Τυπικά η φθινοπωρινή ισημερία ήταν στις 22 Σεπτεμβρίου, στην Ελλάδα όμως, το καλοκαίρι είναι ακόμη εδώ με ηλιοφάνεια, αν και με μικρότερη ισχύ, σε σχέση με την προηγούμενη ακτινοβολία του, αλλά παρ' όλ' αυτά, υπέροχα παρόν για να το χαρούμε.
Σε αντίθεση με ένα σκοτεινό και ζοφερό οικονομικό κλίμα, είμαστε ευλογημένοι από πλευράς μετεωρολογίας. Ακόμη και τα πιο συννεφιασμένα πρωινά του Οκτώβρη δίνουν πρόθυμα τη θέση τους στη λιακάδα που στεγνώνει την υγρασία και βελτιώνει τη διάθεση. Συνεπώς, η παραλία δεν έχει πάει ακόμη «στα αζήτητα», μπορούμε ακόμη να αξιοποιούμε το λάδι μαυρίσματος και τα σανδάλια μας και να προετοιμαζόμαστε ώστε να απορροφήσουμε τις αναζωογονητικές ακτίνες, να ακούσουμε τον ήχο των κυμάτων, να συνθλίψουμε την άμμο με τα δάκτυλά μας και να γίνουμε ένα με τη Φύση.
Το φθινόπωρο, αυτό είναι κάτι που μπορεί να κάνει κανείς αλλά το καλοκαίρι, σε πολλά νησιά της Ελλάδας, η υπέροχη εμπειρία της ανέγγιχτης αμμουδιάς γίνεται αγνώριστη και μερικές φορές αδύνατη.
Η φυσική έκταση της παραλίας είναι συνήθως αυτό που μας συναρπάζει και μας χαλαρώνει. Δεν υπάρχουν κτήρια ή δρόμοι για να παρεμβάλλονται στο οπτικό μας πεδίο, υπάρχει άμμος για να ανακουφίσει τα πέλματά μας ή πέτρες που έχουν ζεσταθεί από τον ήλιο για να τις πατήσουμε, ο παφλασμός ή ο φλοίσβος των κυμάτων, μια αδιατάρακτη γραμμή στον ορίζοντα.
Τώρα φαίνεται ότι αυτό το τέλειο παράδειγμα θαλάσσιας αρχιτεκτονικής θα αλλάξει, καθώς υποτίθεται ότι θα βελτιωθεί από συμπαγείς ξύλινες εξέδρες και περίπτερα που καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση της παραλίας, παρακείμενα υδάτινα προαύλια που θα έχουν διάκοσμο του νερού, μπουτίκ, κομμωτήρια, σπα και εξωτικά λουτρά. Υπάρχουν τεράστια μπαρ όπως σε κάθε νυκτερινό κλαμπ, απέραντα εστιατόρια που σφύζουν από ζωή και που κρατούν τα πιο καλά τραπέζια για τους πιο πολύτιμους πελάτες τους που θα φτάνουν με τον εκθαμβωτικό τους περίγυρο και σειρές από ξύλινες ξαπλώστρες, τοποθετημένες στην άμμο όπως ένας στρατός τεθωρακισμένων, έχοντας από πάνω μαλακά στρώματα στα οποία θα μπορεί κανείς να πάρει έναν βαθύ υπνάκο.
Ας μην είχε θόρυβο μόνο. Ο σαματάς, η κακοφωνία της μουσικής που χτυπάει στα αυτιά και που αντηχεί στο έσω αυτί και τρυπώνει έρποντας στον εγκέφαλο, παραλύοντας ουσιαστικά τη διαδικασία της σκέψης. Επίσης, καθιστά μάταιη την συζήτηση, που είναι πια μια απαγορευμένη μέθοδος επικοινωνίας που μας λείπει τόσο.
