-Είστε ικανοποιημένη από το νομοσχέδιο; Σας καλύπτει;
Είμαστε ικανοποιημένες και ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι καταγράφεται σε ρητή διάταξη νόμου ότι για την μεταβολή της καταχώρισης του φύλου, δεν προαπαιτούνται οποιεσδήποτε ιατρικές επεμβάσεις ή διαγνώσεις. Είναι ένα θετικό βήμα προς εμπρός αυτό. Παρ’ όλα αυτά ο νόμος έχει κάποιες περιοριστικές προϋποθέσεις που αυτές δεν υπήρχαν: αναφέρομαι στον περιορισμό ως προς την ηλικία, αλλά και τα έγγαμα πρόσωπα, ενώ το πιστοποιητικό γέννησης υπαρχόντων τέκνων δεν θα μεταβάλλεται ως προς το φύλο και το όνομα του/της γονέα.
Αυτό που προβλέπεται στην πραγματικότητα είναι, να το εκλαϊκεύσουμε, τρεις ταχύτητες για την μεταβολή ως προς το φύλο και όνομα: Η πρώτη ταχύτητα αφορά τα πρόσωπα που είναι ενήλικα (όπως αναφέρει ο νόμος τα πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα). Αυτά τα πρόσωπα θα μπορούν να αλλάζουν τα έγγραφά τους μέσω δικαστικής διαδικασίας (εκούσια δικαιοδοσία).
Η δεύτερη ταχύτητα αφορά τα ανήλικα πρόσωπα 17 έως 18 ετών, που η μεταβολή των εγγράφων τους θα γίνεται πάλι με δικαστική διαδικασία και επιπλέον με τη συγκατάθεση των γονέων, επειδή είναι ανήλικοι. Και τέλος μία τρίτη ταχύτητα, που αφορά τα πρόσωπα που είναι 15 έως 17 ετών, που γι’ αυτά προβλέπεται δικαστική διαδικασία με τη συγκατάθεση των γονέων και με την επιπλέον προϋπόθεση γνωμάτευσης επιτροπής του Νοσοκομείου Παίδων Αγλαία Κυριακού. Για τα πρόσωπα που είναι κάτω των 15, δεν προβλέπεται καμία διαδικασία.Σε αυτό το πλαίσιο να πούμε ότι στον μέχρι τώρα ισχύοντα νόμο που ισχύει από το 1976, δεν υπάρχει καμία απολύτως ηλικιακή προϋπόθεση –συνεπώς δεν βρίσκω τον λόγο των ενστάσεων που ακούγονται από κάποιους που δεν συμφωνούν καν με το όριο των 15 ετών.
Ρητορικό ερώτημα: γιατί δεν διαμαρτύρονταν τόσες δεκαετίες, που δεν είχε δημιουργηθεί κανένα πρόβλημα για τον ισχύοντα νόμο; Θα πρέπει σε αυτή τη κατεύθυνση να έχουμε υπόψη μας την Απόφαση της Κοινοβουλευτικής Ολομέλειας του Συμβουλίου της Ευρώπης 2048/2015 που αναφέρει ότι οι διαδικασίες μεταβολής της καταχώρισης του φύλου, πρέπει να είναι ανεξάρτητες της ηλικίας. Αυτή η θέση φαίνεται εύλογη, ιδιαίτερα γνωρίζοντας ότι τα πρόσωπα που είναι νεαρής ηλικίας αντιμετωπίζουν κυρίως στον σχολικό χώρο έντονη μισαλλοδοξία, παρενοχλήσεις, διακρίσεις και βία, ενδοσχολικό μπούλινγκ, ακριβώς λόγω της μη αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου τους. Αυτά τα ανήλικα πρόσωπα συνεπώς πρέπει να τα προστατεύει ο νόμος. Εδώ λοιπόν εάν περάσει έτσι η νομοθεσία, πρέπει στο μέλλον να το επανεξετάσουμε.
