Όσο οι υποστηρικτές του Ερντογάν πιστεύουν στο τεράστιο τζαμί που σκοπεύει ο Τούρκος πρόεδρος να φτιάξει σε έναν από τους υψηλότερους λόφους της Κωνσταντινούπολης, τόσο ελπίζουν ότι το δημοψήφισμα της Κυριακής θα αποτελέσει το κορυφαίο επίτευγμά του στην προσπάθειά αναμόρφωσης της Τουρκίας.
Η ψηφοφορία κατά την οποία εκατομμύρια Τούρκοι θα αποφασίσουν εάν θα αντικαταστήσουν την κοινοβουλευτική τους δημοκρατία με μία παντοδύναμη προεδρία, μπορεί να φέρει τη μεγαλύτερη αλλαγή στο σύστημα της διακυβέρνησης της χώρας, δεδομένου ότι η σύγχρονη Τουρκική Δημοκρατία ιδρύθηκε στις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σχεδόν πριν από έναν αιώνα.
Τα αποτελέσματα της εκλογικής αυτής αναμέτρησης θα έχουν συνέπειες πέρα από τα τουρκικά σύνορα.
Ποτέ άλλοτε στα νεότερα έτη, η Τουρκία, ένα από τα δύο μουσουλμανικά μέλη της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ, δεν είχε τόσο πρωταγωνιστικό ρόλο σε διεθνή θέματα: από την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και το Ιράκ, μέχρι την προσφυγική κρίση στην Ευρώπη και την ολοένα μετατοπιζόμενη υποταγή της είτε προς τη Μόσχα είτε προς την Ουάσινγκτον.
Η προεκλογική εκστρατεία έχει χωρίσει τη χώρα των 80 εκατομμυρίων στα δύο, με τα δύο αντίπαλα τμήματα να συναντώνται και στην Ευρώπη και την τουρκική διασπορά. Ο Ερντογάν έχει κατηγορήσει τους Ευρωπαίους ηγέτες ότι δρουν σαν Ναζί, μετά την απαγόρευση συλλαλητηρίων για λόγους ασφαλείας, ενώ οι αντίπαλοί του στο εξωτερικό υποστηρίζουν ότι είναι πλέον θύματα κατασκοπείας.
Oι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του βλέπουν τη θέλησή του για περισσότερες εξουσίες ως την ανταμοιβή εκείνη που αξίζει σε έναν ηγέτη ο οποίος επανέφερε τις ισλαιμιστικές αξίες στον κορμό της δημόσιας ζωής, προάσπισε τη θεοσεβούμενη εργατική τάξη και παρέδωσε αεροδρόμια, νοσοκομεία και σχολεία.
Από την άλλη πλευρά, οι επικριτές του φοβούνται μια απότομη στροφή προς τον αυταρχισμό υπό έναν πρόεδρο που χαρακτηρίζουν ως εθισμένο στην εξουσία, μη ανεκτικό στις εναντιώσεις, που σιγά-σιγά ραγίζει τα κοσμικά θεμέλια του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ απομακρύνοντάς τα ολοένα και περισσότερο από τις δυτικές αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας του λόγου.
«Τα τελευταία 15 έτη έχει επιτύχει όλα όσα κάποτε θεωρούνταν αδύνατα και αδιανόητα για τους ίδιους τους Τούρκους να επιτευχθούν, είτε πρόκειται για γέφυρες, υποθαλάσσιες σήραγγες, δρόμους, αεροδρόμια» είπε ο 65χρονος πολιτικός μηχανικός, Εργκίν Κουλούνκ, επικεφαλής ένωσης τεμένων στην Κωνσταντινούπολη, η οποία χρηματοδοτεί την ανέγερση του νέου τζαμιού στον λόφο Καμλίκα (Camlica Hill).
«Το μεγαλύτερο προσόν του Αρχηγού είναι ότι αγγίζει τους ανθρώπους. Τον είδα σε μία πρόσφατη συγκέντρωση όπου χαιρετούσε τον κόσμο, σφίγγοντας στην κυριολεξία πάνω από 1.000 χέρια. Δεν το κάνει για πολιτικούς σκοπούς. (σ.σ. Η κίνηση αυτή) προέρχεται από την καρδιά του», είπε, ενώ ακουγόταν η φωνή του Ενρντογάν από τη γωνία που βρίσκεται η τηλεόρασή του και η οποία εκπέμπει ένα από τα καθημερινά συλλαλητήρια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Στο γραφείο του Κουλούνκ στον λόφο της Καμλίκα, κάποτε προορισμός των Οθωμανών για κυνήγι και σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία λόγω της θέας ποου προσφέρει, μία φωτογραφία με την υπογραφή του Ερντογάν έχει κρεμαστεί στον τοίχο δίπλα από τα πορτρέτα του Ατατούρκ και του Οθωμανού Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ.
Μα για όσους αντιτίθενται στον Ερντογάν η απειλή είναι έντονη.
