Μανιτάρι Ερίκιο το Αγκαθωτό

Αυτό το μανιτάρι αναφέρεται συχνά ως «η Τροφή της Φύσης για τους Νευρώνες», το οποίο οφείλεται στην ικανότητα του να διεγείρει την παραγωγή του Νευροτροφικού Παράγοντα Ανάπτυξης (Nerve Growth Factor - NGF). Ο Νευροτροφικός Παράγοντας Ανάπτυξης (ΝΠΑ) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διαφοροποίηση και στην επιβίωση διαφόρων κυτταρικών πληθυσμών στο κεντρικό και στο περιφερικό νευρικό σύστημα ενώ χαμηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα του ΝΠΑ έχουν συνδεθεί με πρώιμα στάδια τόσο της νόσου Αλτσχάιμερ όσο και της άνοιας.
AlbyDeTweede via Getty Images

Αυτό το μανιτάρι αναφέρεται συχνά ως «η Τροφή της Φύσης για τους Νευρώνες», το οποίο οφείλεται στην ικανότητα του να διεγείρει την παραγωγή του Νευροτροφικού Παράγοντα Ανάπτυξης (Nerve Growth Factor - NGF) (1,2).

Ο Νευροτροφικός Παράγοντας Ανάπτυξης (ΝΠΑ) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διαφοροποίηση και στην επιβίωση διαφόρων κυτταρικών πληθυσμών στο κεντρικό και στο περιφερικό νευρικό σύστημα ενώ χαμηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα του ΝΠΑ έχουν συνδεθεί με πρώιμα στάδια τόσο της νόσου Αλτσχάιμερ όσο και της άνοιας (3-8).

Παρόλο που το ιαματικό ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί κυρίως στις επιδράσεις που έχει στην νευρολογική λειτουργία, ο ΝΠΑ διαδραματίζει έναν ευρύτερο ρόλο στη διατήρηση της ομοιόστασης στο σώμα (9,10).

Είναι γνωστό ότι διαθέτει τις εξής ιδιότητες:

- ινσουλινοτροπικές,

- αγγειογενετικές, και

- αντιοξειδωτικές.

Παράλληλα, μειωμένα επίπεδα του ΝΠΑ στο πλάσμα έχουν συσχετιστεί με καρδιαγγειακές νόσους και μεταβολικά σύνδρομα, π.χ. διαβήτης τύπου ΙΙ (11,12).

Τα ευρήματα μελέτης έδειξαν ότι επιταχύνει την επούλωση ενός τραύματος και υπάρχουν ενδείξεις ότι θα μπορούσε να είναι χρήσιμο σε δερματικά έλκη και σε έλκη του κερατοειδούς (13).

Ο ΝΠΑ έχει, επίσης, μία δυναμική συσχέτιση με το ανοσοποιητικό σύστημα. Η παραγωγή ΝΠΑ είναι αυξημένη μετά από έναν τραυματισμό του εγκεφάλου, το οποίο οφείλεται εν μέρει στις κυτοκίνες που παράγονται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Ταυτόχρονα, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού ρυθμίζουν την έκφραση των υποδοχεών του ΝΠΑ, ο οποίος εμπλέκεται στην ανοσολογική τροποποίηση (14).

Δύο ομάδες ενώσεων από το Ερίκιο το Αγκαθωτό έχουν αναγνωριστεί για την διέγερση της παραγωγής του ΝΠΑ:

α. οι αρωματικές ερικενόνες (απομονώνονται από το σώμα καρποφορίας του μανιταριού), και

β. οι διτερπενοειδείς ερινακίνες (απομονώνονται από το μυκήλιο του μανιταριού).

Και οι δύο ομάδες είναι αρκετά μικρές ώστε να είναι σε θέση να περάσουν μέσα από το φράγμα αίματος-εγκεφάλου. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να αυξήσουν την μυελίνωση (1, 15-17).

