Η κρίση αντιστρέφει τους ρόλους στο χωριό

Στην εξαιρετική μελέτη του «Οι κολλίγοι της Θεσσαλίας», εκδόσεις «Στοχαστής», ο Σοφοκλής Τριανταφυλλίδης έγραφε ήδη από το 1906, τα εξής: «Η φιλοδοξία του Θεσσαλού μικροϊδιοκτήτου συγκεντρώνεται, πώς θα καταστήση τα επιδεκτικά μορφώσεως τέκνα του ιατρούς, ή δικηγόρους, ή δημοσίους υπαλλήλους. Δια το πατρικόν επάγγελμα προορίζονται μόνον οι διανοητικώς ασθενείς, οι οκνηροί και οι ράθυμοι». Και σήμερα βέβαια, δεν έχουν εκλείψει οι μεγάλες δυσκολίες του αγροτικού επαγγέλματος. Το εισόδημα είναι αβέβαιο, οι καιρικές συνθήκες απρόβλεπτες, η φυσική εργασία σκληρή, η γραφειοκρατία απελπιστική, ενώ τα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης έφτασαν και στο χωριό.
Bloomberg via Getty Images

Είναι γνωστό ότι τα τέκνα των αγροτών οδηγούνταν συνήθως σε άλλα επαγγέλματα. Οι δυσκολίες της αγροτικής ζωής, τα πενιχρά εισοδήματα, η έλλειψη μηχανημάτων, η απομόνωση στο χωριό, έπειθαν τους γεωργούς ότι το μέλλον συνδέεται με επαγγέλματα υπηρεσιών, δημοσίου, εμπορίου κοκ. Ως εκ τούτου η συμβουλή προς τα παιδιά τους ήταν «να μάθετε γράμματα, να φύγετε από τις λάσπες», τουλάχιστον για τα παιδιά που τα πήγαιναν καλά στο σχελείο.

Στην εξαιρετική μελέτη του «Οι κολλίγοι της Θεσσαλίας», εκδόσεις «Στοχαστής», ο Σοφοκλής Τριανταφυλλίδης έγραφε ήδη από το 1906, τα εξής: «Η φιλοδοξία του Θεσσαλού μικροϊδιοκτήτου συγκεντρώνεται, πώς θα καταστήση τα επιδεκτικά μορφώσεως τέκνα του ιατρούς, ή δικηγόρους, ή δημοσίους υπαλλήλους. Δια το πατρικόν επάγγελμα προορίζονται μόνον οι διανοητικώς ασθενείς, οι οκνηροί και οι ράθυμοι».

Και σήμερα βέβαια, δεν έχουν εκλείψει οι μεγάλες δυσκολίες του αγροτικού επαγγέλματος. Το εισόδημα είναι αβέβαιο, οι καιρικές συνθήκες απρόβλεπτες, η φυσική εργασία σκληρή, η γραφειοκρατία απελπιστική, ενώ τα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης έφτασαν και στο χωριό: η κρατική φορολογία είναι πλέον βαριά, ο έλεγχος πολλαπλός, οι ασφαλιστικές εισφορές αυξήθηκαν και τα πάσης φύσεως τέλη, λογαριασμοί και πρόστιμα ακολουθούν τον αγρότη κατά βήμα.

Σε ένα σύγχρονο κράτος ο αγρότης-παραγωγός δεν πρέπει να είναι ευάλωτος και μονίμως αιτών εξαιρέσεις. Αντίθετα εκπληρώνοντας τα καθήκοντά του σε ισότιμη βάση προς τους άλλους πολίτες, πρέπει να απαιτήσει αξιοπρεπή αντιμετώπιση από την Πολιτεία. Ο παραγωγός χρειάζεται στήριξη, συμβουλή, ενισχύσεις, επενδυτικό πλαίσιο, εύρυθμη αγορά. Χρειάζεται κυρίως γνώσεις, εκπαίδευση, κατάρτιση.

Μπορεί η ελληνική Πολιτεία να κάνει την υπέρβαση; Μπορεί να αναθεωρήσει τις υφιστάμενες πρακτικές και να βάλει τον πραγματικό παραγωγό και ειδικά τον νέο, στο επίκεντρο των δημοσίων πολιτικών;

Κι εδώ οι νέοι παραγωγοί μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Η ηλικιακή σύνθεση του αγροτικού πληθυσμού είναι γνωστή. Επομένως οι νέοι πρέπει να βοηθηθούν με κίνητρα, ενημέρωση, μικρο-δάνεια χαμηλού επιτοκίου όπως γίνεται σε πολλές χώρες. Οι νέοι μας έχουν γνώσεις, χειρίζονται με άνεση τα μηχανήματα, είναι χρήστες των νέων τεχνολογιών. Οι νέοι και οι νεοεισερχόμενοι στο αγροτικό επάγγελμα έχουν φιλοδοξίες, στρέφονται στην ποιότητα, ξέρουν από προγραμματισμό, μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους. Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει όμως να γίνει απλό, λειτουργικό, αποτελεσματικό. Η χρήση ηλεκτρονικών μέσων επιτρέπει σήμερα άλματα, κατάργηση γραφειοκρατικών σταδίων, ταχύτητα, έλεγχο και πρόσβαση στη γνώση, στην πληροφορία.

Οι ρόλοι μπορούν να αλλάξουν, αφού άλλαξαν τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα. Οι πόλεις δεν προσφέρουν πλέον πολλές ευκαιρίες, η φτώχεια και η ανεργία δημιουργούν συνθήκες απαισιοδοξίας και παρακμής. Η μαγεία της φύσης, το χωριό, η παραγωγή προϊόντων για την αγορά ή την ιδιωτική κατανάλωση προσελκύουν πολλούς επιστήμονες, πολλούς νέους αστικής και αγροτικής καταγωγής. Μια νέα γενιά επαγγελματιών εισέρχεται στο χώρο, είναι ευκαιρία να στηριχθεί έμπρακτα για να ενισχυθεί η παραγωγή, να βελτιωθεί η ποιότητα, να αυξηθούν οι εξαγωγές.

Οι νέοι χρειάζονται βοήθεια τόσο από την οικογένεια (κτήματα, δικαιώματα ενισχύσεων, μηχανήματα), όσο και από την Πολιτεία. Μπορεί η ελληνική Πολιτεία να κάνει την υπέρβαση; Μπορεί να αναθεωρήσει τις υφιστάμενες πρακτικές και να βάλει τον πραγματικό παραγωγό και ειδικά τον νέο, στο επίκεντρο των δημοσίων πολιτικών; Μπορούν τα Υπουργεία, η Περιφέρεια, ο Δήμος να συντονιστούν και να στηρίξουν τον παραγωγό και τον νέο κτηνοτρόφο;

Η νέα πολιτική χρειάζεται τόλμη, αλλά αξίζει να προσπαθήσουμε. Οι νέοι περιμένουν, τα χωριά μπορούν να ξαναζωντανέψουν, η παραγωγή μπορεί να αυξηθεί, η μάχη της ενδογενούς ανάπτυξης και της ποιότητας μπορεί να κερδηθεί.

Δημοφιλή