Συνεπώς δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι βλέπουμε τους περισσότερους παρευρισκόμενους στην παραλία να κοιτάζουν προσηλωμένοι τις οθόνες των κινητών τους τηλεφώνων, να στέλνουν μηνύματα και να τουιτάρουν παρόλο που κάθονται σε ξαπλώστρες που τρίβονται μεταξύ τους. Η αίσθηση του να είσαι μαζί με τον άλλο μπορεί να επιτευχθεί μόνο με μια παρτίδα ρακέτες, αν βρεις αρκετό χώρο καθώς οι ξαπλώστρες όλο και περισσότερο πολιορκούν το πέρασμας προς τη θάλασσα.
Πριν από αυτήν τη σφαγή της ανάπτυξης της παραλίας, οι μόνοι θόρυβοι που ήταν ήπια ενοχλητικοί ήταν οι κραυγές των παιδιών και το χτύπημα της μπάλας του βόλεϊ στις παλάμες και στα χέρια. Καλοδεχούμενοι ήχοι σε σύγκριση με την εκκωφαντική μείξη χορευτικής μουσικής, ραπ και Ελληνικής ποπ που ουρλιάζουν στη μέγιστη ένταση.
Μπορεί κανείς βέβαια να αναζητήσει καταφύγιο μέσα στη θάλασσα. Κι αυτό όμως ενέχει ενδεχόμενους κινδύνους αν και είναι το ένα στοιχείο σε όλο αυτό το παραλιακό σκηνικό που είναι λιγότερο ανοικτό στην εκπόρνευση. Οι θάλασσες των Ελληνικών νησιών παραμένουν καθαρές, δροσερές, δροσιστικές, διαυγείς και αστραφτερά πράσινες και τυρκουάζ.
Και όμως, ακόμη και αυτός ο υδάτινος όγκος δεν είναι πλέον απομονωμένος και γαλήνιος. Τα mega γιωτ με τα κλιμακωτά καταστρώματα, τις μεγάλες εξέδρες προσγείωσης ελικοπτέρων και τις πισίνες τους, μπλοκάρουν τον ορίζοντα. Οι πρύμνες τους ανοίγουν σα να χασμουριούνται, ξερνώντας ένα τάγμα θαλάσσιων παιχνιδιών και διασκεδάσεων όπως τζετ σκι, ιστιοσανίδες και φουσκωτές βάσεις γεμάτες με εξέδρες ηλιοθεραπείας και ηχοσυστήματα που πάλλονται και βουίζουν, προσθέτοντας με αυτόν τον τρόπο άλλη μια πηγή ηχορύπανσης στη θάλασσα. Επίσης, σχίζουν τα νερά με τέτοια ταχύτητα που το να αποφύγεις μια τραυματική και πιθανώς μοιραία συνάντηση με αυτά αποτελεί κίνητρο τεράστιο για να κολυμπήσεις στις ταχύτητες του Michael Phelps.
Οι θαλάσσιοι κίνδυνοι προέρχονται επίσης και από τις οργανωμένες σούπερ παραλίες. Μέρος της παράκτιας αναψυχής είναι η παροχή ταχυπλόων για θαλάσσιο σκι, για θαλάσσιο αλεξίπτωτο και για να σέρνεις άτομα που ουρλιάζουν, πάνω σε μαλακά φουσκωτά στρώματα. Ένα άλλο θορυβώδες και επικίνδυνο στοιχείο για να αποφεύγετε καθώς θα απολαμβάνετε το αλμυρό περιβάλλον. Για να μην μιλήσω για τους μουστακαλήδες ντόπιους βαρκάρηδες που περιφέρουν ηλιοκαμένους τουρίστες από υπέροχη παραλία σε υπέροχη παραλία και που σε βρίζουν χυδαία αν κολυμπήσεις κοντά τους. Δεν μπορείς πια να ικανοποιήσεις την ανάγκη σου να κάψεις θερμίδες κολυμπώντας από τη μία άκρη της παραλίας στην άλλη. Τώρα πρέπει να βγεις παραπαίοντας από τη θάλασσα, να παρακάμψεις τις ακριβές πλωτές μαρίνες όπου δένουν όλοι αυτοί οι εισβολείς τα πλωτά εργαλεία τους και να βουτήξεις στα κύματα από την άλλη πλευρά. Η κολύμβηση μεγάλων αποστάσεων επίσης παρεμποδίζεται σημαντικά από σημαδούρες, ιδίως στην κατασκευασμένη και παραφορτωμένη παραλία ενός ξενοδοχείου στην Μύκονο, όπου η διαθέσιμη περιοχή για κολύμβηση δεν είναι η θάλασσα που ανοίγεται μπροστά σου αλλά ένα προδιαγεγραμμένο κανάλι που δίνει προτεραιότητα στα mega γιωτ και σε άλλα σκάφη.
