Τους τελευταίους μήνες τα φώτα της δημοσιότητας έχουν στραφεί στη δεύτερη αξιολόγηση από την τρόικα (που δε λέει να κλείσει) και τα νέα μέτρα που έρχονται ως αποτέλεσμα αυτής. Υπάρχει όμως ένα θέμα που αφορά και την αξιολόγηση, το οποίο έχει σκοπίμως υποβαθμιστεί, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει τη θρυαλλίδα πολύ σημαντικών εξελίξεων και το θέμα αυτό αφορά τη ΔΕΗ.
Η ΔΕΗ αποτελεί τη μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία, κατέχει περίπου το 90% του μεριδίου της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με τζίρο το 2015 στα 5,7 δισ. ευρώ. Αποτέλεσε για πολλές δεκαετίες ένα κρατικό καθετοποιημένο μονοπώλιο και διαθέτει την αποκλειστική χρήση των υδροηλεκτρικών και λιγνιτικών αποθεμάτων της χώρας. Το 2015 απασχολούσε άνω των 18.000 υπαλλήλων, ενώ τις καλές εποχές του παρελθόντος είχε φτάσει να απασχολεί 28.000 άτομα.
Μια τέτοια εταιρεία θα ανέμενε κανείς να είναι ιδιαίτερα εύρωστη και πολύ κερδοφόρα. Αντ' αυτού, η ΔΕΗ το 2015 εμφάνισε ζημιές μετά φόρων 102,5 εκ. ευρώ, ο τραπεζικός δανεισμός της (μακροπρόθεσμος και βραχυπρόθεσμος) ξεπέρασε τα 5,2 δις. Οι λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της προς τους προμηθευτές της βρίσκονταν στα 2,5 δισ., ενώ ταυτόχρονα είχε βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις από πελάτες της 4,4 δισ., έχοντας όμως κάνει πρόβλεψη για 2,5 δισ. εξ αυτών ως επισφαλείς απαιτήσεις. Η χρηματιστηριακή αξία της ΔΕΗ από 2,8 δισ. τον Μάρτιο του 2014 , έχει κατρακυλήσει περίπου στα 600 εκ. τον Μάρτιο 2017.
Βάσει του 4ου μνημονίου η ΔΕΗ υποχρεούται έως το 2019 να ρίξει το μερίδιο αγοράς της στο 50%, ώστε να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να πέσουν οι τιμές που πληρώνει ο καταναλωτής (ενδεικτική είναι η πρόσφατη μείωση κατά 15% των τιμών της ΔΕΗ που αποφασίστηκε εντός του 2016, λόγω του ανταγωνισμού που αντιμετωπίζει από τους ιδιώτες παρόχους). Για να μπορέσει να ενισχυθεί σημαντικά ο ανταγωνισμός θεωρήθηκε απαραίτητο να αποκτήσουν και οι ιδιώτες πάροχοι πρόσβαση στις φθηνές πηγές ενέργειας στις οποίες η ΔΕΗ έχει αποκλειστική χρήση (λιγνίτες, υδροηλεκτρικά).
Η κυβέρνηση Σαμαρά είχε αποφασίσει αυτό να γίνει με πώληση του 30% των παλαιότερων λιγνιτικών εργοστασίων της ΔΕΗ και με αυτόν τον τρόπο ταυτόχρονα να αποκτούσε η ΔΕΗ ρευστότητα για να εκσυγχρονίσει τα υπόλοιπα εργοστάσιά της και να ολοκληρώσει τη διασύνδεση της ηπειρωτικής χώρας με τα νησιά (λόγω της μη ύπαρξης διασύνδεσης, σήμερα πληρώνουμε μέσω του λογαριασμού ρεύματος περίπου 600 εκ. το χρόνο ως επιδότηση για τους κατοίκους νησιών που χρησιμοποιούν ακριβό ρεύμα παραγόμενο από πετρέλαιο - βλέπε κατηγορία ΥΚΩ στις λοιπές χρεώσεις). Ταυτόχρονα με τον εκσυγχρονισμό, θα αυξανόταν και η δυνατότητα παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ, αλλά θα μειώνονταν και οι ρύποι που εκλύονται από τα παλιάς τεχνολογίας θερμοηλεκτρικά εργοστάσια της (στις λοιπές χρεώσεις του λογαριασμού ρεύματος, πληρώνουμε επίσης σημαντικό κόστος για αγορές δικαιωμάτων εκπομπών αερίων από τη ΔΕΗ, λόγω των αυξημένων ρύπων που εκπέμπει).
