Πώς η ακροδεξιά κατάφερε να κυριαρχήσει στο πολιτικό παιχνίδι στη Γερμανία; Ποια η ταυτότητά του κόμματος

Πώς η ακροδεξιά κατάφερε να κυριαρχήσει στο πολιτικό παιχνίδι στη Γερμανία; Ποια η ταυτότητά του κόμματος
An AfD Party campaign Trabant car is seen before an election campaign rally of German Chancellor Angela Merkel, top candidate for the upcoming general elections of the Christian Democratic Union party (CDU), in Bitterfeld-Wolfen, Germany, August 29, 2017. REUTERS/Hannibal Hanschke
An AfD Party campaign Trabant car is seen before an election campaign rally of German Chancellor Angela Merkel, top candidate for the upcoming general elections of the Christian Democratic Union party (CDU), in Bitterfeld-Wolfen, Germany, August 29, 2017. REUTERS/Hannibal Hanschke
Hannibal Hanschke / Reuters

«Για πρώτη φορά έπειτα από πάνω από 50 χρόνια ένα εθνικιστικό, ακροδεξιό και εν πολλοίς ρατσιστικό κόμμα θα εκπροσωπείται στη Βουλή» παρατηρεί η Süddeutsche Zeitung (SZ) και προσθέτει, σύμφωνα με την Deutsche Welle (DW), πως το AfD θα διαθέτει πρόεδρο σε κοινοβουλευτικές επιτροπές, ίσως και να είναι αξιωματική αντιπολίτευση, με άλλα λόγια θα είναι σε θέση να συμπροσδιορίζει την πολιτική ατζέντα. «Αυτό είναι λυπηρό, ντροπιαστικό και θα οδηγήσει στην αλλαγή του κλίματος στη χώρα» υπογραμμίζει.

Η SZ συνεχίζει την ανάλυσή της και προχωρά στην αναζήτηση των αιτίων και του υπαίτιου της κατάστασης. «Το ότι ήρθαν τα πράγματα έτσι, την ευθύνη φέρει σε μεγάλο βαθμό η Μέρκελ», γράφει. «Το μεγαλύτερο επίτευγμά της κατά την απερχόμενη κοινοβουλευτική περίοδο ήταν ότι το βράδυ της 5ης Σεπτεμβρίου του 2015 έδειξε ανθρωπισμό και άνοιξε τα σύνορα με την Αυστρία. Το μεγαλύτερο λάθος της ότι στους επόμενους μήνες με το να επαναλαμβάνει συνεχώς την περίφημη φράση ‘θα τα καταφέρουμε' προκάλεσε την εντύπωση ότι θέλει να αποσιωπήσει τα προβλήματα από την είσοδο εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων. Αυτό έσπρωξε ψηφοφόρους στο AfD, που το 2013 πήρε 4,7%».

Ποιος πραγματικά φταίει;

Σε μια πιο ψύχραιμη τοποθέτηση από την Tageszeitung του Βερολίνου επισημαίνεται: «Όσο κι αν είναι θλιβερή αυτή η κατάσταση, δεν υπάρχει λόγος πανικού...Ακροδεξιοί και λαϊκιστές υπάρχουν και σε άλλες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, με 8, 10 ακόμη και 12%, που σημαίνει ότι το 90% περίπου των ψηφοφόρων ψήφισε άλλο κόμμα. Αν ο προεκλογικός αγώνας δεν περιορίζονταν στη θεματολογία του AfD, δεν θα φτάναμε εδώ. Αντί για κοινωνικά προβλήματα, για την παιδεία, την ενεργειακή στροφή, το μέλλον της ΕΕ η συζήτηση προσανατολίστηκε στο προσφυγικό, την εσωτερική ασφάλεια, την τρομοκρατία, την εγκληματικότητα, ήταν ένα δράμα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο σχολιαστής της. Και στο ερώτημα για τον υπαίτιο, η απάντηση είναι λακωνική: «Όλοι».

Ας το ψάξουμε λίγο ακόμη

Το AfD εκτιμάται ότι θα κερδίσει αρκετές έδρες στο κοινοβούλιο την Κυριακή και ενδέχεται να καταστεί το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα και ο βασικός αντιπολιτευτικός πόλος στην πολιτική της Άνγκελα Μέρκελ, σημειώνει μεταξύ άλλων η γερμανική έκδοση της HuffPost.

Όμως ακόμη και εάν δεν τα πάει και τόσο καλά θεωρείται βέβαιο ότι θα περάσει το όριο του 5% και θα μπει στη βουλή κάτι που σημειολογικά σημαίνει ότι για πρώτη φορά στη Γερμανία έπειτα από δεκαετίες το ταμπού και ενοχή του ναζισμού που στιγμάτισε τη χώρα, ξεπερνιούνται.