Άνοια

Σε ελεγχόμενες μελέτες, το Ερίκιο το Αγκαθωτό έδειξε ευεργετικές επιδράσεις σε ασθενείς με ήπια άνοια. Σε μία μελέτη, έξι από τους επτά ασθενείς έδειξαν βελτίωση στη λειτουργική ικανότητα (κατανόηση, επικοινωνία, μνήμη κ.λπ.), ενώ και οι επτά ασθενείς παρουσίασαν βελτιωμένα αποτελέσματα στην Λειτουργική Ανεξαρτησία (φαγητό, ντύσιμο, περπάτημα κλπ), μετά την κατανάλωση 5 γραμμαρίων από το Ερίκιο το Αγκαθωτό, καθημερινά για έξι μήνες (1).

Σε μια άλλη μελέτη, 30 ασθενείς ηλικίας 50 έως 80 ετών, με ήπια άνοια τυχαιοποιήθηκαν σε ομάδα θεραπείας και σε ομάδα ελέγχου.

Η ομάδα θεραπείας έλαβε Ερίκιο το Αγκαθωτό, 3 γραμμάρια ημερησίως για 16 εβδομάδες, και παρατηρήθηκαν σημαντικές αυξήσεις στη γνωστική λειτουργία. Ωστόσο, τέσσερις εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της μελέτης, οι βαθμολογίες στις γνωστικές λειτουργίες μειώθηκαν, υποδεικνύοντας την ανάγκη να συνεχιστεί η λήψη του μανιταριού (16).

Πολλαπλή σκλήρυνση

Εκχύλισμα από το σώμα καρποφορίας του Ερίκιου του Αγκαθωτού έδειξε ότι βελτιώνει τη διαδικασία μυελίνωσης στις ώριμες μυελινωτικές ίνες με πιθανά οφέλη για ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση (17,18).

Επίσης, ο ΝΠΑ έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει μία προστατευτική επίδραση στους νευρικούς άξονες και στην μυελίνη μέσω της καταστολής διεργασιών που είναι υπεύθυνες για τις χρόνιες φθορές του εγκεφάλου σε νευροεκφυλιστικές διαταραχές, όπως είναι η πολλαπλή σκλήρυνση (13).

Νευροπάθεια

O ΝΠΑ διαδραματίζει κάποιον ρόλο στην ευαισθησία στον πόνο ενώ χαμηλά επίπεδα του ΝΠΑ έχουν συνδεθεί με την αισθητηριακή νευροπάθεια τόσο σε in vivo όσο και σε in vitro μελέτες (10).

Κλινικές μελέτες με ανασυνδυασμένο ανθρώπινο ΝΠΑ υποδηλώνουν οφέλη σε ασθενείς με διαβητική πολυνευροπάθεια (20). Επίσης, ο ΝΠΑ έχει αναφερθεί ότι μειώνει τον πόνο σε ασθενείς με αισθητηριακή νευροπάθεια που συνδέεται με τον HIV (21,22). Ωστόσο, η ικανότητα του να προάγει την αναγέννηση των αισθητηριακών νευρώνων πρέπει ακόμη να αποδειχθεί (23,24).

Νευρική βλάβη

In vivo μελέτες υποδηλώνουν το δυναμικό που έχει η εφαμοργή του Ερίκιου το Αγκαθωτού στα πρώιμα στάδια της αναγέννησης των νεύρων (25-28).

Άγχος/κατάθλιψη

Μία μελέτη αναφέρει μείωση του άγχους και της κατάθλιψης με την κατανάλωση 2 γραμμαρίων ημερησίως. Επίσης, οι ασθενείς συχνά αναφέρουν αυξημένο αίσθημα ευεξίας κατά την λήψη του Ερίκιου του Αγκαθωτού, το οποίο πιθανώς οφείλεται στον μηχανισμό δράσης της ερινακίνης (29, 30).

