Τούτων δεδομένων, είναι πια καιρός, χωρίς να έχω αυταπάτες ότι πολλοί συμπολίτες μου το βλέπουν με το ίδιο μάτι, να σηκώσουμε τα πραγματικά βάρη αυτής της χώρας: την παραγωγή και τον απογαλακτισμό από την πελατειακή οικονομία και την οικονομία της εξάρτησης. Θα μου ήταν εξαιρετικά εύκολο να γίνω αφοριστικός και επικριτικός, όπως γίνεται κατά κόρον σήμερα. Αλήθεια, τι κέρδισε όποιος ακολούθησε αυτό το δρόμο;
dr.jd/Flickr

Την τελευταία πενταετία αναλωνόμαστε σε συζητήσεις γύρω από τις διαπραγματεύσεις, τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, την καταλληλότητα ή μη του κάθε πολιτικού εντός και εκτός βουλής. Ας τα αφήσουμε για μια μεταγενέστερη συζήτηση, ίσως και για την ιστορία. Οφείλουμε να είμαστε πραγματιστές και, κυρίως, οφείλουμε στον εαυτό μας και τους ανθρώπους που επηρεάζουμε να είμαστε άμεσοι και πρακτικοί. Οι μεταφυσικές συζητήσεις βαθαίνουν την κρίση και κατ' επέκταση περιθωριοποιούν τον Έλληνα και την Ελλάδα, όταν πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο όχι μόνο των συζητήσεων και της αντίδρασης -όπως γίνεται σήμερα- αλλά της δράσης.

Τούτων δεδομένων, είναι πια καιρός, χωρίς να έχω αυταπάτες ότι πολλοί συμπολίτες μου το βλέπουν με το ίδιο μάτι, να σηκώσουμε τα πραγματικά βάρη αυτής της χώρας: την παραγωγή και τον απογαλακτισμό από την πελατειακή οικονομία και την οικονομία της εξάρτησης. Θα μου ήταν εξαιρετικά εύκολο να γίνω αφοριστικός και επικριτικός, όπως γίνεται κατά κόρον σήμερα. Αλήθεια, τι κέρδισε όποιος ακολούθησε αυτό το δρόμο; Προτιμώ λοιπόν να εστιάσω σε 9 μονοπάτια που κάποιοι λίγοι διαβαίνουν και οι πολλοί αγνοούν.

1. Η γη. Την αφήσαμε και μας αφήνει. Ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα είναι ευλογία και ελπίζω σύντομα να το δουν και όσοι το αγνοούν ή το σνομπάρουν. Στην κρίση ο καλύτερος και λιγότερο δύσβατος δρόμος είναι αυτός της καλλιέργειας της γης, της κτηνοτροφίας και όλων εκείνων των δραστηριοτήτων που πρωτογενώς μας κρατούν όρθιους. Δεν επιτρέπεται σήμερα να υπάρχουν εκτάσεις που δεν καλλιεργούνται ή δεν αξιοποιούνται.

2. Η φύση και οι φυσικοί πόροι. Τη διαχωρίζω γιατί ο πλούτος της Ελληνικής φύσης κατασπαταλιέται και κυρίως αγνοείται. Νερό, αέρας, ήλιος συμπληρώνουν τη γη για να συνθέσουν τον αυτονόητο συνδυασμό πραγματικής ευημερίας. Σήμερα ο σεβασμός σε αυτά και εν τέλει η αξιοποίησή τους είναι σχεδόν ανύπαρκτη, οδηγώντας αυτονόητα σε εξαρτήσεις και σπατάλες. Η Ελλάδα ενεργειακά θα έπρεπε να είναι ένας παράδεισος. Σπίτι στη Σαντορίνη για παράδειγμα, χρησιμοποιεί μαύρα βότσαλα για να συνθέσει ένα πανέμορφο ψηφιδωτό στην αυλή του. Κάτω ακριβώς από το ψηφιδωτό περνάει ο χαλκός που φέρνει ζεστό νερό στο σπίτι. Τόσο απλά το σπίτι έχει ζεστό νερό, χωρίς τη χρήση ακριβής τεχνολογίας. Γούρνες, στέρνες.... «στερνή μου γνώση να σ' είχα πρώτα»... Ξεχάσαμε πως στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας η συλλογή υδάτων ήταν πάγια πρακτική. Ο δε φυσικός αερισμός ήταν δουλειά προσανατολισμού και αρχιτεκτονικής.

3. Αποκέντρωση. Αυτό, που προτιμούν πολλοί συμπολίτες μας να πεινούν στην Αθήνα από το να ζουν μια καλύτερη ζωή στην περιφέρεια, με ξεπερνάει. Στην περίοδο των virtual capitals, κέντρο είναι εκεί που οι υποδομές και η τεχνολογία επιτρέπουν τη γρήγορη διασύνδεση. Σε αυτά περιλαμβάνω αεροδρόμια, νοσοκομεία, δρόμους, σχολεία, δίκτυα.

