Η Δευτέρα 24 Αυγούστου 2015 θα αναφέρεται στο μέλλον ως «Μαύρη Δευτέρα». Είναι η μέρα όπου κατέρρευσαν παταγωδώς τα χρηματιστήρια όλου του πλανήτη λόγω των προβλημάτων της κινεζικής οικονομίας. Τα ανεπτυγμένα χρηματιστήρια όλου του κόσμου έχασαν εκείνη τη μέρα από 4% έως 8%, ενώ το ελληνικό χρηματιστήριο 10,54%. Ο βασικός λόγος του κραχ ήταν οι φόβοι για μείωση της ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας σε επίπεδα κάτω του 7% ετησίως. Μία ανησυχία που είχε ξεκινήσει από τις αρχές Ιουνίου και που, παρά τα μέτρα που έλαβε η κινεζική κυβέρνηση, συνέχισε να μεγαλώνει.
Η Κίνα αναπτυσσόταν με ρυθμούς γύρω στο 10% ετησίως για πολλά χρόνια (14% το 2007), αποτελώντας την ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομίας. Τη γιγάντωση αυτή βοήθησε η μεγάλη εισροή κερδοσκοπικών κεφαλαίων από τις ανεπτυγμένες οικονομίες καθώς και ο εύκολος δανεισμός των κινεζικών επιχειρήσεων από τις τράπεζες με τεράστια ποσά. Η ανησυχία όμως των διεθνών αγορών ότι η κινεζική οικονομία δεν θα μπορεί να αναπτύσσεται πλέον με τόσο ραγδαίους ρυθμούς, σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων που πρόκειται να ανακοινώσει σύντομα η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Η.Π.Α. (FED), για πρώτη φορά μετά από σχεδόν μια δεκαετία, οδηγεί μεγάλο μέρος των διεθνών επενδυτών από την Κίνα και τις λοιπές αναδυόμενες οικονομίες, στην Αμερικάνικη αγορά, λόγω μειωμένου ρίσκου που ενσωματώνει αυτή. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται συνθήκες «φούσκας» στην κινέζικη οικονομία και μαζική αποχώρηση ξένων επενδυτών που κατευθύνονται προς την Ευρώπη και κυρίως την Αμερική.
Η κινεζική κρίση φαντάζει ιδιαίτερα απειλητική για την παγκόσμια οικονομία, λόγω της ισχυρής διασύνδεσης της κινεζικής οικονομίας με τα περισσότερα κράτη του κόσμου. Μία κρίση που θα μπορούσε, αν δεν προσεχθεί εγκαίρως, να είναι εφάμιλλη της μεγάλης κρίσης της Lehman Brothers του 2008. Ήδη η τιμή του πετρελαίου έχει πέσει κάτω των 40 δολαρίων ανά βαρέλι, προδιαγράφοντας για τα επόμενα χρόνια σημαντικά μειωμένη ζήτηση πρώτων υλών από την Κίνα και συνεπακόλουθη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής μεγέθυνσης.
Η κρίση αυτή φέρνει στο μυαλό μας τη χρηματοοικονομική κρίση στη Νότιο-Ανατολική Ασία το 1997. Ξεκίνησε από την Ταϊλάνδη και επεκτάθηκε ταχύτατα στις περισσότερες χώρες την Ασίας, αλλά και στην Ευρώπη, την Ρωσία, την Λατινική Αμερική. Η Ελλάδα, έχοντας δραχμή εκείνη την περίοδο, αναγκάστηκε να υποτιμήσει το νόμισμά της 14% μέσα σε μια μέρα για να Προστατεύσει την οικονομία της.
Στην περίπτωση της κινεζικής κρίσης, η Ελλάδα έχει την τύχη να βρίσκεται σε ένα κλαμπ ισχυρών κρατών, την Ευρωζώνη, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο και τις επιπτώσεις από την κινεζική κατάρρευση. Την επόμενη μέρα του κραχ, στις 25 Αυγούστου, ενώ οι ασιατικές αγορές συνέχισαν να κλυδωνίζονται και να πέφτουν ραγδαία, οι ευρωπαϊκές αγορές σημείωσαν μεγάλη άνοδο (το ελληνικό χρηματιστήριο ανέβηκε 9,38%) και το ευρώ ενισχύθηκε σημαντικά έναντι όλων των νομισμάτων. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κρίση αποσοβήθηκε οριστικά, η Ευρωζώνη έδειξε ξεκάθαρα ότι είναι ισχυρή και ικανή να αμυνθεί αποτελεσματικά έναντι κάθε εξωτερικού οικονομικού κινδύνου.
Σκεφτείτε ότι η κρίση αυτή βρήκε την Ελλάδα σε μεγάλη ύφεση, με κεφαλαιακούς ελέγχους στις τράπεζες, χωρίς πρόσβαση στις αγορές, χωρίς συναλλαγματικά αποθέματα και αποκλεισμένη από κάθε πηγή χρηματοδότησης, πλην της Ευρωζώνης. Φαντάζεστε τι θα είχε συμβεί αν η Ελλάδα βρισκόταν μόνη της, χωρίς προστασία, στη δίνη αυτής της κατάρρευσης, προσπαθώντας να περισώσει ένα ανυπόληπτο δικό της νόμισμα, χωρίς διαθέσιμα συναλλαγματικά αποθέματα και αποκλεισμένη από τις αγορές; Μία αντίστοιχη του 1997 υποτίμηση του 14% - εντός μιας μέρας - φαντάζει πολύ μικρή, για μια χώρα στην οικτρή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας. Θυμηθείτε ότι στα 5 χρόνια μνημονίου η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε συνολικά 25%, όταν σύμφωνα με τις πλέον μετριοπαθείς εκτιμήσεις, μια μετάβαση στη δραχμή θα οδηγούσε σε πρώτη φάση σε άμεση υποτίμηση της αξίας της κατά τουλάχιστον 50%.
Η Ελλάδα βρίσκεται γεωγραφικά σε μία ταραχώδη γειτονιά, με πολλούς κινδύνους και απειλές να την περιστοιχίζουν, όντας πολύ αδύναμη οικονομικά και διπλωματικά. Παρά τις φωνές που ακούγονται από κάποιους περί «εθνικής αξιοπρέπειας» και «περήφανων όχι», η μεγάλη πλειοψηφία των ελλήνων και του ελληνικού πολιτικού συστήματος έχει συνειδητοποιήσει ότι εκτός Ευρώπης η Ελλάδα θα βρισκόταν σε τεράστιο κίνδυνο ανεπανόρθωτης εθνικής καταστροφής. Το μόνο ασφαλές λιμάνι για τη χώρα είναι η Ευρώπη και η Ευρωζώνη, παρά τις θυσίες που πρέπει να κάνουμε για να παραμείνουμε σε αυτήν και κρίσεις σαν την κινεζική μας το υπενθυμίζουν πολύ έντονα.
Η εθνική αξιοπρέπεια θα επιστρέψει μόνο όταν ξανασταθούμε μόνοι στα πόδια μας και δεν χρειαζόμαστε πλέον χρηματοδότηση από ξένες κυβερνήσεις, είτε της Ευρωζώνης, είτε άλλες. Μέχρι τότε, ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη χώρα και να δουλέψουμε με πρόγραμμα για να ξεπεράσουμε τα μεγάλα προβλήματά μας, πάντα εντός του ασφαλούς λιμανιού που μας προστατεύει.
Έξω από εκεί λυσσομανούν θυελλώδεις άνεμοι που θα μας τσακίσουν...