Το 2017 προμηνύεται έτος κατακλυσμιαίων προκλήσεων που θα δοκιμάζουν ετι περαιτέρω τα αντανακλαστικά της διεθνούς κοινότητας καθώς και των επιμέρους κρατών, με απότοκο την επανατοποθέτηση των προτεραιοτήτων και τον κριτικό επαναπροσδιορισμό της πολιτικής στοχοθεσίας. Η ανωτέρω διαδικασία αναπότρεπτα επικαιροποιεί την εκ νέου φασματοσκόπηση των ιδεολογιών, που λειτουργούν ως θεωρητικοί χάρτες της εφαρμοσμένης πολιτικής.
Ο συντηρητισμός ως φιλοσοφικό μοτίβο και ως πηγή προβληματισμού έχει πολλάκις ταυτιστεί δικαίως με σκοτεινές περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας και διανόησης, καθώς διαδραμάτιζε το ρόλο του αντιρρησία του προοδευτισμού και της ανανέωσης στην Ευρώπη της Νεωτερικότητας. Με την πάροδο του χρόνου όμως η συντηρητική σκέψη ανέδειξε την ελαστικότητα της και από αντίπαλος του φιλελευθερισμού μετατράπηκε σε εκφραστή του, μεταβάλλοντας εκ θεμελίων τη φυσιογνωμία της, αναπλάθοντας τον αξιακό της κώδικα σε αυτό που αποκαλείται σύγχρονος συντηρητισμός. Ο φιλελευθερισμός ανασταίνει το συντηρητικό κίνημα δίνοντας του πνοή, αντιστοίχως ο συντηρητισμός τον εμβολιάζει με στοιχεία διευρύνοντας την πολιτική ορμή συνάμα με την απήχηση του.
Τι είναι όμως αυτό που καθιστά τον λιμπεραλιστικό συντηρητισμό πανοπλία των κοινωνιών και δήμιο των προβλημάτων τους; Πρώτιστα εν αντιθέσει με τα κοινώς λεγόμενα, η συντηρητική γραμματεία ενσαρκώνει ατομοκεντρικά ιδεώδη, κατοχυρώνοντας την ολότητα της ανθρώπινης υπόστασης και τα σύμφυτα με αυτή αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα. Κοντολογίς δημιουργεί ένα πλέγμα προστασίας της ατομικής ύπαρξης, εξοστρακίζοντας τις ισοπεδωτικές νομοτέλειες του σοσιαλισμού, του ορθόδοξου μαρξισμού και του εθνικοσοσιαλισμού όπως και την παραδοσιακή σταθερά του κλασικού συντηρητισμού η οποία συνοψίζεται στην οργανισμική θεώρηση των κοινωνικών σχηματισμών.
Εντούτοις ο πραγματισμός του επιβάλλει την πεποίθηση ότι η ευστάθεια και η ευρυθμία των τωρινών κοινωνικών δομών διέρχεται από την συνεκτικότητά τους. Επομένως τα άτομα οφείλουν να σέβονται το κοινωνικό τους περιβάλλον δρώντας με τρόπο αβλαβή για τους συμπολίτες τους. Παράλληλα συνειδητοποιεί τη διαλεκτική σχέση ατόμου-συνόλου. Εν ολίγοις υμνεί την ατομικότητα και την συλλογικότητα αλλά αποστρέφεται τον φθοροποιό ατομικισμό και την πολτοποίηση. Επιπλέον αποβλέπει στην αρμονία και τείνει να αποφεύγει τον υπερτονισμό της κοινωνικής διαστρωμάτωσης αμβλύνοντας τις κοινωνικές αντιθέσεις.
Εν συνέχεια η μοντέρνα εκδοχή του συντηρητισμού συνιστά το γόνιμο στοχαστή του παρελθόντος. Εντοπίζει τα επωφελή ιδανικά και τις αξίες του τα οποία ευθυγραμμίζει με τις σύγκαιρες ανάγκες προσδίδοντας πολιτισμική συνέχεια και ιστορική συνείδηση. Πρόκειται για τη μεσότητα ανάμεσα στην προγονοπληξία και την προοδοπληξία. Ουδόλως διακατέχεται ούτε από παρελθοντολαγνεία ούτε από δογματική, αναχρονιστική αντιδραστικότητα όπως αρέσκεται να διαδίδεται. Κατά αυτόν τον τρόπο οι κοινωνίες θωρακίζονται και προστατεύονται από την λαίλαπα της ομογενοποίησης. Συν τοις άλλοις o σύγχρονος συντηρητισμός προάγει τον γνήσιο και ανόθευτό πατριωτισμό εξοβελίζοντας εξτρεμιστικές-δημαγωγικές ρητορικές οι οποίες επιδίδονται ανηλεώς σε βάναυση κακοποίηση, καπήλευση των εθνικών συμβολισμών με προκλητική υποκρισία και αναίσχυντο λαϊκισμό. Ο πατριωτισμός δεν νοείται υπο τη στενή έννοια του έθνους αλλά υιοθετεί την αίσθηση του «ανήκειν» με ό,τι δικαιώματα και υποχρεώσεις συνεπάγεται αυτό. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η φιλοθρησκευτική διάθεση του η οποία λογίζεται ως οχύρωση της ενότητας και εγγύηση της κληρονομιάς και των καταβολών ενός λαού.
