Πώς γίνεται ένα αρχιπέλαγος πολύ κοντά στον Καναδά να ανήκει στη Γαλλία

Πώς γίνεται ένα αρχιπέλαγος πολύ κοντά στον Καναδά να ανήκει στη Γαλλία
Photo taken on December 22, 2014 shows the old harbour of Saint-Pierre in the French northern Atlantic island of Saint-Pierre-et-Miquelon. AFP PHOTO / STEPHANE DE SAKUTIN (Photo credit should read STEPHANE DE SAKUTIN/AFP/Getty Images)
Photo taken on December 22, 2014 shows the old harbour of Saint-Pierre in the French northern Atlantic island of Saint-Pierre-et-Miquelon. AFP PHOTO / STEPHANE DE SAKUTIN (Photo credit should read STEPHANE DE SAKUTIN/AFP/Getty Images)
STEPHANE DE SAKUTIN via Getty Images

Οι υπερπόντιες κτήσεις ακόμα και σήμερα δεν είναι σπάνιο χαρακτηριστικό μεταξύ των χωρών που αποτελούσαν άλλοτε μεγάλες αποικιακές δυνάμεις- ωστόσο, ακόμα και έτσι, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που φαντάζουν και πραγματικά περίεργες, όπως αυτή ενός αρχιπελάγους στον Ατλαντικό, στα ανοιχτά των ανατολικών ακτών του Καναδά.

Το Σαιν Πιερ ε Μικελόν (Άγιος Πέτρος και Μικελόν, ή Νήσιοι Αγίου Πέτρου και Μιχαήλ) είναι ένα σύμπλεγμα νησίδων στον βόρειο Ατλαντικό, συνολικής έκτασης 242 τ.χλμ., που αποτελούν γαλλική εδαφική επικράτεια από το 1763, επίσημα από το 1985. Οι βραχώδεις και άνυδρες αυτές νήσοι αυτοί βρίσκονται σε απόσταση 9 περίπου ναυτικών μιλίων νότια από την Νέα Γη και συγκροτούν δύο ομάδες νησιών, σημαντικότερες μεταξύ των οποίων ο Άγιος Πέτρος, ο Μιχαήλ και η Λανγκλάντ. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Economist, πρόκειται για μια «συλλογικότητα», οι 6.000 κάτοικοι της οποίας είναι Γάλλοι πολίτες και χρησιμοποιούν ως νόμισμα το ευρώ. Παρόλα αυτά, για να πάει κάποιος από εκεί στη Γαλλία, πρέπει πρώτα να περάσει από τον Καναδά.

Το πώς τα νησιά αυτά έφτασαν να ανήκουν στη Γαλλία έχει να κάνει με τον Καθολικισμό και τους...μπακαλιάρους. Η Γαλλία ήταν καθολικό έθνος όταν Ευρωπαίοι εξερευνητές έμαθαν για τους μεγάλους πληθυσμούς μπακαλιάρων γύρω από τη Νέα Γη, στα τέλη του 15ου αιώνα. Καθώς η κατανάλωση κρέατος ήταν «ελεγχόμενη» για θρησκευτικούς λόγους κάποιες ημερομηνίες, η νέα αυτή πηγή τροφίμων ήταν πολύτιμη. Μέχρι τη δεκαετία του 1520, περίπου 90 γαλλικά αλιευτικά επισκέπτονταν την περιοχή ετησίως- και ακολούθησαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η πρόσβαση στους ψαρότοπους αυτούς, και στη γειτονική στεριά, όπου ο μπακαλιάρος μπορούσε να αποξηραίνεται και να παστώνεται πριν αποσταλεί στην Ευρώπη, εξελίχθηκε σε σημαντικό πλεονέκτημα.

Στο ζενίθ τους οι γαλλικές κτήσεις στη βόρεια Αμερική έφταναν αρκετά μέσα στο εσωτερικό της ηπείρου. Ωστόσο, όταν η Βρετανία νίκησε τη Γαλλία στον Επταετή Πόλεμο (1756-1763) και άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για τα νέα σύνορα, η Γαλλία αγωνίστηκε σκληρότερα για να διατηρήσει την πρόσβασή της στους ψαρότοπους παρά για να κρατήσει τις εκτάσεις που αποτελούν τον σημερινό Καναδά. Η αρχική πρόταση ήταν η Γαλλία να κρατήσει το Κέιπ Μπρετόν, πλέον τμήμα της Νέας Σκωτίας, και 43 φορές το μέγεθος του Σαιν Πιερ ε Μικελόν, ωστόσο πολλοί στη βρετανική πλευρά προβληματίζονταν πως η Γαλλία θα προχωρούσε σε επίθεση εναντίον των 13 Αποικιών στον νότο αν της επιτρεπόταν να διατηρήσει εδάφη στη βόρεια Αμερική. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, που υποστήριζε το 1761 ότι η διατήρηση του Καναδά θα μείωνε για τη Βρετανία το κόστος υπεράσπισης των αμερικανικών της αποικιών. Όταν υπεγράφη η Συνθήκη του Παρισιού το 1763, η Γαλλία κράτησε μόνο το Σαιν Πιερ ε Μικελόν.

Οι Βρετανοί κατέλαβαν και επέστρεψαν τα νησιά στη Γαλλία αρκετές φορές πριν τα δώσουν οριστικά πίσω στο τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων, το 1815, καθώς η ιδέα του ολοκληρωτικού πολέμου ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις δεν είχε εδραιωθεί ακόμα- και τα αποθέματα βακαλάου θεωρούνταν αρκετά πλούσια ώστε να φτάνουν για όλους.

Σήμερα πάντως, δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση η Γαλλία να εγκαταλείψει το μοναδικό απομεινάρι της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας της στη βόρεια Αμερική. Στους κατοίκους προσφέρθηκε η δυνατότητα ανεξαρτησίας το 1950, και επέλεξαν να παραμείνουν στη Γαλλία. «Και ο συχνός ισχυρισμός τους ότι τα νησιά είναι γαλλικό έδαφος είναι απόλυτα αληθής: Κάποια από τα χώματα κατέφθασαν ως έρμα σε γαλλικά πλοία» καταλήγει ο Economist.

Δημοφιλή