Ακόμη, η περιοριστική προϋπόθεση που αφορά τα έγγαμα πρόσωπα, θα φέρει αυτούς τους ανθρώπους προ του διλλήματος ή να διαλύσουν την οικογένειά τους, ή να κάνουν χρήση του δικαιώματος μεταβολής των εγγράφων. Μία περιοριστική προϋπόθεση που επίσης η Απόφαση 2048/2015 του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει καλέσει τα κράτη μέλη να αφαιρέσουν, ενώ η μη μεταβολή του πιστοποιητικού γέννησης για τα υπάρχοντα τέκνα θα δημιουργήσει προβλήματα παραβίασης τη μυστικότητας της διαδικασίας, καθώς και παραβίασης της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής. Ακόμη υπάρχει έλλειψη πρόνοιας μεταβολής των εγγράφων για τους τρανς πρόσφυγες και μετανάστες. Επίσης αυτά είναι ένα θέματα που θα πρέπει να επανεξεταστούν εάν περάσει έτσι η νομοθεσία. Σε γενικές γραμμές θα έλεγα ότι είναι μία νομοθεσία με σαφώς θετικό πρόσημο καθώς έρχεται να απαντήσει στην αναντιστοιχία που υπήρχε μεταξύ των εγγράφων ταυτοποίησης με το φύλο που βιώνει ο άνθρωπος, παρ’ όλα αυτά πρέπει να γίνουν βελτιώσεις.
Σε γενικές γραμμές θα έλεγα ότι είναι μία νομοθεσία με σαφώς θετικό πρόσημο καθώς έρχεται να απαντήσει στην αναντιστοιχία που υπήρχε μεταξύ των εγγράφων ταυτοποίησης με το φύλο που βιώνει ο άνθρωπος, παρ’ όλα αυτά πρέπει να γίνουν βελτιώσεις..
-Πρόσφατα, δηλώσατε ότι θα κινηθείτε νομικά εναντίον του ποδοσφαιριστή Βασίλη Τσάρτα για τις δηλώσεις του. Δεδομένου ότι τα τρανς άτομα αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες αποδοχής, είναι ίσως αναμενόμενο να βιώσετε συχνά τέτοιες συμπεριφορές, στο δρόμο, στα μίντια κτλ. Θα καταφεύγετε συνέχεια στην δικαιοσύνη;
Σε αυτήν την χώρα υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία, και κράτος δικαίου. Δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε να κακοποιεί λεκτικά μεινότητες και να παραμένει ατιμώρητος. Θα προσφύγουμε στην Δικαιοσύνη, ως αρμόδια να απαντήσει, είναι υποχρέωση έναντι της αξιοπρέπειάς μας. Κοιτάξτε, δεν πάσχουμε από κάποια δικομανία, όμως διατηρούμε πάντα το δικαίωμα όπως όλοι οι πολίτες σ’ αυτή τη χώρα της προστασίας από τον νόμο, έναντι έκνομων συμπεριφορών.
-Πως αλλιώς πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξουν οι αντιλήψεις που εναντιώνονται σε μέλη του σωματείου σας και σε τρανς άτομα γενικά;
Προφανώς δεν έχουμε καμία ψευδαίσθηση ότι ο νόμος αυτός θα λύσει όλα τα προβλήματα των τρανς ανθρώπων. Ούτε βέβαια οι διεκδικήσεις μας τελειώνουν εδώ. Κατ’ αρχήν θα πρέπει να συμπληρωθεί η νομοθεσία απαγόρευσης των διακρίσεων ώστε να συμπεριλαμβάνει ταυτότητα και χαρακτηριστικά φύλου, σε όλα τα πεδία που λείπουν, όπως στην παροχή υπηρεσιών και αγαθών, στη στέγαση, στην υγεία και την εκπαίδευση.
Ακόμη, χρειάζονται νομοθετικές παρεμβάσεις και άλλες ρυθμίσεις τόσο στον τομέα της υγείας, όσο και στον τομέα της εκπαίδευσης που θα πρέπει να γίνουν, και σε πολλούς ακόμη τομείς. Οι νομοθεσίες, τέλος παρ’ ότι μπορούν να προσφέρουν κάποια προστασία, είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται με τις απαραίτητες δράσεις στην κοινωνία, και σε όλο το πεδίο της δημόσιας ζωής. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στις δημόσιες παρεμβάσεις, σε εκδηλώσεις, σε εκπαιδευτικά σεμινάρια που συμμετέχουμε και θα πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα, στην ενημέρωση, παντού.
-Για την διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου δεν απαιτείται προηγούμενη ιατρική σωματική ή ψυχιατρική εξέταση. Σας βρίσκει σύμφωνη η ρύθμιση; Είναι πάντα ενσυνείδητη μια τέτοια απόφαση;
Αυτήν δεν είναι θέση μόνον δική μας είναι η θέση όλων των διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών. Σύμφωνα με αναφορά που έχει εκδώσει η Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων των Ηνωμένων Εθνών, οι προαπαιτήσεις των χειρουργικών ή άλλων ιατρικών παρεμβάσεων που επιφέρουν στείρωση, κατατάσσονται στην κατηγορία του βασανιστηρίου.
