Ο Στέφανος Ψημένος ξεκίνησε την εξερεύνηση της Ελλάδας με μία βέσπα και σήμερα έχει χαρτογραφήσει όλη την χώρα

Ο Στέφανος Ψημένος ξεκίνησε την εξερεύνηση της Ελλάδας με μία βέσπα και σήμερα έχει χαρτογραφήσει όλη την χώρα

Ο Στέφανος Ψημένος είχε πάντα στο αίμα του το «μικρόβιο» της εξερεύνησης. Έγινε γνωστός από την εταιρεία του ROAD που ίδρυσε το 1993, αφού είχε γυρίσει όλη την Ελλάδα πάνω σε μία μοτοσικλέτα, έχοντας στην τσάντα του μία φωτογραφική μηχανή, δεκάδες φιλμ, ένα αντίσκηνο, έναν υπνόσακο και μερικά ρούχα. Το όνειρό του; Να διαφημίσει την Ελλάδα. Και πραγματικά τα κατάφερε. Από το 2008, έχει ιδρύσει την εταιρεία TERRAIN, η οποία δημιουργεί μοναδικούς χάρτες με την βοήθεια της τεχνολογίας, αλλά και της προσωπικής εμπειρίας. Σήμερα, πέρα από τους χάρτες του, σηματοδοτεί μονοπάτια σε όλη την Ελλάδα και ελπίζει ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να γίνει σύντομα μία ισχυρή δύναμη στον περιπατητικό τουρισμό. Όχι και άσχημα για κάποιον που ξεκίνησε με μία βέσπα 50 κυβικών για να πάει από την Αθήνα στην Θεσσαλονίκη.

Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς και για το πως ξεκίνησε όλη αυτή η εξερεύνηση της Ελλάδας.

Γεννήθηκα το 1963 στην Αθήνα και μεγάλωσα στου Παπάγου που τότε ήταν μια ήσυχη γειτονιά με μονοκατοικίες, δίπλα στον Υμηττό. Ήμουν το μόνο αγόρι σε μια πολύτεκνη οικογένεια όπου τα άλλα πέντε παιδιά ήταν κορίτσια! Όπως καταλαβαίνετε, η απόδραση ολοταχώς και με οποιοδήποτε μέσον ήταν η πιο έντονη παρόρμησή μου παιδιόθεν! Η πρώτη «απόδραση» που μου αποκάλυψε έναν άλλο κόσμο, ήταν η αγάπη μου για την ελληνική γλώσσα, και μετά για την ελληνική ιστορία. Ατελείωτες ώρες μελέτης στο μικρό μου δωμάτιο, μου έδωσαν τα πρώτα εφόδια για το μεγάλο ταξίδι στην Ελλάδα.

Με τα πόδια, από μικρός, αλώνιζα τον Υμηττό που ήταν η αυλή μου. Με το ποδήλατο αργότερα, όλη την Αθήνα. Με το πρώτο μου μηχανάκι, μια βέσπα 50 κυβικών, έφτασα το 1980 ως τη Θεσσαλονίκη! Και με την πρώτη μου μοτοσικλέτα, μία Yamaha 550 κυβικών, έφτασα το 1984 ως το Βόρειο Ακρωτήριο, εκεί που τελειώνει η Ευρώπη.

Μιλήστε μου για την ίδρυση της ROAD.

Τελειώνοντας το πανεπιστήμιο και ύστερα από μια θητεία οκτώ ετών ως κειμενογράφος σε διαφημιστικές εταιρίες, είχα πλέον τα χρήματα και το χρόνο να κάνω το όνειρό μου πραγματικότητα, που ήταν να διαφημίσω την Ελλάδα. Έτσι ίδρυσα τη ROAD, τον Ιανουάριο του 1993. Το πρώτο βήμα, που διήρκησε δύο χρόνια, ήταν η εμβριθής μελέτη της βιβλιογραφίας. Η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών, η «Ελλάδος Περιήγησις» του Παυσανία (του Νικόλαου Παπαχατζή, επίσης έκδοση της Εκδοτικής Αθηνών) και δεκάδες τόμοι βιβλίων ιστορίας και λαογραφίας, ήταν η “πρώτη ύλη” μου. Οταν πια ήμουν έτοιμος, φόρτωσα στη μοτοσικλέτα μου, μια BMW F650 τότε, την φωτογραφική μηχανή, δεκάδες φιλμ, το δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι μου και κασέτες, το αντίσκηνο, τον υπνόσακο, λίγα ρούχα, και ξεκίνησα. Δεκατρία χρόνια αργότερα, και μετά από 1.500.000 χιλιόμετρα, είχα πλέον δημιουργήσει περισσότερους από 150 τίτλους χαρτών, και είχα συγγράψει περισσότερες από 6.000 σελίδες ταξιδιωτικών οδηγών. Η επιτυχία ήταν μεγάλη, αλλά η «συνταγή» ήταν απλή: πήγα παντού, είδα τα πάντα, έγραψα την αλήθεια, έγραψα με ζωντάνια και κέφι για αυτά που μου άρεσαν. Κι έτσι, μέσα σε λίγα χρόνια, η μικρή ROAD έγινε μια μεγάλη ανώνυμη εταιρεία με 30 εργαζόμενους.

Τι διαφορετικό προσφέρουν οι χάρτες της TERRAIN;

Καταρχήν, είναι οι μόνοι που δημιουργούνται αποκλειστικά με επιτόπια έρευνα. Δημιουργούμε τους χάρτες μας 100% από στοιχεία που συλλέγουμε στο πεδίο. Εξερευνούμε κάθε γωνιά της περιοχής που χαρτογραφούμε, οδηγούμε με τις μοτοσυκλέτες μας όλους τους δρόμους, περπατάμε όλα τα μονοπάτια, επισκεπτόμαστε ένα προς ένα όλα τα αξιοθέατα, και σαρώνουμε την ακτογραμμή με το ειδικά εξοπλισμένο φουσκωτό σκάφος της εταιρίας. Θέλει πολύ χρόνο και πολλά χρήματα για να φτιάχνεις έτσι χάρτες αλλά δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από αυτόν.

Τυπώνουμε τους χάρτες μας σε Polyart, ένα πολυμερές που μοιάζει με χαρτί αλλά είναι 100% αδιάβροχο και με εξαιρετική αντοχή στα τσακίσματα. Μπορείτε να τους χρησιμοποιήσετε στη βροχή, να τους διπλώσετε και να τους ξεδιπλώσετε χιλιάδες φορές σε όποιο σχήμα θέλετε, χωρίς να καταστραφούν. Για έναν πεζοπορικό χάρτη, αυτό το ποιοτικό χαρακτηριστικό είναι πολύ σημαντικό.

Το άλλο στοιχείο που ξεχωρίζει τους χάρτες της TERRAIN είναι καθαρότητα της πληροφορίας, η ευκρίνεια των συμβόλων, η σωστή επιλογή χρωμάτων, γραμματοσειρών και όλων εκείνων των στοιχείων που κάνουν έναν χάρτη φιλικό προς τον χρήστη.

Πόσος χρόνος απαιτείται για να χαρτογραφήσετε ένα ελληνικό νησί, ας πούμε των Κυκλάδων;

Εξαρτάται από την έκτασή του, και από το πόσα πολλά μονοπάτια έχει. Οι χαρτογράφοι της TERRAIN (που επίσης είναι όλοι τους ορειβάτες, αναρριχητές και ποδηλάτες) μπορούν να χαρτογραφήσουν περί τα 150 χιλιόμετρα δρόμων την ημέρα, ή 20 χιλιόμετρα μονοπατιών. Στη Νάξο, για παράδειγμα, που είναι ένα μεγάλο νησί με πολλά μονοπάτια, μεγάλη έκταση και μεγάλη ακτογραμμή, η χαρτογραφική ομάδα της TERRAIN που έκανε την εργασία στο πεδίο ήταν επταμελής, και ολοκλήρωσε το έργο της σε 24 ημέρες.

Η TERRAIN έχει εκδώσει περισσότερους από 100 τίτλους πεζοπορικών χαρτών.

