Στην κούρσα του διαστήματος κέρδισαν οι γυναίκες

Στην κούρσα του διαστήματος κέρδισαν οι γυναίκες
YOUTUBE

Πίσω από τον πρώτο Αμερικανό που μπήκε σε τροχιά γύρω από τη γη κρυβόταν η γυναικεία ιδιοφυΐα. Το Αφανείς Ηρωίδες είναι μια ταινία που αφηγείται όμορφα αυτή τη συναρπαστική αληθινή ιστορία που υμνεί το ανθρώπινο μυαλό ανεξάρτητα από φυλή και φύλο.

Σήμερα μοιάζει δεδομένο και τείνουμε να το ξεχνάμε, όμως η χειραφέτηση της γυναίκας είναι μια πολύ πρόσφατη υπόθεση. Κι αν δούμε τυχαία κάποια από τις διαφημίσεις των 1950's και των 1960's που έδειχναν γυναίκες σε υποτιμητικούς ρόλους -να ανέχονται τις ανδρικές παραξενιές, να γίνονται δέκτες σεξιστικής συμπεριφοράς ή καμιά φορά να γυαλίζουν χαρωπές τα παπούτσια του συζύγου τους- νιώθουμε έκπληκτοι για το πόσο έχει προχωρήσει ο κόσμος. Όταν ο Τζον Γκλεν μπήκε σε τροχιά γύρω από τη γη, το 1962, όλοι οι Αμερικανοί ένιωσαν περήφανοι για το κατόρθωμά του. Ελάχιστοι όμως ήξεραν ότι σε αυτό το επίτευγμα καθοριστική ήταν η συμβολή μιας ομάδας αφροαμερικανίδων. Σε μια εποχή που ακόμη και στη NASA υπήρχαν στεγανά για τις γυναίκες, ενώ η υπηρεσία διέθετε ξεχωριστές τουαλέτες για τους μαύρους, οι Κάθριν Γκομπλ, Ντόροθι Βον και Μέρι Τζάκσον κατάφεραν να σπάσουν τα στερεότυπα και να συμβάλουν στην επιτυχημένη ολοκλήρωση της αποστολής.

Το Αφανείς Ηρωίδες (Hidden Figures), βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Μάργκοτ Λι Σέτερλ, είναι ένα από τα καλύτερα φιλμ της χρονιάς. Είναι απολαυστικό, χωρίς να παρεκκλίνει πολύ από τα πραγματικά γεγονότα και διδακτικό χωρίς να αποπνέει διδακτισμό. Λειαίνει τη δυσάρεστη πραγματικότητα απεικονίζοντάς τη με χιούμορ κι έχει ευτυχήσει στην επιλογή του καστ που, αν εξαιρέσεις τον Κέβιν Κόστνερ, δεν διαθέτει κάποιο άλλο ηχηρό όνομα, είναι όμως λειτουργικό και με πολύ καλή χημεία. Σε μια από τις πρώτες σκηνές, οι τρεις ηρωίδες προσπαθούν να φθάσουν στην υπηρεσία με ένα σαραβαλιασμένο αυτοκίνητο κι ελέγχονται από ένα ρατσιστή αστυνομικό, ο οποίος εκπλήσσεται όταν μαθαίνει ότι η NASA προσλαμβάνει μαύρες γυναίκες κι αλλάζει στάση προθυμοποιούμενος να τις συνοδεύσει. Έτσι βρίσκονται να "καταδιώκουν" ένα περιπολικό της αστυνομίας με ενεργοποιημένο το φάρο και τις σειρήνες. Όπως παρατηρούν σαρκάζοντας, συνήθως η σειρά είναι αντίστροφη.

Μια τέτοια αλληλουχία από ανατροπές, μικρές και μεγάλες, εξιστορεί έξυπνα το φιλμ. Οι top τεχνολογικοί οργανισμοί της εποχής δεν καλοδέχονταν τους μαύρους ούτε τις γυναίκες κι αν είχες την ατυχία να είσαι και τα δύο, ο αγώνας για καταξίωση έδειχνε ακόμη πιο δύσκολος αφού έπρεπε να παλέψεις ακόμη και για τα στοιχειώδη. Στην ταινία μια αλυσίδα προσβολών και κακής συμπεριφοράς -που συνοψίζεται στην αμισβήτηση των ικανοτήτων των τριών ηρωίδων και την ταπεινωτική στάση των συναδέλφων τους- δίνει σταδιακά τη θέση της σε μικρές νίκες: "Το ξέρεις ότι δεν υπάρχουν τουαλέτες για έγχρωμους σε αυτό το κτίριο και πρέπει να τρέχω μέχρι το Τιμπουκτού για να ανακουφιστώ;", λέει η Κάθριν στο διευθυντή της, Αλ Χάρισον, όταν αυτός την παρατηρεί επειδή δεν είναι στη θέση της κάθε φορά που την ψάχνει. Ο Χάρισον δίνει τέλος στο μαρτύριό της και, σταδιακά, η Κάθριν, η Ντόροθι και η Μέρι κατακτούν το σεβασμό και φτάνουν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο σε ένα ζωτικό, πολιτικά και τεχνολογικά, εγχείρημα.

Οι Αμερικανοί έπρεπε πάση θυσία να υποσκελίσουν τους Σοβιετικούς στην κούρσα για την κατάκτηση του διαστήματος. Την ίδια ώρα όμως που ο άνθρωπος ετοιμαζόταν να πατήσει στο φεγγάρι, οι φυλετικές και μισογυνικές προκαταλήψεις βασίλευαν. Με έμπρακτο τρόπο, οι γυναίκες αυτής της αληθινής ιστορίας έδειξαν ότι τα τεχνολογικά άλματα προϋποθέτουν την κοινωνική πρόοδο. Βοηθώντας στο να λυθεί το "μαθηματικό" πρόβλημα της NASA που απειλούσε να εκτροχιάσει τον Τζον Γκλεν, πιστοποίησαν ότι το χρώμα και το φύλο δεν συνδέονται με κανενός είδους αξία. Αυτονόητο σήμερα, αλλά όχι τότε: Στο φιλμ, ακόμη και την ύστατη στιγμή, η Κάθριν παραλίγο να μείνει έξω από την κλειστή πόρτα του επιτελείου που χειριζόταν την εκτόξευση ενώ χρειάστηκε η παρέμβαση του Τζον Γκλεν για να ελέγξει εκείνη την ακρίβεια των υπολογισμών που σχετίζονταν με την επιχείρηση.

Οι τρεις γυναίκες ήταν "ανθρώπινοι υπολογιστές". Αν βρίσκονταν σήμερα σε δράση, ασφαλώς θα ήταν ευκολότερο να αναδειχθεί η διάνοιά τους. Το όνειρο για μια καριέρα στην τεχνολογία είναι ευτυχώς ανοιχτό σε όλους. Αρκεί να κάνει κάποιος τη σωστή επιλογή, ακολουθώντας ένα άρτιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα όπως αυτά που προσφέρονται από το Athens Tech College, το φυτώριο των ανθρώπων που φιλοδοξούν να φτάσουν σε νέους άπιαστους στόχους - γιατί όχι και "διαστημικούς". Όπως ακούγεται και στην ταινία, με έξυπνο, ατακαδόρικο λόγο, σημασία έχει η μόνο δύναμη του μυαλού και η προσπάθεια: "Αν μας αφήνουν να δουλεύουμε στη NASA, δεν είναι επειδή φοράμε φούστες. Είναι γιατί φοράμε γυαλιά".