Η επίθεση στη διαφορετικότητα

Η επίθεση στη διαφορετικότητα
verve231 via Getty Images

Η γλώσσα που συλλαβίζει το «εμείς» και μιλά για όνειρα συλλογικά, παρότι διαπνέεται από εκείνο το κομψό και αέρινο στοιχείο που ανέκαθεν τη χαρακτηρίζει, για πολλούς/ες βαφτίστηκε ξύλινη με αρκετή κακεντρέχεια, ορμητική, χειμαρρώδης και ακατέργαστη. Την περίοδο της κρίσης και δη της έξαρσης του μεταναστευτικού ρεύματος ηχούν γύρω μας λέξεις και φράσεις που αποτυπώνουν ένα ανασφαλές, τσαλακωμένο, αλλά ταυτόχρονα λαίμαργο και επιθετικό «εγώ».

Η διαπίστωση σύμφωνα με την οποία οι οικονομικές κρίσεις συμπαρασέρνουν στο διάβα τους την προκατάληψη και το ρατσισμό σε παγκόσμια εμβέλεια είναι ιστορικά τεκμηριωμένη. Τα συνθήματα, τα μηνύματα και οι αναφορές που στηλιτεύουν την όποια διαφορετικότητα θα πρυτανεύουν όσο εντείνεται η κρίση και όσο ολοένα και μεγαλύτερες μερίδες του πληθυσμού θα «βάλλονται» από αυτήν.

Η αποθέωση των κοινωνικών αντιθέσεων και η στοχοποίηση συγκεκριμένων πληθυσμιακών κατηγοριών αποτελεί αναφανδόν μια ρητορική εξυπηρέτησης συμφερόντων. Στο αδράχτι αυτού του καθεστώτος υφαίνεται με γερές κλωστές η γενικευμένη καλλιέργεια του φόβου και της ανασφάλειας , η οποία με τη σειρά της καθιστά τον ανθρώπινο εγκέφαλο πιο «τρωτό» στην αφιλτράριστη και εύκολη πρόσληψη των μηνυμάτων όπως: «διώξτε τους μετανάστες για να βρείτε δουλειά» κ.ο.κ. Σε αυτόν τον παρονομαστή οδηγούμαστε ως απότοκο της απογοήτευσης από τις συνθήκες της ζωής, την οποία διαδέχεται η απώλεια της κριτικής σκέψης και του ορθού λογισμού, ιδιαίτερα όταν η εκπαίδευση και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης εμφορούνται ή καλλιεργούν τον εθνικισμό. Λησμονούμε, ωστόσο, κάτι βασικό… Η εθνική μας ταυτότητα δεν είναι η προσωπική μας ταυτότητα αλλά κληρονομιά και παρακαταθήκη από τους προγόνους μας. Συνήθως μια τέτοια ταυτότητα επικαλούνται είτε άνθρωποι με ελλειμματική προσωπικότητα είτε οι δημαγωγοί στο βωμό του «επίπλαστου» πατερναλισμού που στοχεύει, εν τέλει, στην εξαπάτηση των ανθρώπων με ελλειμματική προσωπικότητα.

Από την άλλη πλευρά, αποτελεί αυτόδηλη πραγματικότητα το γεγονός ότι η αυθόρμητη εκτόνωση των συναισθημάτων του αιτιολογημένου θυμού και της πληγωμένης υπερηφάνειας εδράζεται σε οικεία σχήματα κατηγοριοποιήσεων και γενικεύσεων . Η επίκληση, δηλαδή, στην καταγωγή των ανθρώπων παραπέμπει αναντίρρητα σε μια έωλη καθολική αξιολογική κατάταξη των πολιτισμών, η οποία επιφέρει την «ανάταση» του πεσμένου ηθικού του δέκτη, αφού επισφραγίζει την ανωτερότητά του. Ταυτόχρονα δε, η επίθεση σε εκείνους/ες (ιδίως όταν «μεσουρανούν» στα τεκταινόμενα ) που αντιπροσωπεύουν μειονότητες του κοινωνικού φάσματος σφυρηλατεί τα πιο συντηρητικά σεξιστικά και ομοφοβικά αντανακλαστικά του.

Ειρήσθω εν παρόδω, ο πιο επικίνδυνος τύπος ρατσιστή/στριας δεν είναι αυτός που εκδηλώνεται με κραυγαλέες προσβολές, γιατί αυτόν τον κατακρίνουν όλοι κατευθείαν, κυρίως για να παραμείνουν πιστοί/ες στους κανόνες πολιτικής ορθότητας. Είναι εκείνος που, προσχηματικά, περιβάλλεται από μια δήθεν λογικοφανή επιχειρηματολογία και καλοπροαίρετες αμφιβολίες, αλλά στοχεύει να νομιμοποιήσει μακροπρόθεσμα στα μάτια όλων το σοβινισμό, την ανισότητα, τον κοινωνικό δαρβινισμό και το δόγμα της ευγονικής.

Καθημερινά γινόμαστε αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες καταιγισμού προτάσεων που κατατείνουν στον περιορισμό του αριθμού των μεταναστών ή στον εγκλεισμό τους, χωρίς να ορθώνεται κανένα τείχος αντίστασης εντός των πολιτικών σχηματισμών, αλλά και των θεωρητικών που τους υποστηρίζουν. Προκειμένου, λοιπόν, να αποφευχθεί ο κατακερματισμός των κοινωνικών δυνάμεων και να επιτευχθεί η σμίλευση του ισχύοντος ασθενικού κοινωνικοοικονομικού σώματος προς μια δικαιότερη μορφή, χρειάζεται όσοι/ες πρεσβεύουν την ισότητα των ανθρώπων (ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη, «φυλή», φύλο, σεξουαλική προτίμηση και ειδικές ανάγκες) να αντιταχθούν και να συνηγορήσουν στην ανάδειξη των πραγματικών συνεπειών των εν λόγω προτάσεων και των υπαρκτών κινδύνων που εμφιλοχωρούν και να υπερασπιστούν το δικαίωμα όλων στη διαφορετικότητα.

Δημοφιλή