Στα ερείπια του Αβραάμ Παυλίδη: Η ερημοποίηση της Ελλάδας μέσα από το έργο ενός σπουδαίου φωτογράφου

Στα ερείπια του Αβραάμ Παυλίδη: Η ερημοποίηση της Ελλάδας μέσα από το έργο ενός σπουδαίου φωτογράφου

Εστιάζοντας στη ζωή που διακόπηκε, κινούμενος με ενστικτώδη προσέγγιση στα σωθικά του κτιρίου, σε χώρους που έχουν μείνει έρμαιο στα χέρια των καιρών, ο φωτογράφος Αβραάμ Παυλίδης στρέφει το βλέμμα μας σε εγκαταλειμμένους κόσμους, σε τόπους κυριολεκτικά δυστοπικούς. Στη σημερινή Ελλάδα δυσκολεύεται κανείς να αποφύγει τον συσχετισμό μιας φωτογραφικής αποτύπωσης με μια εξαρθρωμένη αγορά, μια παραλυμένη κοινωνία. Η αποβιομηχάνιση, όμως, την οποία φωταγωγεί ο Παυλίδης είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν, ως σύμπτωμα μιας κρίσης που υπέβοσκε.

Με μνήμες από την Ανατολική Μακεδονία της δεκαετίας του 1950 - έζησε ως παιδί σε χωριό του νομού Σερρών -, με τα καπνοχώραφα, τα καφενεία, την αστική και αγροτική τοπιογραφία, ο Αβραάμ Παυλίδης μαθήτευσε από μικρός «στη μελαγχολία της απώλειας που διαπερνά σαν ηλεκτρικό ρεύμα την ελληνική επαρχία». Η θητεία του στο αρχιτεκτονικό σχέδιο και στη ζωγραφική, μέσα από τη γνωριμία με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον θαυμασμό για το έργο του Γιάννη Σπυρόπουλου, διαμόρφωσαν ένα βλέμμα αναχωρητικό, προσηλωμένο σ΄ ένα έργο σισύφειο ενάντια στη λήθη ενός κόσμου ανυπεράσπιστου: «είναι σαν μνημόσυνο στους προγόνους μας, στους ανώνυμους μάστορες που σμίλευσαν το εσωτερικό πρόσωπο μιας Ελλάδας που χάθηκε» λέει ο φωτογράφος που είχε την τύχη να γνωρίσει προσωπικά τον Γιάννη Τσαρούχη στο Άγιο Όρος: «όλα αυτά με επηρέασαν, έστω και υποσυνείδητα, σε αυτήν την μοναχική πορεία. Υπάρχουν περιπτώσεις που η ζωγραφική και οι φωτογραφίες μου είναι συγκοινωνούντα δοχεία».

Έχοντας προχωρήσει σε μια εσωτερική σύνθεση ζωγραφικής και φωτογραφίας, ο Παυλίδης, ταξιδεύοντας στις εσχατιές της Ελλάδας, καταγράφει με χαρακτηριστικό τρόπο οικίες, ναούς, καφενεία, νοσοκομεία ή εργοστάσια παρατημένα στο χρόνο, φορτισμένα με μνήμες και ιστορία. Παθιάζεται με το ίδιο το γεγονός της ζωής που κατοίκησε αυτούς τους χώρους και που τα αποτυπώματά της συνεχίζουν να «εξανθρωπίζουν» τα ερείπια, σημειώνοντας πως «δεν με ενδιαφέρει το περίβλημα, αλλά η ψυχή των πραγμάτων». Έτσι, ανακαλύπτει λεπτομέρειες στις οποίες ο χρόνος, η ύλη και το χρώμα σμίγουν απρόσμενα σε ένα αποτέλεσμα σχεδόν ανεικονικό, όπως στο ζωγραφικό έργο του Γιάννη Σπυρόπουλου.

Σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ηρακλής Παπαϊωάννου: «Οι φωτογραφίες του Παυλίδη υποδεικνύουν την ερημοποίηση της μέσα Ελλάδας… καθώς μάλιστα, οι χώροι αυτοί αργά ή γρήγορα θα γκρεμιστούν, θα ανακαινιστούν ή θα μένουν αόριστα σφραγισμένοι, το βλέμμα του Αβραάμ Παυλίδη είναι συχνά το τελευταίο που χαϊδεύει, με επιμελώς κρυμμένη στοργή, αυτά τα ανθρώπινα κατάλοιπα, ψηλαφώντας το κενό ανάμεσα σε μια ζωή και στα πράγματα που στοιχειώνουν μετά το τέλος της».

Η έκθεση του Αβραάμ Παυλίδη με τίτλο «Νέα Ερείπια» εγκαινιάστηκε στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κωνσταντίνου 20) την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έως τις 25 Νοεμβρίου. Η ομότιτλη έκδοση, όπου το φωτογραφικό σώμα συνοδεύει εξαιρετικό κείμενο του Ηρακλή Παπαϊωάννου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης.

Δημοφιλή