The Uncomfortable: Η Κατερίνα Καμπράνη σχεδιάζει χρηστικά αντικείμενα που δεν χρησιμεύουν πουθενά

The Uncomfortable: Η Κατερίνα Καμπράνη σχεδιάζει χρηστικά αντικείμενα που δεν χρησιμεύουν πουθενά

Το ποτιστήρι, η σκούπα, τα μαχαιροπίρουνα, τα ποτήρια, οι κούπες του καφέ. Τα πλέον συνηθισμένα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε κάθε μέρα, σχεδόν αυτόματα, χωρίς καλά καλά να το σκεφτόμαστε. Αντικείμενα των οποίων η χρήση είναι δεδομένη και πασίγνωστη -δεν ρωτάς ποτέ κάποιον «πώς δουλεύει αυτό το φλιτζάνι;».

Τι θα γινόταν όμως αν μια μέρα ξυπνούσαμε σε έναν κόσμο που η σκούπα είχε άλλη μορφή και το ποτήρι του κρασιού χρειαζόταν manual για να γίνει κατανοητή η χρήση του;

Πριν από λίγα χρόνια, η Κατερίνα Καμπράνη ξεκίνησε να σχεδιάζει μια σειρά αντικειμένων τα οποία χαρακτηρίζονταν από ένα στοιχειώδες οξύμωρο: ήταν τα πλέον συνηθισμένα αντικείμενα, αλλά κάτι πάνω τους ήταν εντελώς λάθος.

Το project «The Uncomfortable», όπως ονομάστηκε, έγινε γρήγορα διάσημο στο διαδίκτυο, πρώτα στο ελληνικό και έπειτα στο παγκόσμιο, με τα δύσχρηστα-χρηστικά αντικείμενα να προκαλούν εντυπώσεις, γέλια αλλά και έναν εύλογο προβληματισμό: μήπως δεν πρέπει να θεωρούμε τόσο δεδομένο το σωστό design στη ζωή μας, πόσο μάλλον αυτό των αντικειμένων που μας περιτριγυρίζουν κάθε μέρα, αλλά να αρχίσουμε να το εκτιμούμε περισσότερο;

Τα «άβολα» αντικείμενα της Κατερίνας Καμπράνη τράβηξαν πρόσφατα την προσοχή του Zagreb Design Week, και η σχεδιάστρια παρευρέθη στην διοργάνωση του 2017 έχοντας μαζί της, σε τρισδιάστατα, πραγματικά μοντέλα αυτή τη φορά, τις ευφάνταστες δημιουργίες της.

Στην κουβέντα που είχαμε μαζί της, μάθαμε πώς προέκυψε η δημιουργία του «The Uncomfortable», πώς είναι να γίνεσαι παγκόσμιο viral εκεί που δεν το περιμένεις και πώς μια ιδέα που σκέφτηκες για πλάκα μπορεί να σου ανοίξει εντελώς νέους δημιουργικούς αλλά και επαγγελματικούς ορίζοντες.

Πες μας λίγα λόγια για εσένα. Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με το σχέδιο και πώς προέκυψε η αρχιτεκτονική και αργότερα το design;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα και από παιδάκι ζωγράφιζα καλά. Η αρχιτεκτονική προέκυψε γιατί μου άρεσε το σχέδιο και ήμουν καλή και στα μαθηματικά. Μετά από μερικά χρόνια στην σχολή διαπίστωσα ότι δεν μου άρεσε και τόσο, μου φάνηκε τρομερή ευθύνη να σχεδιάζεις κτίρια και προτίμησα κάτι πιο ελεύθερο. Παρόλ' αυτά ακολούθησα ένα ασφαλές πλάνο και τελείωσα την σχολή και δούλεψα και μερικά χρόνια προ κρίσης. Λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση αποφάσισα να κάνω το μεταπτυχιακό σχεδιασμού προϊόντων και διαδραστικών συστημάτων στην Σύρο -το οποίο όμως δεν τελείωσα ποτέ. Έτσι ήρθα σε επαφή με έννοιες του design όπως user experience και user interaction.

