Η αγροτική ανάπτυξη σε...κρίση

Η νέα οικονομική πραγματικότητα και ειδικά οι προβλέψεις του τρίτου Μνημονίου σχετικά με τον πρωτογενή τομέα επιβάλλουν τώρα ριζική επανεξέταση της κατάστασης. Όλα αλλάζουν παντού και φυσικά και στον αγροτικό τομέα (φορολογία, συντάξεις, τεκμήρια, σχέση τραπεζών και παραγωγού, εισαγωγές και εξαγωγές, κοκ) και γι' αυτό απαιτείται επειγόντως ο σχεδιασμός μιας εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής.
Bloomberg via Getty Images

Έχει αποδειχθεί ότι ο πρωτογενής τομέας αντιστέκεται καλύτερα στην κρίση. Παρά τα γνωστά προβλήματα και τις δυσλειτουργίες του, αν συνδεθεί λειτουργικά με τον τουρισμό και αν αξιοποιήσει ουσιαστικά τις δυνατότητες που υπάρχουν (βλ. την πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς «Η συμβολή και οι προοπτικές του αγροτροφικού τομέα στην Ελλάδα», μπορεί να καταστεί ο κύριος φορές της νέου τύπου ανάπτυξης, που τόσο έχει ανάγκη η χώρα.

Η νέα οικονομική πραγματικότητα και ειδικά οι προβλέψεις του τρίτου Μνημονίου σχετικά με τον πρωτογενή τομέα επιβάλλουν τώρα ριζική επανεξέταση της κατάστασης. Όλα αλλάζουν παντού και φυσικά και στον αγροτικό τομέα (φορολογία, συντάξεις, τεκμήρια, σχέση τραπεζών και παραγωγού, εισαγωγές και εξαγωγές, κοκ) και γι' αυτό απαιτείται επειγόντως ο σχεδιασμός μιας εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής. Θα επικεντρωθώ σε τρία ξεχωριστά αλλά κρίσιμα στοιχεία που συνδέονται μεταξύ τους και αναδεικνύουν καθαρά το σημερινό αδιέξοδο.

1. Εισαγωγές. Παρά την βαθιά κρίση, οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων για την εγχώρια κατανάλωση αυξάνουν και μαζί τους αυξάνει αναγκαστικά και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου: «Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2014 η αξία των εισαγωγών σε τρόφιμα και ζώντα ζώα ανήλθε σε 5,12 δισεκατομμύρια ευρώ με το 22% αυτών να αφορούν τις εισαγωγές κρεάτων και παρασκευασμάτων από κρέας, το 16,8% γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά, το 13,3% φρούτα και λαχανικά και το 10,6% δημητριακά και παρασκευάσματα δημητριακών».

2. Η δομή της αγροτικής παραγωγής παρουσιάζει πρόβλημα. Μια πρόσφατη μελέτη του ΣΕΒ τονίζει ειδικά το θέμα του κατακερματισμού: «Η διάρθρωση της αγροτικής παραγωγής αναδεικνύει το μέγεθος των ευκαιριών που έχασε η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Τα τεράστια ποσά των αγροτικών επιδοτήσεων καθώς και η ευνοϊκή μεταχείριση από φορολογικής πλευράς του κλάδου δεν αξιοποιήθηκαν για μια αναδιάρθρωση της παραγωγής. Έτσι, η παραγωγή παραμένει κατακερματισμένη και η χώρα εξαρτημένη από εισαγωγές βασικών προϊόντων πρωτογενούς παραγωγής. Αυτά περιλαμβάνουν κρέατα, γαλακτοκομικά, καφέ, ζάχαρη, πατάτες, ντομάτες, πορτοκάλια και μανταρίνια, λεμόνια, μήλα, μαρούλια μέλι καθώς και... χαμομήλι Αιγύπτου».

3. Η νέα οικονομική κατάσταση μάλλον θα αποτελειώσει τον αγροτικό τομέα. Χωρίς προγραμματισμό, χωρίς επιχειρηματικό πνεύμα, χωρίς ρευστότητα, χωρίς κατεύθυνση, χωρίς νέους παραγωγούς το μέλλον είναι σκοτεινό. Πώς θα αντιμετωπισθούν με σοβαρό τρόπο όλα αυτά; Με τη σημερινή γραφειοκρατία, τα γνωστά κόλπα των ισχυρών συντεχνιών που έχουν κύριο στόχο τις «παρακρατήσεις επιδοτήσεων», την ύπαρξη υπερπληθώρας ασυντόνιστων φορέων, κλπ, δεν υπάρχει καμμιά ελπίδα. Οι εμπειρία, αλλά και οι μελέτες δείχνουν ότι το αρμόδιο Υπουργείο είναι μπλοκαρισμένο. «Το ΥΠΑΑΤ υπηρέτησε συχνά τα σχέδια του πελατειακού πολιτικού συστήματος στη γεωργία και απέτυχε να της δώσει προσανατολισμό και να εκσυγχρονίσει τις δομές της. Σήμερα οι προκλήσεις είναι μεγαλύτερες αλλά ο χρόνος όμως λιγότερος»

Η πολιτική πρέπει συνεπώς τώρα να παρέμβει. Προτείνω να συνέλθει άμεσα το Εθνικό Συμβούλιο Αγροτικής Πολιτικής, με συμμετοχή όμως και των εκπροσώπων των παραγωγών, για να συντάξει πόρισμα και να προτείνει νέες κατευθύνσεις. Το πόρισμά του να σταλεί στη νέα Βουλή, όπου θα πρέπει να συσταθεί άμεσα μια διακομματική επιτροπή για σύνταξη έκθεσης και διατύπωση προτάσεων σχετικά με το μέλλον της αγροτικής παραγωγής. Τα λόγια τέλειωσαν, ήρθε η ώρα της πράξης. Η νέα ΚΑΠ αφήνει πολλά περιθώρια σε κάθε κράτος μέλος στην εφαρμογή της πολιτικής, υπάρχει συνεπώς χώρος για εθνικό σχεδιασμό και καθορισμό προτεραιοτήτων.

Δημοφιλή