Ένας από τους τρόπους που το κατάφερε αυτό το AfD ήταν πως δούλεψε στρατηγικά και σε αντίθεση με άλλα εθνικιστικά κόμματα στην Ευρώπη, χρησιμοποίησε μια πιο προσεγμένη ρητορική για να προωθήσει την ακραία ιδεολογία της κερδίζοντας με αυτό τον τρόπο την αποδοχή μεγάλου μέρους μιας σημαντικής μειοψηφίας στη Γερμανία η οποία θεωρεί ότι δεν ακούστηκε η φωνή της και θέλησε να τιμωρήσει το κατεστημένο και τις ελίτ.

«Το AfD ήταν πολύ προσεκτικό στις συνεντεύξεις που έδιναν τα στελέχη του. Επίσης πρόσεξε πάρα πολύ πως θα πλασάρει την ιδέα της ισλαμοποίησης της χώρας και να επιτεθεί στην πολιτισμικότητα, χωρίς όμως να χρησιμοποιήσει ρατσιστικούς όρους ή να κάνει αναφορές στην Άρια φυλή. Αντίθετα μίλησε για την προστασία της εθνικής ταυτότητας με όρους κουλτούρας και πολιτισμού» σημείωσε στη γερμανική HuffPost o Roger Griffin, ειδικός σε θέματα φασισμού και σύγχρονης ιστορίας στο Oxford Brookes University.

«Το AfD, λέει πως επιθυμεί μια φιλελεύθερη δημοκρατική Γερμανία, μια Γερμανία για τους Γερμανούς» επισημαίνει ο ίδιος και εξηγεί πως το συγκεκριμένο μήνυμα εκτός του ότι έχει έχει απήχηση σε μετριοπαθείς ψηφοφόρους, κλείνει και το μάτι στους δεξιούς ψηφοφόρους. Για παράδειγμα, οι υποψήφιοι του κόμματος μιλούν συχνά για το πως θα ανακτήσουν την εθνική τους ταυτότητα και επιχειρηματολογούν πως οι Γερμανοί δεν πρέπει να προσπαθούν πλέον να εξιλεωθούν για το παρελθόν. Ωστόσο δεν έχουν κάνει καμία υποστηρικτική αναφορά στον ναζισμό.

Την περασμένη εβδομάδα ένα από τα ηγετικά στελέχη, ο Alexander Gauland, είπε πως η Γερμανία πρέπει να είναι περήφανη για τα κατορθώματα των στρατιωτών της κατά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Όταν αργότερα πιέστηκε να δώσει διευκρινίσεις είπε ότι αυτό που εννοούσε ήταν οι προσπάθειες που κατέβαλαν οι απλοί στρατιώτες και διευκρίνισε πως οι δηλώσεις τους δεν είχαν καμία σχέση με τα εγκλήματα που διέπραξαν οι ηγεσίες τους.

«Υπάρχουν δύο αναγνώσεις στα μηνύματα του AfD. Η μια είναι η λαϊκίστικη προσέγγιση και η δεύτερη έχει να κάνει με τη νεοδεξιά- νεοναζιστική ανάγνωση» είπε ο Griffin.

Επιπλέον το AfD έχει απαγορεύσει στους ψηφοφόρους του την όποια σχέση με τον αντισημιτισμό και τον εξτρεμισμό. Έτσι κατάφερε και προσέλκυσε ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων ς που ασπάζονται τόσο το συντηρητικό ευρωσκεπτιστικό ρεύμα όσο και πολίτες υπέρμαχους του νεοναζιστικού κινήματος.

Τα στελέχη του κόμματος εν αντιθέσει με άλλα «συγγενικά» κόμματα στην Ευρώπη αντί να επιτίθενται ευθέως σε ότι ξένο θεωρεί απειλή κάνει αναφορές στον δυτικό πολιτισμό και τι είναι ή δεν είναι συμβατός με αυτόν.

Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι επιλογές των υποψηφίων για τις εκλογές. Τα δύο βασικά στελέχη είναι η 38χρονη Alice Weidel, οικονομολόγος η οποία δημόσια έχει δηλώσει ότι είναι ομοφυλόφιλη και χαρακτηρίζει τον εαυτό της «κλασσική φιλελεύθερη». Η ίδια έχει αποκηρύξει κάποιες από τις ακραίες εθνιστικές θέσεις του κόμματος της. Ο έτερος υποψήφιος είναι ο 76χρονος Gauland, πρώην μέλος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης ο οποίος συχνά εκφράζει απόψεις εθνικιστικές, κατά της μετανάστευσης και των μουσουλμάνων.

