Ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να συνεχίζει να κυβερνά την Τουρκίας έως το 2029, με διευρυμένες εκτελεστικές εξουσίες, σύμφωνα με τις προτάσεις που ετοιμάζει το κόμμα του για τη συνταγματική αναθεώρηση. Οι προτάσεις αυτές πιθανόν θα τεθούν σε δημοψήφισμα την επόμενη άνοιξη δήλωσαν στο Reuters αξιωματούχοι που έχουν δει το τελευταίο προσχέδιο.
Ο Τούρκος πρόεδρος και οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι η χώρα χρειάζεται την ισχυρή ηγεσία μίας εκτελεστικής προεδρίας, ένα σύστημα παρόμοιο με εκείνο στις ΗΠΑ ή τη Γαλλία, προκειμένου να αποφευχθούν οι εύθραυστες κυβερνήσεις συνασπισμού, που έχουν εμποδίσει την ανάπτυξη στο παρελθόν.
Ωστόσο οι αντίπαλοι του Ερντογάν βλέπουν τις προτάσεις του ως «όχημα» για τις φιλοδοξίες του Τούρκου προέδρου και φοβούνται ότι θα φέρει ακόμη περισσότερο απολυταρχισμό σε μία χώρα που ήδη δέχεται τα πυρά της Δύσης για το ιστορικό της σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες, ιδιαίτερα έπειτα από τις εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο.
Το κόμμα του Ερντογάν, το AKP, το οποίο ιδρύθηκε πριν από περίπου 15 χρόνια, σκοπεύει να θέσει σε δημοψήφισμα τις συγκεκριμένες αλλαγές την επόμενη άνοιξη και θα ζητήσει τη στήριξη του εθνικιστικού κόμματος της αντιπολίτευσης, του MHP, προκειμένου να κερδίσει την έγκριση του κοινοβουλίου για μια τέτοια ψηφοφορία.
Σύμφωνα με το τελευταίο προσχέδιο, συνεχίζει το Reuters, ο Ερντογάν θα μπορούσε να αναλάβει τη θέση του «ενεργού» εκτελεστικού προέδρου αμέσως μετά από το δημοψήφισμα, αν εγκριθούν οι αλλαγές. Οι προεδρικές εκλογές θα γίνουν, όπως είναι προγραμματισμένο, όταν λήξει η θητεία του, το 2019.
Το σύνταγμα ορίζει πως ο πρόεδρος μπορεί να κάνει μόνο δύο θητείες, δηλαδή αν κερδίσει ο Ερντογάν τις εκλογές του 2019, θα μπορεί να κυβερνήσει μόνο μέχρι το 2024. Ομως, με την προτεινόμενη εκτελεστική προεδρία, το «ρολόι θα μηδενιστεί», όπως αναφέρει το Reuters, και θα του δώσει τη δυνατότητα για ακόμη δύο ακόμη θητείες.
«Οι εργασίες μας για τις συνταγματικές αλλαγές κατέληξαν σε αυτό το σημείο και θα τις φέρουμε στο κοινοβούλιο τις προσεχείς ημέρες» δήλωσε ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ κατά τη διάρκεια συνδιάσκεψης του ΑΚΡ στην Άγκυρα την Τετάρτη χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Σύμφωνα με δύο ανώτατους αξιωματούχους που έχουν δει το προσχέδιο, ο πρόεδρος θα μπορεί να εκτίσει δύο πενταετείς θητείες και θα έχει τη δυνατότητα να εκδίδει προεδρικά διατάγματα για μια σειρά εκτελεστικών ζητημάτων, χωρίς την ανάγκη να συμβουλευτεί το κοινοβούλιο.
Επίσης ο πρόεδρος θα έχει δύο βοηθούς και θα ορίζει απευθείας τους επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων και των υπηρεσιών πληροφοριών, τους πρυτάνεις των πανεπιστημίων και μερικά κορυφαία στελέχη του δικαστικού σώματος διευρύνοντας μέρος των εξουσιών τους.
Για τις αλλαγές στο Σύνταγμα απαιτούνται 367 ψήφοι από τις 550 του κοινοβουλίου, προκειμένου αυτές να περάσουν απευθείας και 330 για να γίνει δημοψήφισμα. Το κόμμα του Ερντογάν, το ΑΚΡ έχει 317 έδρες και το ΜΗΡ 39.
Όμως αυτές οι αλλαγές είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν την αντίδραση της ΕΕ, η οποία άλλωστε έχει εκφράσει τον προβληματισμό της για τον περιορισμό των ελευθεριών και τις διώξεις δημοσιογράφων, πολιτικών, ακαδημαϊκών, δικαστικών και άλλων πολιτών από την κυβέρνηση Ερντογάν έπειτα από την απόπειρα του πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου.