Σημαντικές αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις στις σχέσεις Ρωσίας- Τουρκίας από τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Τουρκία, οι οποίες άρχισαν να εξομαλύνονται πρόσφατα, μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού στα σύνορα με τη Συρία το 2015.
Σε αυτή τη φάση, οι τοποθετήσεις των δύο κυβερνήσεων φαίνονται να είναι προς την κατεύθυνση της «σύμπλευσης», με τους Πούτιν και Ερντογάν να συμφωνούν σε τηλεφωνική τους συνομιλία πως επρόκειτο για μια πρόκληση/ προβοκάτσια, με σκοπό τη διαταραχή των σχέσεων των δύο χωρών- κάτι που, σύμφωνα με τον Ερντογάν, δεν πρόκειται να επιτευχθεί. Από πλευράς του, ο Πούτιν είπε σε δήλωσή του στην τηλεόραση πως σκοπός της επίθεσης ήταν η πρόκληση αναταραχών στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στην «ειρηνευτική διαδικασία στη Συρία». Σε αυτό το πλαίσιο, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ομάδα Ρώσων ερευνητών θα καταφθάσει στην Τουρκία για τη διερεύνηση της υπόθεσης.
Επίσης, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, τόνισε πως οι εμπνευστές αυτής της δολοφονίας δεν θα καταφέρουν να σταματήσουν την πορεία εξομάλυνσης των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Σημειώνεται πως η επίσημη εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα ανακοίνωσε ότι ο πρέσβης Κάρλοφ είχε επαφές με τους Σύριους αντικαθεστωτικούς και «αυτό προδίδει στην τραγωδία εντελώς νέα διάσταση».
Πρώτο σενάριο: Ανάκαμψη σχέσεων
Όπως εκτιμά ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης, υποστράτηγος ε.α., Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ) και συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, «το επεισόδιο, μάλλον τυχαία, έρχεται να συνδυαστεί με μια τρομοκρατική επίθεση σε χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο με αρκετά θύματα. Ταυτόχρονα στο Χαλέπι συνεχίζεται η αργή προέλαση των στρατευμάτων του Assad παράλληλα με τις εκατόμβες θυμάτων του αμάχου πληθυσμού».
Κάποια πρώτα συμπεράσματα και εκτιμήσεις που συνάγονται από τη δολοφονία του Ρώσου διπλωμάτη, όπως αναφέρει ο κ. Δασκαλάκης, έχουν ως εξής:
«Δεν θα επηρεαστούν, επί του παρόντος, οι ρωσοτουρκικές σχέσεις που βρίσκονται σε περίοδο ανάκαμψης καθώς αυτό δεν συμφέρει καμιά από τις δύο χώρες και επίσης θα προσέδιδε κέρδη και γόητρο στις ισλαμιστικές οργανώσεις που θα αναλάβουν την ευθύνη της πράξεως (αν δεν το έχουν ήδη κάνει).Οι τουρκικές αρχές ασφαλείας επέδειξαν πρωτοφανή ανικανότητα προστασίας του Ρώσου πρέσβη αλλά και αντιμετώπισης του γεγονότος στην εξουδετέρωση του δράστη και επέτρεψαν την ανενόχλητη προβολή του μηνύματος του στις "κάμερες". Προφανώς και είναι παρακινδυνευμένο να κατηγορήσει κανείς την τουρκική κυβέρνηση για εμπλοκή στο γεγονός αλλά είναι φανερό ότι η τουρκική κοινωνία σταδιακά "ισλαμοποιείται". Φυσικά και με τη γνωστή της τακτική θα αποδώσει το γεγονός σε "πραξικοπηματίες", "πράκτορες του Γκιουλέν" ή ακόμη και οπαδούς του ΡΚΚ. Οι συνέπειες του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου έχουν αρχίσει να διαχέονται στην πολιτική ζωή της χώρας σε μια ευρύτατη κρατική ανικανότητα των σωμάτων ασφαλείας αλλά και των ενόπλων δυνάμεων να εμποδίσουν πράξεις τρομοκρατίας που συνεχώς εξαπλώνονται στην Τουρκία» εκτιμά ο κ. Δασκαλάκης.
Όπως εκτιμάται σε ανάλυση της Stratfor, το συμβάν λαμβάνει χώρα προφανώς σε μια πολύ κακή στιγμή, προκαλώντας αναταράξεις στις σχέσεις των δύο χωρών, ωστόσο θεωρείται μάλλον απίθανο να υπάρξει ρήξη. Η Μόσχα αναμένεται να πιέσει έντονα την Άγκυρα για αυξημένη συνεργασία σε επίπεδο πληροφοριών και για μεγαλύτερη αυτονομία όσον αφορά στην προστασία των συμφερόντων της. Ωστόσο, όπως εκτιμάται, καμιά από τις δύο χώρες δεν θέλει να κάνει βήματα προς τα πίσω σε οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο. Όσον αφορά στην Τουρκία, με τις ένοπλες δυνάμεις της να δρουν εντός Συρίας, επιθυμεί συνεργασία με τη Μόσχα, περισσότερο από ποτέ- και σε αυτό το πλαίσιο λαμβάνει χώρα η συνάντηση των ΥΠΕΞ των τριών χωρών στη ρωσική πρωτεύουσα για συζητήσεις περί Συρίας. Γενικότερα, το σενάριο που φαίνεται - σε πρώτη φάση, υπογραμμίζουμε- να πραγματώνεται, είναι αυτό της περαιτέρω συνεργασίας μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.
Πέντε σενάρια αναταραχής
Ωστόσο, δεν απουσιάζουν τα σενάρια αναταραχής: Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Foreign Policy, δεδομένων των κακών σχέσεων του προηγούμενου έτους, αιώνων αντιπαλότητας και των διαφορετικών στρατοπέδων όσον αφορά στον συριακό εμφύλιο, υπάρχουν πέντε σενάρια που προκαλούν έντονο προβληματισμό εν γένει:
- Ρώσοι χάκερ στοχοποιούν την Τουρκία, προκαλώντας πολιτική αναταραχή, εκθέτοντας την κυβέρνηση Ερντογάν
- Οι σχέσεις των δύο χωρών καταρρέουν εκ νέου, με αποτέλεσμα νέες οικονομικές πιέσεις προς την Τουρκία.
- Η δολοφονία χρησιμοποιείται ως πρόφαση για περαιτέρω καταστολή/ μέτρα κατά των πολιτικών αντιπάλων των κυβερνήσεων τόσο στη Ρωσία όσο και στην Τουρκία.
- Η κατάπαυση πυρός στο Χαλέπι καταρρέει, ή αναζωπυρώνονται συγκρούσεις σε άλλα μέρη της Συρίας.
- Η Ρωσία παίζει το «κουρδικό χαρτί», υποστηρίζοντας τους Κούρδους αντάρτες που δρουν εντός Τουρκίας και στη Συρία, με αποτέλεσμα περισσότερες επιθέσεις εναντίον των τουρκικών κυβερνητικών δυνάμεων.