωση προβλημάτων τα οποία προκαλούνται από μεταλλαξιογόνες ουσίες. Όσον αφορά στον Πωλ Μόντριχ, επέδειξε το πώς το κύτταρο επιδιορθώνει λάθη που εμφανίζονται όταν το DNA αναπαράγεται μέσω διαχωρισμού. Ο μηχανισμός αυτός (mismatch repair- επιδιόρθωση μη συμπληρωματικής βάσης) μειώνει τη συχνότητα λαθών σε αυτή τη διαδικασία κατά περίπου χίλιες φορές. Προβλήματα σε αυτόν τον μηχανισμό οδηγούν σε εμφάνιση κληρονομικού καρκίνου στο παχύ έντερο.

Δημοφιλή