Ακόμη σύμφωνα με Ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα κράτη μέλη καλούνται να συμμορφωθούν με απλές, γρήγορες, διάφανες και προσβάσιμες σε όλους διαδικασίες μεταβολής του καταχωρισμένου φύλου στα έγγραφα των τρανς ανθρώπων, με βάση μόνον τον αυτοπροσδιορισμό και χωρίς όλες αυτές τις προϋποθέσεις που προαναφέρετε, και μάλιστα χωρίς ηλικιακό όριο, και χωρίς να διαλύονται οικογένειες.
Η Ελλάδα πρέπει να συμμορφωθεί σε αυτό το πλαίσιο που επιτάσσουν ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί. Προφανώς είναι ενσυνείδητη απόφαση. Σύμφωνα με τις επικρατούσες έρευνες παιδοψυχολόγων και νευροβιολόγων, η ταυτότητα φύλου ενός προσώπου διαμορφώνεται ανάμεσα στις ηλικίες των 3 έως 6 ετών. Από αυτήν την ηλικία ένα παιδί έχει ήδη σαφή αίσθηση του φύλου που βιώνει και αυτοκαθορίζεται.
Η Ελλάδα πρέπει να συμμορφωθεί σε αυτό το πλαίσιο που επιτάσσουν ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί. Προφανώς είναι ενσυνείδητη απόφαση. Σύμφωνα με τις επικρατούσες έρευνες παιδοψυχολόγων και νευροβιολόγων, η ταυτότητα φύλου ενός προσώπου διαμορφώνεται ανάμεσα στις ηλικίες των 3 έως 6 ετών. Από αυτήν την ηλικία ένα παιδί έχει ήδη σαφή αίσθηση του φύλου που βιώνει και αυτοκαθορίζεται.
-Η νέα ληξιαρχική πράξη μπορεί στο εξής να αλλάξει μόνο μια φορά. Συμφωνείτε;
Από τη στιγμή που υπάρχουν όλες οι νομικές διασφαλίσεις ότι δεν αλλάζει τίποτε στο νομικό στάτους του προσώπου, το ΑΦΜ, το ΑΜΚΑ, το ποινικό μητρώο, τα πάντα παραμένουν ίδια, συνεπώς δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάποιος μπορεί να το κάνει με «δόλιο» σκοπό, δεν βρίσκω λόγο να μας ενδιαφέρει κάποιο τέτοιο όριο.
-Ποια χώρα αυτή τη στιγμή έχει τις νομικές και κοινωνικές προϋποθέσεις που να πλησιάζουν περισσότερο την ικανοποίηση των αιτημάτων σας; Με άλλα λόγια υπάρχει χώρα που να παρείχε τις συνθήκες ώστε να μην έχει λόγο ύπαρξης το Σωματείο σας;
Βεβαίως, σε 19 ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει νομοθεσία μεταβολής του καταχωρισμένου φύλου χωρίς προαπαιτήσεις στείρωσης. Ασφαλώς το πλαίσιο δεν είναι ίδιο σε όλες τις χώρες αυτές. Ποικίλουν οι προϋποθέσεις.
Οι χώρες του έχουν το καλύτερο νομικό πλαίσιο σε αυτόν τον τομέα είναι η Μάλτα, η Δανία, η Ιρλανδία και η Νορβηγία. Η Μάλτα, πιστεύω, έχει το πιο πλήρες νομικό πλαίσιο, με βάση μόνον τον αυτοπροσδιορισμό, με εξωδικαστική διαδικασία, χωρίς να υπάρχει κάτω όριο ηλικίας, δίχως να διαλύονται υπάρχουσες οικογένειες, και με δυνατότητα αλλαγής του καταχωρισμένου φύλου και σε μετανάστες και πρόσφυγες. Θα έλεγα ότι η Μάλτα είναι γενικότερα μία χώρα πρότυπο ως προς τα τρανς δικαιώματα.
Διαβάστε επίσης:
►Δημήτρης Γουλής: Αφήστε τους επιστήμονες να εφαρμόσουν αυτά που σπούδασαν: Τα 6 φύλα της ιατρικής
►Aντώνης Ρόμπος: «Ο ψυχίατρος και όχι ο δικαστής θα βεβαιώσει αν μπορείς να αλλάξεις το φύλο σου»
►Λίνα Παπαδοπούλου: Ένα οπισθοδρομικό νομοσχέδιο της τελευταίας «σοβιετικής δημοκρατίας»
►Βαγγέλης Πρωτοπαππαδάκης: Δικαιώματα τρανς: Ενοχλούν δίχως να βλάπτουν;
►Κατερίνα Φουντεδάκη: «Θέλω» να δω τρομοκράτη του ISIS να αλλάζει φύλο