Τελευταίο αλλά όχι έλασσον, η σύγχρονη όψη του συντηρητισμού ασπάζεται την κοινωνική οικονομία της αγοράς (κοινωνικός φιλελευθερισμός) προκρίνοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία και την οικονομική ελευθερία ως κινητήριο δύναμη της ευημερίας. Συμμεριζόμενος την καχυποψία προς την εγγενώς υστερόβουλη ανθρώπινη φύση εγκαθιδρύει θεσμούς που εξασφαλίζουν ανθρωπιστικό μανδύα επιδιορθώνοντας τις στρεβλώσεις που προκύπτουν σε καθεστώς ανταγωνισμού και φιλελευθεροποίησης, δίχως να άρουν την απρόσκοπτη δράση του ιδιώτη. Οι υγιείς δημοσιονομικές συνθήκες (ήπια-αποτελεσματική προσαρμογή όταν διαπιστωθούν αποκλείσεις) σε συγκερασμό με την ελάττωση των φορολογικών συντελεστών κτίζουν κλίμα αξιοπιστίας και ευνοϊκό οικονομικό περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων, αυθεντικό υπόδειγμα του τεχνοκρατισμού του και της οικονομικής του πολιτικής. Στο πολιτειακό πεδίο αποτελεί θιασώτη της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας και του Συνταγματισμού. Στη Γηραιά Ήπειρο δε, συμμετέχει ενεργά στο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όντας ένας ρεαλιστικός στυλοβάτης με βαθύ και ειλικρινή φιλοευρωπαϊσμό.
Σωρευτικά παρατηρούμε ότι ο ανανεωμένος συντηρητισμός συνθέτει μια ρηξικέλευθη τομή του κοινωνικού πράττειν. Ο ιδεολογικός του πυρήνας μας παραθέτει τις απαντήσεις. Επί παραδείγματι, ως κοσμοθεωρία προβάλλει την ποιοτικότερη παγκοσμιοποίηση έναντι της άκρατης, προτείνει δραστικές λύσεις στο χώρο αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και εντός και εκτός συνόρων, έχει εναργές κοινοτικό όραμα με οργάνωση της ευρωπαϊκής συσσωμάτωσης στη βάση του πολυεθνικού χαρακτήρα της ένωσης για την αποτροπή φυγόκεντρων ροπών, τηρεί στάση ωριμότητας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ατομικών-πολιτικών ελευθερίων, επικροτεί το επιχειρείν, χειρίζεται με ουμανισμό την προσφυγική-μεταναστευτική κρίση, αλλά αντίκειται ανυποχώρητα στην παράνομη διέλευση και εγκατάσταση. Ακόμη και ο οικολογισμός έχει τις ρίζες του στον ρομαντικό συντηρητισμό που πρεσβεύει τη διάσωση της θείας δημιουργίας και του φυσικού κάλλους.
Ασφαλώς, στο παρόν άρθρο δεν δύνανται να παρουσιαστούν διεισδυτικά και σχολαστικά όλες οι εκδηλώσεις της φιλελεύθερης συντηρητικής σκαπάνης, παρά μόνο ορισμένοι θεμελιώδεις λίθοι του φιλοσοφικού της οικοδομήματος. Ωστόσο η ιδεολογική σύγχυση και ο πολιτικός παραλογισμός της υφιστάμενης συγκυρίας επιτάσσει τον αναστοχασμό και την περίσκεψη με όρους διαύγειας και όχι εσκεμμένης αοριστίας.
Εν κατακλείδι ο φιλελεύθερος συντηρητισμός εγκολπώνει τον ορθολογισμό και τον ρασιοναλισμό απορρίπτοντας ουτοπίες και ανεδαφικές διακηρύξεις. Ένα συγκροτημένο πρόγραμμα αρχών με σαφή γνώση για τα διακυβεύματα της σύγχρονης εποχής και με πυγμή για τη διευθέτησή τους.