«Προσπαθεί να καταστρέψει τη δημοκρατία και την κληρονομιά του Ατατούρκ» δήλωσε η 31χρονη Νουρτέν Καγιατσάν, νοικοκυριά από την παράκτια πόλη της Σμύρνης, που παραβρέθηκε σε μία συγκέντρωση υπέρ του «Όχι» στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης.
«Αν κερδίσει η ψήφος του "ναι" θα οδηγηθούμε στο χάος. Αυτός θα είναι πρόεδρος μόνο για το μισό της χώρας», είπε.
Υπακοή σε «έναν»
Ο Ερντογάν ανέλαβε την προεδρία το 2014, αφότου διετέλεσε επι δέκα έτη πρωθυπουργός, και έκτοτε συνεχίζει να κυριαρχεί στην πολιτική με την προσωπικότητά του χωρίς να κρύψει ποτέ τη φιλοδοξία του για την ανάληψη περισσότερων εξουσιών.
Ο ίδιος απαλλάχθηκε από ένα κύμα πατριωτισμού έπειτα από το αποτυχημένο πραξικόπημα τον περασμένο Ιούλιο.
Μία δημοσκόπηση που διεξήχθη δύο εβδομάδες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, κατέδειξε ότι δύο στους τρεις Τούρκους πολίτες ενέκριναν την πολιτική του, σε ένα ποσοστό που υπήρξε από τα υψηλότερα που είχε συγκεντρώσει ποτέ, αλλά πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν διαφορετική εικόνα. Mία περιορισμένη πλειοψηφία Τούρκων φαίνεται να ψηφίζει υπέρ του «ναι» με δύο δημοσκοπήσεις την περασμένη Πέμπτη να τοποθετούν την υπεροχή του στο 51%.
Οι δημοσκόποι αναγνωρίζουν ότι ανάμεσα στους παραδοσιακούς υποστηρικτές του κόμματός του κρύβεται και η ψήφος υπέρ του «όχι» καθώς αρκετοί ψηφοφόροι του ανησυχούν για τα αυταρχικά έντστικτά του - ιδιαίτερα μετά την απομάκρυνση 120.000 δημοσίων υπαλλήλων από τα καθήκοντά τους.
Ο Ετιέν Μαχκουπγιάν, επικεφαλής σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου, πρόσωπο - κλειδί του ΑΚP, την Πέμπτη έγραψε στην εφημερίδα Κarar ότι θα ψηφίσει «Όχι».
«Το (προτεινόμενο) μοντέλο θα προκαλέσει ζημιά μεσοπρόθεσμα στους συντηρητικούς και στην Τουρκία», έγραψε, λέγοντας ότι οι αλλαγές θα οδηγήσουν σε «ένα σύστημα το οποίο θα υπακούει στον έναν» το οποίο θα επιτρέπει την κατάχρηση των εξουσιών.
«Κάθε μέλος του AKP πρέπει να ορθώσει σθεναρά το ανάστημά του για την προστασία του κόμματος και την ικανότητα του να κυβερνά».
Οι υποστηρικτές του Ερντογάν απορρίπτουν τις εν λόγω κατηγορίες, λέγοντας ότι οι 18 συνταγματικές τροποποιήσεις που τίθενται στο δημοψήφισμα με το απλό ερώτημα του «ναι» ή «όχι», περιλαμβάνουν επαρκείς ελέγχους και ισορροπίες όπως η διάταξη βάσει της οποίας θα διεξάγονται νέες προεδρικές εκλογές σε περίπτωση που ο πρόεδρος διαλύσει το κοινοβούλιο.
Ο Ερντογάν έχει επικεντρωθεί στις τελευταίες συγκεντρώσεις της εκστρατείας του σε μία προσπάθεια να γελοιοποιήσει τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αναπαράγοντας βίντεο με τις γκάφες του, ελπίζοντας ότι σε μία νίκη αντίστοιχη με του AKP to 2015.
Αυτή η λαϊκίστικη τακτική του έχει αποσπάσει τα χειροκροτήματα όσων τον θαυμάζουν και τον σέβονται. Αλλά του έχει κοστίσει στο χρόνο εκείνο τον οποίο θα μπορούσε να αφιερώσει για να περιγράψει με περισσότερες λεπτομέρειες τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις.
«Ογδόντα τοις εκατό των ψηφοφόρων στην Τουρκία, ψηφίζουν βάσει ιδεολογίας. Δεδομένο αυτού, πρόκειται να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα χωρίς να γνωρίζουν το περιεχόμενό του», δήλωσε ο Μουράτ Γκεζίτσι, επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Γκεζίτσι.
«Αν το "ναι" υπερισχύσει, θα είναι γιατί όσοι ψήφισαν υπέρ του το έκαναν βάσει εμπειρίας. Μόνο τότε θα έρθουν αντιμέτωποι με τα προβλήματα», είπε, μιλώντας από το γραφείο του στην Κωνσταντινούπολη.