4. Προσφορά αντί ζήτησης. Δεν αναφέρομαι σε όρους οικονομίας, αλλά στη διάθεση να προσφέρουμε και όχι να ζητάμε μονίμως. Το κράτος είναι ρυθμιστής, δεν πρέπει να είναι dealer. Προφανώς και δεν είναι έτσι στην πράξη, αλλά μεγάλο μερίδιο έχει ο πολίτης που δε λέει να δει τη μεγάλη εικόνα. Ας το συνειδητοποιήσει: Ουκ αν λάβει παρά του μη έχοντος.

5. Αργία μήτηρ πάσης κακίας, λέγανε οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Και υμών κύριοι!!! Σύμφωνοι ενέχει κάποια αδικία η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, αλλά σε κάθε μέρα εργασίας αναλογεί και μια μέρα δημιουργικής απασχόλησης. Αν φύγουμε από τη λογική ότι η εργασία μας είναι καταναγκαστικό έργο, έχουμε μια πιθανότητα να γίνουμε δημιουργικοί κει ευτυχισμένοι.

6. Παιδεία. Σήμερα, και όχι αύριο, οφείλουμε να ξεφύγουμε από τα τετριμμένα της εκπαίδευσης και να μπούμε στην ουσία της παιδείας. Αυτή που ξεκινάει από το σπίτι και ολοκληρώνεται στα βαθιά γεράματα. Αυτή που δεν βάζει το «εγώ» στο επίκεντρο, αλλά οριοθετεί προσεκτικά το ρόλο του «εγώ» στο σύνολο, την κοινωνία, την Ελλάδα. Η μοναδικότητα δεν εγκαταλείπεται. Περιγράφεται σαφώς και εντάσσεται σε ένα μηχανισμό. Στο ανθρώπινο σώμα το κάθε όργανο έχει μια μοναδική, σημαντικότατη λειτουργία που εξυπηρετεί όμως το σύνολο, τη ζωή. Στη σύγχρονη παιδεία, δεν ζητείται κοπαδοποίηση, αλλά απόδοση ευθυνών, ρόλοι και κατεύθυνση από μικρή ηλικία. Κανένας δεν γεννήθηκε ή μεγαλώνει ανώτερος, εκτός αν η διαδρομή του τον δικαιώνει.

7. Think globally, act locally μας μαθαίνουν στα πανεπιστήμια. Λέξεις κλειδιά το "Think" και το "act". Είμαστε στο "react without thinking". Δεν χρειάζεται να λύσουμε το πρόβλημα της Ελλάδας. Απαιτείται να λύσουμε το πρόβλημα της γειτονιάς μας, του δήμου μας, της περιφέρειας μας. Αν μέσα από τη διαδικασία της επίλυσης καθημερινών ζητημάτων αναδειχθεί ένας νέος ηγέτης, θα χαρώ να του σφίξω το χέρι και να τον ακολουθήσω στο μονοπάτι 10, αυτό της ανάστασης.

8. Να λέμε και κανένα ευχαριστώ. Να λέμε και κανένα συγνώμη. Να λέμε την αλήθεια και να σεβόμαστε τον συνάνθρωπο που ζει ένα δικό του καθημερινό Γολγοθά. Ίσως τότε να σηκώσουμε το πραγματικό βάρος από τους ώμους μας. Αυτό της απελπισίας.

9.Και ΝΑΙ. Ο τουρισμός είναι το μονοπάτι που συνδέει όλα τα προηγούμενα και πολλά από τα μονοπάτια που δεν αναφέρθηκαν. Ο τουρισμός που είναι η βιτρίνα μιας χώρας. Πιο σωστά η φιλοξενία. Η πράσινη Ελλάδα, που είναι ενεργειακά αυτάρκης , φιλόξενη και συλλογική, που αποδέχεται τη γεωγραφική της διασπορά και την αγαλλιάζει και που κάνει κέντρο της το κάθε νησί και την κάθε πόλη. Κέντρο των Ελλήνων της και κέντρο του κόσμου. Η οικονομική δραστηριότητα που συνδέεται με τον πολιτισμό, τη γαστρονομία, την κουλτούρα και την καθημερινότητά της. Ο τουρισμός που θέλουν να φορολογήσουν, αλλά δεν θέλουν να αναδείξουν ως την κύρια - με διαφορά - πηγή πραγματικών εσόδων σε αυτή τη χώρα. Ας είναι.

Ας ξανασκεφτούμε τον Έλληνα, όπως τον θέλουμε, όπως αξίζει στην Ελλάδα και όχι όπως τον καταντήσαμε.

Ο κ. Αγγελόπουλος θα είναι ομιλητής στην Ημερίδα "re:business" που διοργανώνει το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Συνεδριακό και Εκθεσιακό Κέντρο του Ζαππείου, στις 26 Ιουνίου, για τον εορτασμό των 30 ετών του MBA. Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Δημοφιλή