Οι ζώνες ασφάλειας του Τραμπ: Άλλη μία επικίνδυνη προσέγγιση στο μεταναστευτικό

Είναι σχεδόν απίθανο οι δυνάμεις που εμπλέκονται στο Συριακό να συμφωνήσουν με τη δημιουργία των ζωνών αυτών, και επομένως προκύπτουν πολλά ερωτήματα σχετικά με το τι θα μπορούσε να συμβεί: Θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να ζητήσουν την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη δημιουργία ζωνών ασφάλειας στη Συρία, χωρίς τη συγκατάθεση της συριακής κυβέρνησης; Θα έστελνε ο Πρόεδρος Τραμπ στρατιώτες των ΗΠΑ (με ή χωρίς άλλες διεθνείς δυνάμεις) για την προστασία των αμάχων στο εσωτερικό της Συρίας; Θα έστελνε αστυνομικές δυνάμεις για τη διατήρηση του νόμου και της τάξης εντός των ζωνών ασφάλειας;
BasSlabbers via Getty Images

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Rex Tillerson, ανακοίνωσε ένα σχέδιο για τη δημιουργία ζωνών ασφαλείας σε εμπόλεμες χώρες για να επιτρέψει στους πρόσφυγες να επιστρέψουν στις πατρίδες τους, δημιουργώντας έτσι μια δραματική αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ σε σχέση με το μεταναστευτικό και ενισχύοντας το στρατιωτικό αποτύπωμα τους στο Ιράκ και τη Συρία.

Όταν μίλησε στη σύνοδο κορυφής της παγκόσμιας συμμαχίας κατά του ISIS, ο Tillerson ανέφερε ότι οι ΗΠΑ θα δημιουργήσουν «ζώνες σταθερότητας», χωρίς να διευκρινίσει, ωστόσο, το πού θα βρίσκονται ακριβώς ή πώς θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια τους.

Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει επανειλημμένα υποστηρίξει αυτή την έννοια των ζωνών ασφάλειας ως μέσο για τον περιορισμό των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη και άλλες δυτικές χώρες. Τον Ιανουάριο, μάλιστα, είπε στο ABC News ότι «ασφαλώς θα δημιουργήσω ζώνες ασφάλειας στη Συρία για τους ανθρώπους.»

Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν δοθεί περισσότερες λεπτομέρειες, η έννοια αυτή των ζωνών ασφάλειας δεν απέχει πολύ από το τείχος με το οποίο θεωρεί ότι θα λύσει το μεταναστευτικό θέμα στις ΗΠΑ. Φυσικά, αυτή η έννοια του τείχους δεν περιορίζεται μόνο στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, καθώς ο Πρόεδρος Τραμπ έχει εκφράσει την υποστήριξη του και για άλλα τείχη, όπως αυτό στο Ισραήλ και το συνοριακό τείχος της Ουγγαρίας.

Το τείχος έχει, αναμφισβήτητα, γίνει το εμβληματικό σύμβολο της διοίκησης Τραμπ, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λύση για την ανθρωπιστική κρίση. Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη πάρει θέση για το τείχος που η Τουρκία κατασκευάζει στα σύνορά της με τη Συρία, έχει σχολιάσει τη στάση της Ευρώπης λέγοντας ότι «έχει κάνει ένα τεράστιο λάθος επιτρέποντας την είσοδο σε αυτούς τους εκατομμύρια ανθρώπους».

Η δίπολη προσέγγιση του στο μεταναστευτικό- δηλαδή είτε να δεχθεί στη χώρα έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων (το οποίο δεν είναι διατεθειμένος να κάνει) ή να τους εγκλωβίσει στις χώρες τους που έχουν πληγεί από πολέμους -, αγνοεί πλήρως το θεσμό του ασύλου, το διεθνές καθεστώς που υποστηρίζει τoυς προσφυγες στις χώρες πρώτης υποδοχής όπου και ζουν οι περισσότεροι (περίπου το 86% του συνολικού αριθμού προσφύγων στον κόσμο).

