Υδρογονάνθρακες στη «γειτονιά» μας: Γιατί οι πετρελαϊκές εταιρείες ενδιαφέρονται για την ανατολική Μεσόγειο

Υδρογονάνθρακες στη «γειτονιά» μας: Γιατί οι πετρελαϊκές εταιρείες ενδιαφέρονται για την ανατολική Μεσόγειο
An Israeli gas platform, controlled by a U.S.-Israeli energy group, is seen in the Mediterranean sea, some 15 miles (24 km) west of Israel's port city of Ashdod, in this file picture taken February 25, 2013. Prime Minister Benjamin Netanyahu has won more time to overcome a political hurdle after parliament postponed a vote on authorising the government to secure a deal on developing Israel's natural gas fields. Picture taken February 25, 2013. REUTERS/Amir Cohen/Files
An Israeli gas platform, controlled by a U.S.-Israeli energy group, is seen in the Mediterranean sea, some 15 miles (24 km) west of Israel's port city of Ashdod, in this file picture taken February 25, 2013. Prime Minister Benjamin Netanyahu has won more time to overcome a political hurdle after parliament postponed a vote on authorising the government to secure a deal on developing Israel's natural gas fields. Picture taken February 25, 2013. REUTERS/Amir Cohen/Files
Amir Cohen / Reuters

Ως γνωστόν, οι αλλαγές που αναμένεται να φέρουν στον ευρωπαϊκό (αλλά και παγκόσμιο) ενεργειακό χάρτη τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της ανατολικής Μεσογείου είναι ιδιαίτερα σημαντικές- και αυτό εν πολλοίς αποτυπώνεται και στις γεωπολιτικές κινήσεις και εξελίξεις στην περιοχή από τους εμπλεκόμενους «παίκτες». Η εκμετάλλευσή τους αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο- κάτι που, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, θα προκαλέσει μεταβολές στην ενεργειακή και γεωπολιτική «σκακιέρα».

Οι πρώτες μεγάλες ανακαλύψεις αερίου στην ανατολική Μεσόγειο έλαβαν χώρα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στην Αίγυπτο, και ακολούθησε σειρά ανακαλύψεων κοιτασμάτων, με σημαντικότερη αυτή του Zohr το 2015.

Ωστόσο, αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο τους Ευρωπαίους πολιτικούς, όπως σημειώνεται σε ανάλυση (Drilling Info) που δημοσιεύεται στο Oilprice.com είναι το φυσικό αέριο στη Λεκάνη του Λεβάντε- στο Ισραήλ και τον Κύπρο. Στην ισραηλινή πλευρά έχει λάβει χώρα μια σειρά ανακαλύψεων στα ύδατα μέχρι και 1.500 μέτρων (Tamar, Dalit, Dolphin, Noa, Leviathan, Tanin, Pinnacles, Karish). Στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων δραστηριοποιούνται η Noble Energy και η ελληνική Energean Oil&Gas. Όσον αφορά στην κυπριακή πλευρά, η Noble έχει ανακαλύψει επίσης την «Αφροδίτη», όπου τα αποθέματα υπολογίζονται στα 4,54 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. «Οπότε, συνολικά, βλέπουμε τώρα ποσότητες αερίου που θα κάνουν τις πιθανές εξαγωγές να φαίνονται πιο ελκυστικές, αντισταθμίζοντας τις επενδύσεις σε βαθιά ύδατα που απαιτούνται» σημειώνεται σχετικά.

Οι μεγάλες αγορές για το αέριο, όπως υπογραμμίζεται στην ανάλυση, δεν βρίσκονται στη Μέση Ανατολή, αλλά στη δυτική Ευρώπη. Η βασική πρόκληση, σημειώνεται, είναι η δημιουργία ενός υποθαλάσσιου αγωγού που θα περνά από τη Μεσόγειο και θα φτάνει στην Ελλάδα (δυτική ακτή), θα περνά την Αδριατική και θα καταλήγει στην Ιταλία. Από εκεί, μπορεί να αναλάβει το ευρωπαϊκό ENTSOG (δίκτυο παροχής αερίου). «Έχουν προταθεί εναλλακτικές- όπως η νότια Τουρκία- αλλά η πρώτη πρόταση προτιμάται για πολλούς, μη τεχνικούς, λόγους».

«Κλειδί», υπογραμμίζεται στην ανάλυση, είναι ότι πρόσφατα επιβεβαιώθηκε η τεχνική βιωσιμότητα ενός τέτοιου αγωγού, ενώ έχουν μπει ήδη οι υπογραφές (σε συνάντηση στο Τελ Αβίβ) από την Κομισιόν, το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Κύπρο, ενώ έχει δοθεί ένα χρονοδιάγραμμα επτά ετών για το project. Χρηματοδότες στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο εκφράζουν ήδη ενδιαφέρον για τον East Med, το κόστος του οποίου υπολογίζεται (σε αρχική φάση) στα 5,34 δισ. ευρώ.

Όπως αναφέρεται στη συνέχεια, υπάρχει αύξηση του ενδιαφέροντος για εξερευνήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, όπου έχουν μπει στο «παιχνίδι» μεγάλες πετρελαϊκές όπως η ExxonMobil, η Qatar Petroleum, η Eni και η Total. Ανατολικά της Κύπρου, στον τομέα του Λιβάνου, είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες – μετά από καθυστέρηση ετών- για αδειοδοτήσεις ερευνών, καθώς πολλές εταιρείες ενθαρρύνονται από την ανακάλυψη του Zohr- ωστόσο, το ζήτημα της συνεργασίας του Λιβάνου με το Ισραήλ δίνει μια επιπλέον γεωπολιτική διάσταση, οπότε, όπως σημειώνεται, δεν θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένη.

Η εξαγωγή αερίου στη δυτική Ευρώπη εκτιμάται πως μπορεί να έχει υλοποιηθεί μέχρι το 2020, και να διαρκέσει για μια περίοδο 10-15 ετών- ενώ περαιτέρω ανακαλύψεις, στις οποίες «ποντάρουν» οι πετρελαϊκές, θα μπορούσαν να επεκτείνουν χρονικά αυτό το διάστημα ως το 2050- ενώ δεν θα έπρεπε να αποκλείεται και ένας επιπλέον αγωγός, σε δεύτερη φάση. Ωστόσο, όπως τονίζεται στην ανάλυση, δεν θα έπρεπε να θεωρηθεί πως θα επρόκειτο για εύκολη υπόθεση, καθώς το αέριο αυτό θα πρέπει να ανταγωνιστεί το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο (σημειώνεται πως η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο ποικίλλει, από 100% στις χώρες της Βαλτικής, μέχρι 38% στη Γερμανία). Και ο ανταγωνισμός αυτός αναμένεται να ενταθεί, αν κρίνει κανείς από τον σχεδιαζόμενο αγωγό Nord Stream 2, ο οποίος εκτιμάται πως θα μπορούσε να ολοκληρωθεί το 2019- πριν τον East Med.

«Δεδομένης της τεταμένης πολιτικής κατάστασης μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, μία μείωση αυτής της εξάρτησης- προσθέτοντας τον East Med ως μια μεγάλη πηγή αερίου- θα ήταν ένα πολύ επιθυμητό αποτέλεσμα. Η πολιτική θα μπορούσε να επιταχύνει την εξέλιξη αυτού του αγωγού» καταλήγει η ανάλυση.

Δημοφιλή