Ποια ήταν η αρχική ιδέα πίσω από το The Uncomfortable; Πότε το ξεκίνησες και πώς εξελίχθηκε στην πορεία;

To project ξεκίνησε στις αρχές του 2011 με ένα σκίτσο μιας άβολης τουαλέτας. Σαφώς επηρεασμένη από το μεταπτυχιακό μου, άρχισα να σκέφτομαι καταστάσεις και αντικείμενα που θα είχαν κακό user experience. Ο βασικός μου στόχος ήταν να βρω το πιο απροσδόκητα άβολο για να κάνω τον εαυτό μου και τους φίλους μου να γελάσουν! Και χωρίς να το κάνω συνειδητά, άρχισα μια άσκηση ανάλυσης της εμπειρίας που έχουμε με τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά.

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείς για να μεταμορφώσεις καθημερινά, χρηστικά αντικείμενα σε μη‐χρηστικά και «άβολα»;

Για κάθε αντικείμενο που σχεδιάζω ακολουθώ την εξής μέθοδο: καταρχάς επιλέγω το αντικείμενο που θέλω να μεταλλάξω. Αυτό είναι ένα σαφώς σημαντικό βήμα, καθώς κάποια αντικείμενα απορρίπτονται λόγω πολυπλοκότητας. Το αντικείμενο πρέπει να απλό στην χρήση του και κατανοητό στη φόρμα του από τον πολύ κόσμο. Στην επόμενη φάση αναλύω όλα τα στάδια της χρήσης του αντικειμένου και σαμποτάρω μόνο ένα από αυτά. Ο στόχος μου είναι να σχεδιάσω ένα αντικείμενο δύσκολο αλλά όχι άχρηστο. Ύστερα σκιτσάρω ή περνάω κατευθείαν στην σχεδίαση στον υπολογιστή. Μετά ανεβάζω την εικόνα στο Facebook και παρακολουθώ τις αντιδράσεις!

Το The Uncomfortable έγινε γρήγορα viral παγκοσμίως και η ανταπόκριση του κόσμου αλλά και των διεθνών μέσων που ασχολήθηκαν με αυτή ήταν μεγάλη. Περίμενες κάτι τέτοιο;

Όχι, όταν το ξεκίνησα δεν είχα ιδέα! Στην αρχή ανέβαζα τις φωτογραφίες στον προσωπικό μου λογαριασμό στο Facebook, όπου και έλαβα πολύ θετικά σχόλια. Μετά αποφάσισα να φτιάξω μια σελίδα στο Facebook και κάποια στιγμή έγινε ένα μεγάλο μπαμ με χιλιάδες likes από το εξωτερικό που δεν κατάλαβα ποτέ από που ήρθαν! Τότε το Facebook δεν σου έλεγε εάν μοιράστηκε κάποιος την σελίδα και δεν κατάλαβα ποτέ πως ξεκίνησε το viral. Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι σχεδόν μία με δύο φορές τον χρόνο ξεκινάνε νέα κύματα viral. Τώρα ας πούμε θεωρώ ότι με ανακαλύπτουν περισσότερο και εδώ στην Ελλάδα.

Ποιος ήταν ο στόχος σου με το σχεδιασμό άβολων αντικειμένων; Κι αν δεν υπήρχε κάποιος, μήπως προέκυψε στην πορεία, βλέποντας και την επιτυχία που είχαν;

Δεν είχα βάλει στόχο συνειδητά όταν ξεκίνησα, παρά μόνο να διασκεδάζω τον εαυτό μου. Αυτό που συνειδητοποίησα αργότερα είναι ότι βρίσκω μεγάλο ενδιαφέρον στην εξέλιξη του σχεδιασμού των καθημερινών αντικειμένων από τα αρχαία χρόνια έως και σήμερα και θεωρώ ότι μέσα από τα άβολα, μπορεί κανείς να εκτιμήσει το τελικό καλοσχεδιασμένο προϊόν που συνήθως το παίρνουμε σαν δεδομένο.

Πώς προέκυψε το Zagreb Design Week;

Η Tina και ο Daniel ήξεραν την δουλειά μου μέσω του διαδικτύου και θεώρησαν ότι αυτό που κάνω ταιριάζει γάντι με το θέμα που είχαν διαλέξει για το Zagreb Design Week 2017, το οποίο ήταν η ερώτηση "What is the problem?". Όταν μου έκαναν την πρόταση να συμμετέχω δέχτηκα με ενθουσιασμό και μπήκα στην διαδικασία παραγωγής πρωτότυπων για την έκθεση. Η χρονική στιγμή δεν θα μπορούσε να ήταν καλύτερη καθώς η ιδέα να παράξω πρωτότυπα των σχεδίων μου τριγυρνούσε στο μυαλό μου για πολύ καιρό, και αυτή η έκθεση στάθηκε ως μια φανταστική αφορμή να παρουσιάσω τα προβληματικά μου αντικείμενα για πρώτη φορά στον κόσμο στην πραγματική τους υπόσταση!

