Το Εurogroup της 9ης Μαϊου από πολλούς θεωρείται ως πρώτος σταθμός της Ευρωπαϊκής ανηφόρας με την πρώτη κορυφή να έχει οριοθετηθεί στις 23 Ιουνίου όταν κ θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα στη Μ. Βρετανία.
Έως τότε όλες οι πλευρές αναμένεται να αποδείξουν αν θέλουν να ανοίξουν ή όχι τον ασκό του Αιόλου. Οι αφορμές πολλές: το Ελληνικό ζήτημα, το προσφυγικό, η άνοδος της ακροδεξιάς, οι εκλογές στην Ισπανία και βέβαια το δημοψήφισμα στη Βρετανία.
Αν και στο προσκήνιο οι προθέσεις όλων είναι η αποσυμπίεση στο εκρηκτικό σκηνικό που διαμορφώνεται στην Ευρώπη, παρασκηνιακά οι επιδιώξεις διαφέρουν τόσο που η «κοινή Ευρωπαϊκή στρατηγική» είναι άγνωστη έννοια.
Μπορεί η αναζωπύρωση της «Ελληνικής κρίσης» να αποτελεί την μικρότερη εστία κινδύνου για το κοινό Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, αλλά όλοι όσοι μετέχουν στις διαδικασίες δεν χαράσσουν την τακτική τους έχοντας ως αναφορά μόνο τις εξελίξεις στην Αθήνα.
Μένοντας στο παρασκήνιο, όλοι οι «παίχτες» έχουν στο μυαλό τους τη μεγάλη εικόνα. Η μάχη δίνεται σε όλα τα μέτωπα με στόχο την επικράτηση επί των φορέων διαφορετικών ιδεών.
Το Ελληνικό «θρίλερ» αποτελεί μια πιστή μικρογραφία του σκηνικού που διαμορφώνεται στην Ευρώπη με κοινούς πρωταγωνιστές, παρόμοιες επιδιώξεις και σχεδόν ίδιες συμμαχίες.
Τα παιχνίδια και η λιτότητα
Η επανεμφάνιση του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ με διπλό χτύπημα μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα, για πολλούς αποτέλεσε προσπάθεια να στείλει μήνυμα στους σκληροπυρηνικούς της Ευρωζώνης. Αξιωματούχοι της Κομισιόν οι οποίοι συντάσσονται στο πλευρό του κ. Γιούνκερ μιλούν πλέον ανοιχτά για «παιχνίδι Σόιμπλε». Σύμφωνα με αυτούς τους αξιωματούχους ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επιχειρεί ακόμα μια φορά «με τη μέθοδο του εικονικού πνιγμού» στην Ελλάδα, να στείλει μήνυμα σε όσους αμφισβητούν την ιδεολογική κυριαρχία της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρώπη.
Ο κ. Σόιμπλε δεν έπαψε ούτε μια στιγμή να πιστεύει ότι η λιτότητα αποτελεί τη μόνη λύση. Η αυστηρότητα στην εφαρμογή της διαφέρει ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά κάθε χώρας. Αλλά κατά τον κ. Σοίμπλε η λιτότητα αποτελεί την μόνη απάντηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο σύνολο τους οι οικονομίες των Ευρωπαϊκών κρατών.
Υποστηρικτές της άποψης του Γερμανού υπουργού οικονομικών πολλοί και όχι μόνο από τις τάξεις αυτών που αποκαλούνται «ισχυρές οικονομίες». Άλλωστε κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει όταν ο «σκληρός» Σόιμπλε στρέφει τα βέλη του στην Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, ακόμα κ στην Φρανκφούρτη όπου βρίσκεται το στρατηγείο του Ευρωπαίου Κεντρικού Τραπεζίτη Μάριο Ντράγκι.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ως κορυφαίος εκπρόσωπος των σκληροπυρηνικών, διαλέγει τους συμμάχους του μέσα στα κέντρα αποφάσεων για την οικονομική πολιτική της Ευρώπης, αφήνοντας για «εχθρούς» όσους στην πραγματικότητα δεν μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις. Η ανάδειξη του Eurogroup ως τον μόνο μηχανισμό λήψης αποφάσεων (έστω και αν επίσημα δεν έχει καμία αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων), σε συνδυασμό με την απόλυτη κυριαρχία που έχει ο Γερμανός υπουργός οικονομικών στην πλειοψηφία των υπουργών, αλλά και των αξιωματούχων που μετέχουν, αποδεικνύει ότι ο ίδιος κρατάει την μπαγκέτα του μαέστρου κ ορίζει το ρυθμό.