Ο Gauland πρόσφατα επιτέθηκε στον υπουργό Ενσωμάτωσης, τον Aydan Özoğuz, τουρκικής καταγωγής, λέγοντας πως θα πρέπει να σταλεί πίσω στην Ανατολία, προκαλώντας την οργή της Μέρκελ. Από την πλευρά της η Weidel καταφέρθηκε εναντίον των μουσουλμάνων λέγοντας πως αυτοί και όσοι είναι αραβικής καταγωγής επιτίθενται κατά των ομοφυλοφίλων. Χαρακτήρισε δε το Ισλάμ πολιτική ιδεολογία και όχι θρησκεία.

Λίγο βοήθεια και από τις ΗΠΑ

Τι κοινό όμως έχει η AfD με τον Ντόναλντ Τραμπ και με το βρετανικό UKIP, εκτός από το προφανές; Η απάντηση είναι ότι είχαν και οι τρεις τη βοήθεια της διαφημιστικής εταιρίας Harris Media από το Τέξας, γνωστής για τις νεοσυντηρητικές, θρησκοληπτικές και ξενοφοβικές καμπάνιες της, αναφέρει σε ρεπορτάζ της η ανταποκρίτρια του ΑΠΕ - ΜΠΕ. Στα κεντρικά γραφεία της AfD, σύμφωνα με πληροφορίες, εργάζονταν κατά τη διάρκεια της γερμανικής προεκλογικής περιόδου τρία στελέχη της αμερικανικής εταιρίας, με αντικείμενο την ψηφιακή παρουσία του κόμματος και αντίστοιχα την ψηφιακή υπονόμευση της Άνγκελα Μέρκελ, με την εφαρμογή διαφόρων τεχνικών παρέμβασης στη λειτουργία των μηχανών αναζήτησης του Διαδικτύου. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι στην AfD είχαν τουλάχιστον την αυτοσυγκράτηση να απορρίψουν πρόταση των διαφημιστών να χρησιμοποιήσουν ως κεντρικό σύνθημα το «Η Γερμανία στους Γερμανούς».

Ψηφίζουν AfD οι οπαδοί του Ερντογάν;

Πριν από λίγο καιρό ο Πρόεδρος της Τουρκίας, σε ένα ακόμη επεισόδιο απειλών και επίδειξης ισχύος, έδωσε «γραμμή» στους συμπατριώτες του που έχουν δικαίωμα ψήφου (περίπου 1,3 εκατομμύρια) να μην ψηφίσουν Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους, αλλά να επιλέξουν κόμματα «που δεν είναι εχθροί της Τουρκίας».

Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές φαίνεται ότι αυτό το κόμμα βρέθηκε από τους φανατικούς οπαδούς του Ταγίπ Ερντογάν στη Γερμανία ή επικράτησε η λογική «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Σύμφωνα με πληροφορίες του Αθηναϊκού/ Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, σε περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένο τουρκικής καταγωγής πληθυσμό, υπήρξε ξαφνική άνοδος των ποσοστών της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, με αντίστοιχη πτώση των ποσοστών του SPD, το οποίο παραδοσιακά στήριζε η τουρκική κοινότητα, με ποσοστά που έφταναν ακόμη και το 70%.

Πριν από λίγο καιρό ο Πρόεδρος της Τουρκίας, σε ένα ακόμη επεισόδιο απειλών και επίδειξης ισχύος, έδωσε «γραμμή» στους συμπατριώτες του που έχουν δικαίωμα ψήφου (περίπου 1,3 εκατομμύρια) να μην ψηφίσουν Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους, αλλά να επιλέξουν κόμματα «που δεν είναι εχθροί της Τουρκίας» .

Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές φαίνεται ότι αυτό το κόμμα βρέθηκε από τους φανατικούς οπαδούς του Ταγίπ Ερντογάν στη Γερμανία ή επικράτησε η λογική «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Σύμφωνα με πληροφορίες του Αθηναϊκού/ Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, σε περιοχές με ιδιαίτερα αυξημένο τουρκικής καταγωγής πληθυσμό, υπήρξε ξαφνική άνοδος των ποσοστών της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, με αντίστοιχη πτώση των ποσοστών του SPD, το οποίο παραδοσιακά στήριζε η τουρκική κοινότητα, με ποσοστά που έφταναν ακόμη και το 70%.

Χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων

Σύμφωνα με την DW η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του AfD είναι άνδρες, συνήθως νεαρότερης ηλικίας, έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και είναι εισοδηματικά ασθενέστεροι. Μόλις το 15% των εγγεγραμμένων μελών του είναι γυναίκες. Το AfD κατόρθωσε να αποσπάσει ψηφοφόρους από όλα τα υπόλοιπα κόμματα εκτός των Πρασίνων, καταφέρνοντας να κινητοποιήσει και πολλούς ψηφοφόρους που δεν ψήφιζαν.

Ιστορία:

Το εθνολαϊκιστικό AfD ιδρύθηκε μόλις το 2013 και έχασε οριακά την είσοδό του στην ομοσπονδιακή Βουλή. Από τότε ωστόσο έχει καταφέρει να εισέλθει σε 12 τοπικά κοινοβούλια της χώρας και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ιδρυτικά του μέλη υπήρξαν μια ομάδα ευρωσκεπτικιστών πανεπιστημιακών, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού για την οικονομική διάσωση της Ελλάδας. Μια εσωτερική διαμάχη το 2015 οδήγησε σε μια δεξιά μετατόπιση του κόμματος. Η νέα πρόεδρός του Φράουκε Πέτρι υιοθέτησε εθνικιστική ατζέντα με εχθρική ρητορική κατά του Ισλάμ, ενώ μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης είχε επιτυχία με θέσεις κατά των μεταναστών. Το AfD είναι το μόνο από τα μεγαλύτερα γερμανικά κόμματα που χαιρέτισε ρητά τόσο το Brexit όσο και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.

Πολιτικό πρόγραμμα

Θέλει να κλείσει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, να επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα γερμανικά σύνορα και να κατασκευάζει στρατόπεδα μεταναστών στο εξωτερικό με στόχο να αποτρέψει την είσοδό τους στη Γερμανία. Τάσσεται υπέρ της ταχύτατης απέλασης απορριφθέντων αιτούντων άσυλο και της παροχής οικονομικών κινήτρων σε αλλοδαπούς που ζουν στη Γερμανία ώστε να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Το AfD δίνει προτεραιότητα σε μια παραδοσιακή, γερμανική κυρίαρχη κουλτούρα και απορρίπτει την άποψη ότι το Ισλάμ αποτελεί μέρος της γερμανικής κοινωνίας. Επίσης αμφιβάλλει ότι για την κλιματική αλλαγή ευθύνεται ο άνθρωπος και θέλει να αντιστρέψει την πορεία της Γερμανίας προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

AfD και το ελληνικό ζήτημα

Από την αρχή της ίδρυσης του το 2013 το AfD απέρριπτε τη χορήγηση βοήθειας προς την Ελλάδα. Μάλιστα, την πρώτη περίοδο της ύπαρξης του το θέμα αυτό είχε την ίδια σημασία όπως και προσφυγικό αργότερα. Όπως παραδέχτηκε την Πέμπτη το βράδυ στη γερμανική τηλεόραση ο επικεφαλής του προεκλογικού αγώνα του AfD, ο Gauland, «η διάσωση της Ελλάδας μας ανέδειξε».

Εξηγώντας τη θέση του κόμματος της στην Deutsche Welleη αναπληρώτρια πρόεδρος της Εναλλακτικής για τη Γερμανία και ευρωβουλευτής Μπέατριξ φον Στορχ επισημαίνει πως «για την Ελλάδα το ευρώ είναι ένα ΄σκληρό' νόμισμα. Αυτό καταστρέφει την ελληνική οικονομία. Για να αντισταθμίζονται τα ανταγωνιστικά της μειονεκτήματα θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα της υποτίμησης του νομίσματος».

Σύμφωνα με την ίδια η έξοδος από το ευρώ δεν ενδεικνύεται όμως μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλα τα κράτη της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν προβλήματα ανταγωνιστικότητας της οικονομίας τους. Το AfD υποστηρίζει το όλο εγχείρημα Ευρωζώνη έχει αποτύχει και θα πρέπει να καταργηθεί.

Τι γίνεται όμως με το χρέος που έχει συσσωρευτεί σε περίπτωση ενός Grexit. «Θα πρέπει να το ξεγράψουμε», απαντά η υποψήφια βουλευτής του AfD σχολιάζοντας πως κάθε επιπλέον δάνειο προς τη χώρα συνιστά δώρο και δεν θα επιστραφεί ποτέ.» Το καλύτερο για την Ελλάδα είναι να κηρύξει πτώχευση, προσθέτει και υποστηρίζει δε πως ο λόγος που δεν διαγράφονται τα χρέη σχετίζεται με το πολιτικό κόστος αυτού του μέτρου το οποίο δεν θέλουν να επωμιστούν οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της Ευρωζώνης.

Δημοφιλή