Παρ' όλ΄αυτά, ίσως να είμαι η μόνη και κάπως ανόητη που θέλω να πηγαίνω στην παραλία και όντως να κολυμπώ εκεί. Αν το σκεφτεί κανείς, γιατί να πρέπει να βγάλω τα όλο και πιο μεγάλα μενταγιόν και σκουλαρίκια μου με τους ημιπολύτιμους λίθους, τα δεκάδες βραχιόλια μου και το εκκεντρικό δακτυλίδι μου μαζί με το καλό μου ρολόι για να βουτήξω στα κύματα; Μετά βίας αντέχω να βγάλω το επώνυμο καφτάνι μου, το οποίο ξεχώρισα από μία από εκείνες τις παραλιακές μπουτίκ που είναι γεμάτες με άλλα συνολάκια που κοστίζουν όσο ένα φόρεμα κοκτέιλ και να μείνω με το εξίσου πανάκριβο μπικίνι μου, επιλέγοντας με κέφι όλα τα σύνεργα της παραλίας από τη σειρά των νεσεσέρ μου με τις χάντρες. Δεν αρκεί να αφεθώ στο πρώτο μοχίτο της ημέρας, να απολαύσω το αποκλειστικό ζελ μαυρίσματος με άρωμα πορτοκάλι που «βούτηξα» από τα πάνω ράφια του Bed Bath & Beyond και που έφερα από τη Νέα Υόρκη στην ασφυκτικά γεμάτη βαλίτσα μου, να ανάψω ένα πουράκι και να ουρλιάζω μιλώντας στο κινητό μου, ανάμεσα στον ορυμαγδό της μουσικής και στον ήχο του αντίπαλου κινητού που προστίθεται στο ακουστικό χάος;
Α όχι! Βλέπετε, είμαι ένα παλιομοδίτικο κορίτσι που εξακολουθεί να επιθυμεί έναν περίπατο έμπνευσης και τόνωσης στην παραλία, σε μια ακτή που το επιτρέπει. Μου αρέσει το νανούρισμα των κυμάτων και κολυμπώ 30 λεπτά την ημέρα, κατά προτίμηση έχοντας στο μυαλό μου προκαταβολικά την υπόσχεση ενός ποτηριού παγωμένου ροζέ μετά την άσκηση.
Δεν καταδικάζω αυτούς τους ναούς παραλιακής απόλαυσης, τα κτήρια είναι φανταστικά, κατασκευασμένα από ξύλο, πέτρα και μπαμπού. Το προσωπικό τους αποτελείται από μια σειρά γυμνασμένων και μερικές φορές εξυπηρετικών αγοριών της παραλίας που γυρίζουν τα στρώματα, τραβούν τις ξαπλώστρες ώστε να είναι στον ήλιο και που φτιάχνουν ένα καλό Negroni. Οι κατάλογοι κρασιών και τα μενού ανταγωνίζονται εκείνα της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου και η διασκέδαση είναι εγγυημένη, όπως επίσης κι ένας φουσκωμένος λογαριασμός.