Πόσο έχει βοηθήσει η τεχνολογία στη χαρτογράφηση όλης της Ελλάδας;

Μπορεί να φτιάχνουμε τους χάρτες μας με τον σίγουρο, χειροποίητο τρόπο των παλιών εξερευνητών, δηλαδή αποκλειστικά με επιτόπια έρευνα, αλλά χρησιμοποιούμε την τελευταία λέξη της χαρτογραφικής τεχνολογίας. Οι χαρτογραφικές εργασίες στο πεδίο γίνονται από τους έμπειρους Μηχανικούς Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας της εταιρίας μας, με τα υπερσύγχρονα GPS Spectra Precision Mobile Mapper 120 που αποδίδουν ακρίβεια καταγραφής ≤1m. Στο γραφείο, επεξεργαζόμαστε τα στοιχεία της επιτόπιας έρευνας με το χαρτογραφικό λογισμικό ArcGIS.

Υπάρχει κάποιος τόπος στην Ελλάδα που αγαπάτε ιδιαίτερα;

Εικοσιτρία χρόνια τώρα ταξιδεύω επαγγελματικά στην Ελλάδα. Έχω χαρτογραφήσει κάθε γωνιά της, έχω περπατήσει όλα τα μονοπάτια της, έχω πάει ακόμα και στο πιο μικρό και απομακρυσμένο χωριό της. Η ομορφιά της πατρίδας μου είναι μαγευτική, αλλά οι ιδιαίτεροι δεσμοί που αναπτύσσει ένας άνθρωπος με κάποιο τόπο δεν έχουν να κάνουν τόσο με τα φυσικά χαρακτηριστικά ενός τόπου όσο με τη «χημεία» και την αλληλεπίδραση που προκύπτει ανάμεσα στον τόπο και τον επισκέπτη. Είναι η προσωπικότητά μας, τα βιώματά μας, οι γνώσεις μας, ακόμα και η συγκυρία, που καθορίζουν τη σχέση μας με έναν τόπο. Για εμένα, ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου έχουν τα Κύθηρα όπου πηγαίνω για καλοκαιρινές διακοπές, το Πήλιο χειμώνα-καλοκαίρι, η Σίφνος για πεζοπορία, όπου υλοποίησα και το πρώτο μου έργο σηματοδότησης μονοπατιών, η Θράκη, η Πάλαιρος και τα Ακαρνανικά Όρη, τα ορεινά του νομού Κοζάνης, και το ακριτικό Καστελόριζο.

Μιλήστε μου λίγο για τη σηματοδότηση των μονοπατιών που κάνετε.

Η σηματοδότηση μονοπατιών είναι το βασικό έργο που πρέπει να υλοποιηθεί σε έναν τόπο, για να γίνει δημοφιλής προορισμός για τους πεζοπόρους. Οι πεζοπόροι, και μιλάω για τη μεγάλη μάζα των ανθρώπων που περπατάνε στη φύση και όχι για τους έμπειρους ορειβάτες, προτιμούν και επιλέγουν ως τόπο διακοπών τους μια περιοχή που έχει σηματοδοτημένα μονοπάτια. Δεν αρκεί δηλαδή να υπάρχουν μονοπάτια σε μια περιοχή, ούτε να υπάρχει ένας αξιόπιστος πεζοπορικός χάρτης που να τα αποτυπώνει. Για να έρθει κόσμος – πολύς κόσμος – να τα περπατήσει, θα πρέπει να είναι καθαρισμένα από την οχλούσα βλάστηση και σηματοδοτημένα. Η Terrain, με τη θυγατρική της εταιρία Ergotrails που σύντομα θα μετονομαστεί σε Terrain Trails, είναι η πρωτοπόρος εταιρία στο χώρο, με κορυφαίες προδιαγραφές ποιότητας και ολοκληρωμένες υπηρεσίες που περιλαμβάνουν την εκπόνηση της μελέτης, τον καθαρισμό και τη σήμανση των μονοπατιών, και την υλοποίηση όλων των προωθητικών ενεργειών που είναι απαραίτητες για να γίνει γνωστό το έργο στην παγκόσμια πεζοπορική κοινότητα.