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, μετά την εκλογή της, ακύρωσε το σχέδιο για τη μικρή ΔΕΗ ώστε να μην πωληθούν εργοστάσια και στη θέση της συμφώνησε τη διενέργεια δημοπρασιών ρεύματος στη χονδρική αγορά σε χαμηλή τιμή, ώστε να μπορούν εμμέσως οι ιδιώτες πάροχοι να αποκτήσουν πρόσβαση στις φθηνές πηγές ενέργειας. Οι δημοπρασίες που διενεργήθηκαν όμως έως τώρα δεν κατάφεραν να ρίξουν σημαντικά το κόστος των ιδιωτών παρόχων, ενώ έγιναν και σε τιμές ζημιογόνες για την ίδια τη ΔΕΗ. Την ίδια στιγμή η ΔΕΗ δεν απέκτησε ρευστότητα από την πώληση των εργοστασίων και έτσι δεν μπόρεσε να κάνει τις σημαντικές επενδύσεις που αναφέρθηκαν ανωτέρω.
Ταυτόχρονα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές πελατών προς τη ΔΕΗ έχουν εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, οι οφειλές της ΔΕΗ προς τους πιστωτές της έχουν κι αυτές αυξηθεί σημαντικά, υπάρχει δυσκολία στην ανά-χρηματοδότηση των δανείων της που λήγουν, ενώ οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ αρχίζουν πλέον να μιλούν για δυσκολία στην καταβολή της μισθοδοσίας.
Σε όλο αυτό το εκρηκτικό σκηνικό προσθέστε και το γεγονός ότι τα παλιά εργοστάσια της ΔΕΗ (λόγω έλλειψης κεφαλαίων για εκσυγχρονισμό τους) θα βγουν σταδιακά από το δίκτυο παραγωγής ρεύματος, μειώνοντας έτσι τη δυναμικότητα της χώρας σε ρεύμα. Αυτό δημιουργεί κίνδυνο black-out, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο που η ζήτηση ρεύματος βρίσκεται στο ανώτατο επίπεδο.
Αυτές τις μέρες, στα πλαίσια της αξιολόγησης από την τρόικα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ καλείται μεταξύ άλλων να αντιμετωπίσει κι αυτό το πρόβλημα, να διασώσει τη ΔΕΗ και να ενισχύσει τον ανταγωνισμό στην αγορά ενέργειας. Το σχέδιο της μικρής ΔΕΗ έχει επανέλθει στην κουβέντα και προτείνεται από την τρόικα η πώληση των παλαιών μονάδων σε ιδιώτες, ώστε η ΔΕΗ να αποκτήσει απαραίτητη ρευστότητα, αλλά και να εκσυγχρονιστούν οι παλιές μονάδες και να παραμείνουν στο σύστημα παραγωγής ρεύματος. Αυτή όμως είναι μια κουβέντα που δε μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτή από τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και τις συγκεκριμένες ιδεοληψίες που έχουν για το θέμα. Επίσης, λάβετε υπόψη ότι η πιθανή πώληση παγίων της ΔΕΗ θα γίνει πλέον με βάση τη σημερινή χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας των 600 εκ. ευρώ και όχι των 2,7 δισ. ευρώ που ίσχυε πριν από 3 χρόνια.
Η ΔΕΗ αποτελεί έναν πολύ σημαντικό πυλώνα για την οικονομική αλλά και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας και επηρεάζει καθοριστικά πολλούς τομείς της οικονομίας. Το θέμα της ΔΕΗ είναι πολύ κρισιμότερο από όσο οι περισσότεροι νομίζουμε και θα μπορούσε να αποτελέσει την απαρχή μιας νέας κρίσης στη χώρα και ίσως και αφορμή πολιτικών εξελίξεων.
Το φυτίλι έχει πυροδοτηθεί εδώ και πολύ καιρό (από όλες τις κυβερνήσεις) και συνεχίζει να καίει ανεμπόδιστα. Η σημερινή κυβέρνηση αρνείται για ιδεολογικούς/κομματικούς λόγους να σβήσει τη φλόγα, όσο ακόμα αυτό είναι εφικτό. Ας ελπίσουμε να το κάνει έστω την τελευταία στιγμή, πριν η σπίθα φτάσει στο μπαρούτι, αλλιώς η έκρηξη θα είναι εκκωφαντική και μοιραία.
Εκτός κι αν έχει αποφασίσει να τα κάνει όλα Κούγκι. Άλλωστε, κάποιοι απ' την κυβέρνηση το έχουν επικαλεστεί κι ανοιχτά.