Παρ'όλ' αυτά, εξακολουθώ να λαχταρώ την παρθένα παραλία. Μπορεί ακόμη να βρεθεί ακόμη και στα πιο δημοφιλή και πολυπληθή νησιά. Μπορείς να πάρεις την πετσέτα σου και τα απαραίτητα για ένα πικνίκ και να κάτσεις στην άμμο χωρίς να σου πει κανείς ότι απαγορεύεται όπως σε ορισμένες περιοχές για VIP αυτών των νέων παραλιακών κλαμπ! Σε μερικά νησιά όπως η Άνδρος και η Αστυπάλαια, έχει επιτευχθεί ένας ευτυχής συμβιβασμός μεταξύ της απλής παραλίας και της υπερανεπτυγμένης παραλίας. Στην Άνδρο, τα Πίσω Γυάλια και το Μεταλλείο παρέχουν μια όμορφη παραλία σε συνδυασμό με ένα φιλόξενο μπαρ που σερβίρει κοκτέιλ σα νέκταρ και σνακ. Στην Αστυπάλαια, στην τραχιά, ημικυκλική παραλία στις Βάτσες, γκρίζοι βράχοι τόσο λείοι που φαίνονται να είναι σκηνικό ταινίας αγκαλιάζουν μια θάλασσα στο χρώμα της άκουα μαρίνας. Η μουσική είναι απαλή, τα μοχίτο αξέχαστα και η χωριάτικη σαλάτα μοναδική. Ακόμη και στη Σκιάθο, ένα νησί που έχει πέσει θύμα του εν πολλοίς μη ελκυστικού τουρισμού, η παραλία της Κεχριάς ξεχωρίζει.
Κι όμως, ακόμη και σε λιγότερο τουριστικά νησιά, έχει βάλει το πόδι της η πρόοδος. Η Σύρος, το πιο εκλεπτυσμένο και λιγότερο γνωστό νησί που είναι γειτονικό της Μυκόνου, πάντοτε είχε όμορφες παραλίες με άμμο και γαλάζιες θάλασσες αλλά το συνηθισμένο μενού παροχών της Ελληνικής παραλίας που αποτελούνταν από κουτσές ξαπλώστρες χωρίς στρώματα, την υποχρεωτική ομπρέλα, ένα πλαστικό ή ξύλινο τραπεζάκι και μια καταναγκαστικά περιορισμένη επιλογή φαγητού και ποτού.
Σε μια τέτοια παραλία της Σύρου είδα για πρώτη φορά τα τρίδυμά μου να μπουσουλάνε, ένα χρυσαφί απόγευμα, εδώ τους έμαθα να κολυμπούν και τα κυνηγούσα μάταια με το αντηλιακό στο χέρι. Έτρωγα χωριάτικες σαλάτες πνιγμένες στο λάδι σε συνδυασμό με παγωμένη μπύρα και ρετσίνα, τραγανό μπακαλιάρο με πατάτες στην ντόπια ταβέρνα απέναντι από την παραλία. Σε μια παραλία που η λευκή της άμμος διακόπτεται και που είναι ριζωμένη στη μνήμη μου ως οικογενειακή ανάμνηση.
Η κόρη μου κι εγώ την επισκεφθήκαμε αυτό το καλοκαίρι και είχε κι αυτή υποκύψει στην ανάπτυξη και στην εξέλιξη. Όμορφα εξοπλισμένη, παρείχε τώρα σούσι, εκλεκτά γεύματα, καφέδες και κοκτέιλ που σερβίρονται σε σύγχρονες ξαπλώστρες και βολικά μαξιλάρια κι ένα μίνι mall για τα ψώνια. Ήταν εκπληκτική και θύμιζε το Μαλιμπού, θαυμάζω και σέβομαι την προσπάθεια και την επένδυση αλλά δεν μπορούσα να την απολαύσω. Η κόρη μου ήταν σκληρή στην απόρριψή της κι εγώ αισθάνθηκα αποξένωση και θλίψη γιατί η οικογενειακή μας παραλία φιλοξενούσε πλέον άλλον έναν υπερβολικά διακοσμημένο ναό που δόξαζε την κουλτούρα της παραλίας που εξυμνεί τα ρούχα σχεδιαστών και το στυλ αντί της θάλασσας και της άμμου. Πήραμε ένα καφέ και νερό και φύγαμε βιαστικά.
Πηγαίνοντας στο αυτοκίνητο, έριξα μια ματιά στην ταβέρνα με τα λαδερά και τα τηγανητά φαγητά. Ο μουσάτος ιδιοκτήτης της τον οποίον γνωρίζαμε για πολλά χρόνια δεν φαινόταν πουθενά. Ήταν εντελώς άδεια.