Πρόκειται για δική σας πρωτοβουλία; Υπάρχει κρατική χρηματοδότηση;

Η πρωτοβουλία είναι πάντα του φορέα που μας αναθέτει το έργο. Συνήθως είναι ένας Δήμος, μια Περιφέρεια, μια ομάδα επιχειρηματιών, ή κάποιος οργανισμός. Μικρά έργα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό ενός Δήμου, μεγαλύτερα έργα όμως χρειάζονται τη χρηματοδότηση από κάποιο πρόγραμμα Leader, ΕΣΠΑ, κ.λπ.

Πόσα μονοπάτια έχετε σηματοδοτήσει μέχρι σήμερα;

Το πρώτο έργο μας ήταν ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της σηματοδότησης των πρώτων 35 χιλιομέτρων στη Σίφνο. Το πιο γνωστό έργο μας είναι το Miloterranean, ένα σύνολο οκτώ διαδρομών με γεωλογικό ενδιαφέρον στη Μήλο και την Κίμωλο, για λογαριασμό του Μεταλλευτικού Μουσείου Μήλου. Τώρα υλοποιούμε ένα μεγάλο πρόγραμμα σηματοδότησης μονοπατιών στον Υμηττό, για λογαριασμό του Δήμου Παπάγου-Χολαργού. Έχουν ήδη παραδοθεί τα πρώτα δύο μονοπάτια, και μέσα στον Δεκέμβριο θα παραδοθούν και τα επόμενα δύο.

Υπάρχει περιπατητικός τουρισμός στην Ελλάδα;

Δυστυχώς είναι στα σπάργανα. Το υπουργείο Τουρισμού αδιαφορεί παντελώς για τον τομέα των λεγόμενων εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Μόνο το – αναρμόδιο - υπουργείο Περιβάλλοντος έδειξε πρόσφατα ένα ενδιαφέρον, δίνοντας στη δημόσια διαβούλευση ένα σχέδιο νόμου για τη σηματοδότηση μονοπατιών, που όμως ήταν εντελώς πρόχειρο και σε λάθος κατεύθυνση. Οι ελάχιστοι ξένοι που έρχονται για πεζοπορία στην Ελλάδα, έρχονται από αγάπη για την πεζοπορία και για τη χώρα μας, βασίζονται στην πείρα τους και σε καλούς πεζοπορικούς χάρτες για να μην χαθούν, και έχουν να αντιμετωπίσουν και τις δυσκολίες της χαμηλής τουριστικής περιόδου, όπως λίγα καταλύματα και εστιατόρια ανοιχτά, αραιά δρομολόγια πλοίων και αεροπλάνων, κ.λπ. Η Αυστρία, χάρη στις υποδομές της στον τομέα των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, είχε περί τα 35.000.000 τουρίστες το δεκάμηνο Ιανουάριος-Οκτώβριος 2016.

Και να σκεφτείτε ότι εμείς εδώ έχουμε πολύ πιο ωραία μονοπάτια, πολύ περισσότερα, πολύ ωραιότερα τοπία, και βέβαια έναν υπέροχο καιρό σχεδόν όλο το χρόνο. Αν είχαμε κι έναν υπουργό Τουρισμού με όραμα, όρεξη για δουλειά, και γνώση του αντικειμένου, θα μπορούσαμε με μικρό κόστος και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να φέρνουμε στην Ελλάδα 15.000.000 με 17.000.000 τουρίστες κάθε χρόνο για πεζοπορία, επεκτείνοντας την τουριστική περίοδο σε 10-11 μήνες το χρόνο, και δίνοντας μια βιώσιμη ανάπτυξη σε όλο το φάσμα της οικονομίας και σε περιοχές που μέχρι σήμερα δεν αποτελούν τουριστικούς προορισμούς.

Τι να περιμένουμε στο μέλλον από εσάς;

Περισσότερους χάρτες, περισσότερα σηματοδοτημένα μονοπάτια, και την ενημερωμένη επανέκδοση των ταξιδιωτικών οδηγών της σειράς «Ανεξερεύνητη Ελλάδα».