Μαγαζί γωνία...

Παρόλα αυτά, όλες οι δομές πατούν πάνω στην ιστορία, τα κράτη έχουν συνέχεια και η οικονομία δημιουργεί τη δική της ανεξάρτητη ακολουθία γεγονότων. Επομένως, η επιτυχής άσκηση πολιτικής περνά μέσα από την αντίληψη, την κατανόηση και την ερμηνεία στα σημάδια των καιρών.

«Δώσ' μου ένα σημείο να πατήσω και τη Γη μπορώ να κινήσω». Είναι μία φράση που αποδίδεται στον Αρχιμήδη, το γνωστό μαθηματικό από την αρχαιότητα. Και, ενώ, βέβαια, πολλές από τις απαντήσεις στον πραγματικό κόσμο δε δίνονται από αριθμούς και θεωρίες παιγνίων, είναι σαφές ότι η περιγραφή του προβλήματος, το πλαίσιο και η δομή του είναι το ήμισυ της λύσης. Τώρα, ο χαρακτήρας της λύσης, πόσο χρήσιμη και λειτουργική είναι, αλλά και αν θα ανταποκρίνεται στις επιταγές των καιρών, είναι ερωτήματα τα οποία απασχολούν όλους τους δυνατούς λύτες. Εξάλλου, μη ξεχνάς, όλα τα μοντέλα είναι λάθος, απλώς κάποια από αυτά είναι χρήσιμα. Και είναι χρήσιμα διότι δίνουν απαντήσεις που επαληθεύονται και βελτιώνουν την υπάρχουσα κατάσταση. Ασφαλώς, η δημοφιλία μιας λύσης δεν είναι πάντοτε το ορθό μέτρο και αυτό γιατί στη δημόσια σφαίρα είναι καλύτερο να είσαι λάθος μαζί με άλλους, παρά σωστός και μόνος. Ναι, ναι, η συνταγματική ελευθερία - η ελευθερία του ατόμου - είναι η πεμπτουσία της ελεύθερης έκφρασης, σε άτομα και σύνολα, αφού ο δυτικός πολιτισμός πατά στην ελευθερία του ενός - στο δικαίωμα του ενός να είναι διαφορετικός απ' τους πολλούς. Ωστόσο, πολλές φορές το δικαίωμα αυτό καθεαυτό δεν έχει αντίκρυσμα, οικονομικό ή/και κοινωνικό, στην αγορά και τη δημοκρατία.

Είναι δικαίωμα, χωρίς αμφιβολία, για ένα σημαίνον πολιτικό πρόσωπο με νομοθετική εξουσία να δρα ελεύθερα, κατα το δοκούν, με σκοπό το δημόσιο συμφέρον. Είναι δικαίωμα να προωθείς τις ιδέες σου και να προσπαθείς με κάθε έννομο μέσο να πείσεις για την ορθότητα αυτών. Πόσω μάλλον στη πολιτική, που είναι εξ ορισμού χώρος ιδεών. Επομένως, μπορείς να ασκείς τη δική σου πολιτική ακόμη και όταν το αποτέλεσμα είναι η συρρίκνωση και όχι η διεύρυνση της οικονομικής δραστηριότητας, μπορείς ακόμη να αλλάξεις και το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής που εκ των πραγμάτων έχει σημείο αναφοράς τη χώρα σου και τη θέση της στον κόσμο και όχι την εδραίωση μιας ακαδημαϊκής άποψης για το πως θα λειτουργεί καλύτερα το χρηματοπιστωτικό σύστημα, πως θα βελτιωθεί η Ευρώπη και οι οικονομικές σχέσεις, και πως θα αλλάξει ο καπιταλισμός ώστε να λειτουργεί για ολοένα και περισσότερους. Πάντα υπάρχει μια σύγχυση στους ρόλους και όλοι ανεξαιρέτως δίνουν βαρύνουσα σημασία στο ρόλο που θεωρούν εκείνοι πρωτεύοντα. Βλέπεις, ένα από τα καίρια χαραστηριστικά των ανθρώπων που μπαίνουν στους ρόλους είναι η ταπεινότητα, δέχονται εξ αρχής ότι έχουν να κάνουν με κάτι καινουργιο και διαφορετικό. Και, «Ευφυία είναι η ικανότητα να αφομοιώνεις νέα δεδομένα».

Μία συνεντεύξη με γκουρού της τεχνολογίας έγραφε ότι «Αν ήταν να επιλέξω μεταξύ της λύσης στο ενεργειακό πρόβλημα της γης και ποιος θα ήταν ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ, θα επέλεγα το πρώτο». Και, η απάντηση, βέβαια, όσον αφορά την επιλογή είναι ότι οι δομές - οι τεχνολογικές, κρατικές και οικονομικές δομές - είναι πιο σημαντικές ακόμη και από ένα ταλαντούχο άτομο. Πιο σημαντικές ενώ, συνήθως, οι ίδιες οι δομές δημιουργούνται από δραστήριους πολυπράγμονες. Παρόλα αυτά, όλες οι δομές πατούν πάνω στην ιστορία, τα κράτη έχουν συνέχεια και η οικονομία δημιουργεί τη δική της ανεξάρτητη ακολουθία γεγονότων. Επομένως, η επιτυχής άσκηση πολιτικής περνά μέσα από την αντίληψη, την κατανόηση και την ερμηνεία στα σημάδια των καιρών. Για αυτό και η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού. Αρκεί να βρούμε έναν κοινό τόπο για το τι είναι το εφικτό και ας μη ξέρουμε από τέχνη. Να' σαι βέβαιος ότι ένας λογιστής που γνωρίζει ότι, καμια φορά, ένα και ένα κάνει τρία, θα ήταν ένας εξαιρετικός υπουργός οικονομίας και τούτο γιατί θα γνώριζε από πρόσθεση και αφαίρεση, θα άκουγε τη βοή της αγοράς και - αν και τελευταίο πιο σπουδαίο απ' τα άλλα - θα είχε μετρήσιμους, ρεαλιστικούς στόχους οι οποίοι, εξαιρουμένης της τύχης, είναι η καλύτερη δυνατή διαχείριση ρίσκου.

Συνολικά, οι δομές, η συνέχεια, οι θεσμοί, αγαπητέ αναγνώστη, είναι πιο σημαντικά από τα πρόσωπα. Μπορούν να διαπραγματευτούν, να εργαστούν για σένα και όλα αυτά με μηδενικό κόστος, διότι φρόντισαν άλλοι για το δέντρο που σε σκιάζει. Έτσι, λοιπόν, και η γεωπολιτική θέση μιας χώρας μπορεί να λειτουργήσει προστατευτικά απέναντι σε έναν άπειρο τιμονιέρη, διότι άλλοι πριν από αυτόν φρόντισαν για τον προσανατολισμό. Στον κόσμο των επενδύσεων λένε ότι πρέπει πάντα να επενδύεις σε τόσο καλά μαγαζιά που ακόμη και ένας ανόητος μπορεί να διοικήσει - διότι αργά ή γρήγορα κάποιος θα το κάνει. Παρομοίως, ένα σύγχρονο κράτος πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών ακόμη και όταν οι αιρετοί του δεν είναι σε θέση να λάβουν τις σωστές αποφάσεις. Στον ελεύθερο κόσμο, όλοι κρίνονται από το έργο τους, τελείωσαν οι εποχές που οι ιδεοληψίες και οι τίτλοι είχαν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο - ανήκουν οριστικά στο παρελθόν.

Δημοφιλή