Πώς ένιωσες όταν είδες τα άβολα αντικείμενά σου να ζωντανεύουν; Πώς ήταν η διαδικασία δημιουργίας τους; Είχες βοήθεια;

Η εμπειρία της κατασκευής των αντικειμένων ήταν τρομερά ενδιαφέρουσα. Είχα περιορισμένο χρόνο στην διάθεση μου και όλα έγιναν με μεγάλη πίεση χρόνου και αυτό το έκανε ακόμα πιο συναρπαστικό! Συνεργάστηκα με πολλούς τεχνίτες σε Ελλάδα και εξωτερικό και έμαθα πάρα πολλά για την παραγωγή πρωτοτύπων σε διάφορα υλικά: φυσητό γυαλί, 3D printing, κεραμικά χειροποίητα με καλούπι και χωρίς, ξυλουργικά, σε μέταλλο, σε χυτήριο και γαλβανοπλαστική. Κάποια τα έφτιαξα μόνη μου ή έκανα το τελικό φινίρισμα. Όταν πια κράτησα στα χέρια μου τα φυσικά αντικείμενα ο ενθουσιασμός μου ήταν απερίγραπτος!

Πλέον προτιμάς να ασχολείσαι περισσότερο με την αρχιτεκτονική ή το design και γιατί;

Προς το παρόν η μόνη ενασχόληση με το design είναι μέσω των άβολων και αυτό ακόμα δεν είμαι σίγουρη αν είναι design ή τέχνη. Νομίζω ότι είμαι σε μία φάση ενθουσιασμού με την κατασκευή, είτε αυτή είναι μελέτη εφαρμογής στην αρχιτεκτονική και επίβλεψη κατασκευής, είτε παραγωγή πρωτότυπων άβολων αντικειμένων. Θέλω να μαθαίνω για τα υλικά και τους περιορισμούς τους και αισθάνομαι ικανοποίηση όταν είμαι κοντά στην διαδικασία παραγωγής.

Πώς είναι η ζωή για έναν αρχιτέκτονα και designer στη σύγχρονη Ελλάδα; Υπάρχουν δυνατότητες και προοπτική για έναν νέο άνθρωπο να πραγματοποιήσει τα όνειρά του στο χώρο;

Για τον κλάδο του design δεν θα μπορέσω να σου απαντήσω, σαν αρχιτέκτονας όμως βλέπω ότι τον τελευταίο καιρό υπάρχει ίσως μια ανάπτυξη, σε σχέση με τα πολύ άσχημα χρόνια που περάσαμε λόγω της οικονομικής κρίσης. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όλα είναι καλά και ανθηρά! Για δυνατότητες και προοπτική μου είναι δύσκολο να απαντήσω, ήμουν πάντα κάπως απαισιόδοξη και δραματική και θα πω υπερβολές. Επίσης εξαρτάται από το όνειρο του καθενός.

Ποια είναι τα σχέδιά σου από δω και πέρα, μετά και από την μεγάλη επιτυχία του The Uncomfortable;

Ένα από τα σχέδια μου είναι να αποκτήσω σχέδιο, το οποίο ποτέ δεν είχα! Η επιτυχία με αγχώνει ιδιαιτέρως, μου αφήνει μια αίσθηση ότι πρέπει κάτι να κάνω σύντομα, γιατί αλλιώς θα χαθεί το momentum. Μέχρι στιγμής έχω καταφέρει να αγνοήσω επιδεικτικά το momentum και δεν φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα. Ή μάλλον θα δείξει στο μέλλον!

Ποιο είναι το πιο «άβολο» πράγμα που αντιμετωπίζεις καθημερινά και θα ήθελες να αλλάξει;

Ο σχεδιασμός στον υπολογιστή. Κάθομαι στην καρέκλα και κοιτάω την οθόνη και πιάνεται ο αυχένας μου. Πρόσφατα δοκίμασα να ζωγραφίσω σε Virtual Reality περιβάλλον και ενθουσιάστηκα με τον δυναμισμό του εργαλείου, ελπίζω κάποια στιγμή να βγάζω σχέδια και ταυτόχρονα να γυμνάζομαι!

Δημοφιλή