Και επειδή όσο καλός και αν είναι ο μαέστρος χωρίς καλό πρώτο βιολί το αποτέλεσμα θα χωλαίνει, ο ίδιος έχει διαλέξει και έχει μοιράσει ρόλους.
Όποιες επιδιώξεις και να εκφράζουν οι υπόλοιποι, αρκεί το σήμα του κ. Σόιμπλε για να αλλάξουν τα σχέδια όλων των συμμετεχόντων.
Χαμένες προσδοκίες
Το παράδειγμα του ακυρωθέντος Eurogroup της Μ.Πέμπτης αποδεικνύει όσα ψιθυρίζονται σε Αθήνα και Βρυξέλλες. Και αυτό γιατί στο οικονομικό επιτελείο διαβεβαιώνουν ότι η προσδοκία για μια έκτακτη συνεδρίαση δεν ήταν Ελληνικής έμπνευσης, αλλά δημιουργήθηκε μετά από σαφείς διαβεβαιώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων.
Η συνεδρίαση αυτή θα αποτελούσε μια προσπάθεια να ακυρωθεί ο αιφνιδιασμός από το σχέδιο Σόιμπλε για τα επιπλέον μέτρα που θα πρέπει να λάβει η Ελλάδα ώστε να καλύψει τη διαφορά 2% του ΑΕΠ στις εκτιμήσεις για το στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος το 2018, την οποία «βλέπει» το ΔΝΤ.
Στόχος δεν ήταν να ακυρωθεί το σχέδιο στο σύνολό του αλλά το περιεχόμενο του, καθώς σε Αθήνα και Βρυξέλλες γνωρίζουν ότι αυτή η κίνηση αποτελεί παραχώρηση του Σόιμπλε προκειμένου να παραμείνει το ΔΝΤ στην Ελλάδα, χωρίς να ζητά «γενναίες» αποφάσεις για το χρέος. Σε αυτή την επιχείρηση η προσπάθεια δεν θα επικεντρωνόταν στη λίστα μέτρων, αλλά στον τρόπο λειτουργίας του μηχανισμού που θα εφαρμόζει τις περικοπές.
Σε αυτό το επίπεδο δίνει τη μάχη ακόμα η κυβέρνηση, έχοντας όμως ως νέο ορόσημο το Eurogroup της 9ης Μαΐου. Στόχος να αποφύγει την πίεση του Βόλφγκαν Σόιμπλε και του ΔΝΤ και όσων μιλούν για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο τακτικό Eurogroup της 24ης Μαΐου.
Η Αθήνα είχε την ελπίδα ότι θα μπορούσε να αποκομίσει μια πρώτη εικόνα για το πόσες πιθανότητες υπάρχουν να προκύψει συμφωνία στην κρίσιμη συνάντηση των κ. Τσακαλώτου, Σόιμπλε, Σαπέν και των τριών επικεφαλής των θεςμών κ. Ντράγκι, Γιούνκερ, Λαγκάρντ με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, αλλά όπως όλα δείχνουν η συνάντηση αυτή δεν θα γίνει.
Οι διαφορές
Στο μόνο που συμφωνεί η Ελλάδα είναι ο μηχανισμός να ενεργοποιείται αυτόματα μόλις διαπιστωθούν δημοσιονομικές αποκλίσεις. Ωστόσο, στην Αθήνα θέλουν την τελευταία λέξη για την ενεργοποίηση του μηχανισμού, αλλά και τους κωδικούς που θα πέφτει το δημοσιονομικό «τσεκούρι» να την έχει ο Έλληνας υπουργός οικονομικών.
Ταυτόχρονα, η Αθήνα ζητά οι αποφάσεις να λαμβάνονται μια φορά τον χρόνο μετά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων της Eurostat για το προηγούμενο έτος, ενώ δέχεται στο δημοσιονομικό συμβούλιο που θα ελέγχει το μηχανισμό να μετέχει και στέλεχος της Eurostat.
Αντίθετα το ΔΝΤ (και εμμέσως ο κ. Σόιμπλε) απαιτεί στο Συμβούλιο να μετέχει και δικό του στέλεχος, καθώς δεν έχει εμπιστοσύνη στα στοιχεία της Eurostat. Και βέβαια σε ότι έχει να κάνει με τους κωδικούς του προϋπολογισμού οι οποίοι θα συρρικνώνονται αυτόματα, απαιτεί να μην υπάρχουν στεγανά, προσανατολιζόμενο σε δαπάνες μισθών, συντάξεων, υγείας, κοινωνικών παροχών και φοροαπαλλαγών.