Το παγκόσμιο σύστημα ασύλου είναι αποτελεσματικό μόνο στο βαθμό που οι πιο απομακρυσμένες και πλουσιότερες χώρες όπως ο Καναδάς ή η Νορβηγία, για παράδειγμα, είναι πρόθυμες να συνεισφέρουν οικονομικά και μέσω της επανεγκατάστασης των προσφύγων να πείσει άλλες χώρες να μην εξαναγκάσουν, με τις πολιτικές τους, τους πρόσφυγες να επιστρέψουν πίσω στις εμπόλεμες ζώνες απ΄όπου πρόλαβαν να ξεφύγουν. Ο Πρόεδρος Τραμπ φαίνεται πρόθυμος να μην ακολουθήσει και να μη σεβαστεί το θεσμό του ασύλου, εμποδίζοντας εξ' αρχής τους εκτοπισμένους να εγκαταλείψουν τις ισοπεδωμένες πατρίδες τους.

Οι ζώνες ασφάλειας έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν, και τα αποτελέσματα έχουν υπάρξει τουλάχιστον καταστροφικά: Παράδειγμα αποτελεί η γενοκτονία τον Ιούλιο του 1995 στη Σρεμπρένιτσα της ανατολικής Βοσνίας η οποία είχε ανακηρυχθεί «προστατευόμενη ζώνη» από τον ΟΗΕ το 1993. Παρόλα αυτά, περίπου 8.000 Βόσνιοι, άνδρες και έφηβοι, σκοτώθηκαν σε λίγες ημέρες. Παράλληλα, αυτοί που γλύτωσαν το θάνατο ήταν βαριά τραυματισμένοι βιώνοντας τις απώλειες των αγαπημένων τους, προδομένοι από τη διεθνή κοινότητα.

Πέραν τούτου, το πιο πιθανό είναι ότι ο Πρόεδρος Τραμπ δεν έχει πραγματικά καμία ιδέα για το τι συνεπάγουν αυτές οι ζώνες ασφάλειας που θέλει να δημιουργήσει στο εσωτερικό της Συρίας. Στο επιχειρηματικό μυαλό του, οι ζώνες αποτελούν μία ακόμη συναλλαγή ακίνητων περιουσιών (των οποίων το κόστος θα αναλάβουν, όπως δήλωσε, οι εύπορες χώρες του Κόλπου, όπως το Μεξικό υποτίθεται ότι θα πληρώσει για το συνοριακό τείχος μεταξύ των δύο χωρών!), χωρίς να λαμβάνεται καθόλου υπόψη το πώς θα προστατεύτουν αυτά τα ευάλωτα άτομα στις ζώνες.

Είναι σχεδόν απίθανο οι δυνάμεις που εμπλέκονται στο Συριακό να συμφωνήσουν με τη δημιουργία των ζωνών αυτών, και επομένως προκύπτουν πολλά ερωτήματα σχετικά με το τι θα μπορούσε να συμβεί:

Θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να ζητήσουν την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη δημιουργία ζωνών ασφάλειας στη Συρία, χωρίς τη συγκατάθεση της συριακής κυβέρνησης; Θα έστελνε ο Πρόεδρος Τραμπ στρατιώτες των ΗΠΑ (με ή χωρίς άλλες διεθνείς δυνάμεις) για την προστασία των αμάχων στο εσωτερικό της Συρίας; Θα έστελνε αστυνομικές δυνάμεις για τη διατήρηση του νόμου και της τάξης εντός των ζωνών ασφάλειας; Πόσους θανάτους των πολιτών των ΗΠΑ θα ανεχόταν για να προστατευτούν οι άμαχοι της Συρίας;

Μέχρι στιγμής, ο Πρόεδρος Τραμπ δεν έχει δείξει σχεδόν κανένα ενδιαφέρον για τα ανθρωπιστικά προβλήματα. Έχει ήδη απορρίψει μια συμφωνία να δεχτούν οι ΗΠΑ πρόσφυγες που έχουν αποκλειστεί στην Αυστραλία και μάλιστα την αποκάλεσε «χαζή συμφωνία» επειδή δεν προωθεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Με αυτή τη λογική, πώς θα μπορούσαν οι ζώνες ασφάλειας να θεωρηθούν (από τον ίδιο) «έξυπνη συμγωνία»; Με απολύτως καμία ισχυρή δέσμευση για να σωθούν ανθρώπινες ζωές, η ιδέα του Προέδρου των ΗΠΑ για τη δημιουργία αυτών των ζωνών στη Συρία μοιάζει περισσότερο με παγίδα θανάτου.

Δημοφιλή