MRSA (χρυσίζων σταφυλόκοκκος ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη)

Εκχυλίσματα τόσο του σώματος καρποφορίας όσο και του μυκηλίου από το Ερίκιο το Αγκαθωτό εμφανίζουν δραστικότητα ενάντια στον MRSA με τις ερινακίνες να ταυτοποιούνται ως οι δραστικές ενώσεις.

Σε κλινικές δοκιμές στην Ιαπωνία, ο MRSA φέρεται να εκκαθαρίστηκε πλήρως σε ασθενείς, οι οποίοι έλαβαν Ερίκιο το Αγκαθωτό 31).

Γαστρικά έλκη

Φαίνεται πιθανό ότι η αντιβακτηριακή δράση που παρουσιάζουν οι ερινακίνες και ερικενόνες συμβάλλουν θετικά ενάντια στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο τώρα είναι γνωστό ότι αποτελεί μία σημαντική αιτία στα γαστρικά έλκη και στις χρόνιες γαστρίτιδες (32-34).

Μία in vivo μελέτη σχετικά με τις επιδράσεις που παρουσιάζει αυτό το μανιτάρι έδειξε σημαντική μείωση του έλκους, ενώ μια in vitro μελέτη διαπίστωσε ότι το Ερίκιο το Αγκαθωτό ήταν ενεργό ενάντια σε εννέα κλινικά στελέχη του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού με μία συγκέντρωση 0.02% έχοντας μία 50% βακτηριοκτόνο δραστικότητα (35,36).

Παραπομπές

1. The anti-Dementia effect of Lion's Mane mushroom and its clinical application. Kawagishi H, Zhuang C, Shnidman E. Townsend Letter for Doctors and Patients, 2004.

2. Erinacines E, F, and G, stimulators of nerve growth factor (NGF)-synthesis, from the mycelia of Hericium erinaceum. Kawagishi H et al. Tetra Lett. 1996 37(41):7399-402.

3. Erinacine A increases catecholamine and nerve growth factor content in the central nervous system of rats. M. Shimbo M, Kawagishi H, Yokogoshi H. Nutrition Research. ;25(6):617-623.

4. NGF and BDNF: from nerves to adipose tissue, from neurokines to metabokines. Chaldakov G.N, Tonchev A.B, Aloe L. Riv Psichiatr. 2009;44(2):79-87.

5. Development of a non invasive NGF-based therapy forAlzheimer's disease. Covaceuszach S, Capsoni S, Ugolini G, Spirito F, Vignone D, Cattaneo A. Curr Alzheimer Res. 2009;6(2):158-70.

6. Neurotrophins: from pathophysiology to treatment in Alzheimer's disease. Schulte-Herbrüggen O, Jockers-Scherübl MC, Hellweg R. Curr Alzheimer Res. 2008;5(1):38-44.

7. One hundred years after the discovery of Alzheimer's disease. A turning point for therapy? Giacobini E, Becker RE. J Alzheimers Dis. 2007;12(1):37-52.

8. Neurotrophic factors--a tool for therapeutic strategies in neurological, neuropsychiatric and neuroimmunological diseases? Schulte-Herbrüggen O, Braun A, Rochlitzer S, Jockers-Scherübl MC, Hellweg R. Curr Med Chem. 2007;14(22):2318-29.

9. The nerve growth factor and the neuroscience chess board. Levi Montalcini R. Prog. Brain Res. 2004, 146: 525-7.

10. Neurotrophin presence in human coronary atherosclerosis and metabolic syndrome: a role for NGF and BDNF in cardiovascular disease? Chaldakov GN et al. Prog Brain Res.2004;146:279-89.

11. Reduced plasma levels of NGF and BDNF in patients with acute coronary syndromes. Int J Cardiol. Manni L, Nikolova V, Vyagova D, Chaldakov GN, Aloe L. 2005;102(1):169-71.

12. Homo obesus: a metabotrophin-deficient species. Pharmacology and nutrition insight. Curr Pharm Des. Chaldakov GN, Fiore M, Tonchev AB, Dimitrov D, Pancheva R, Rancic G, Aloe L. 2007;13(21):2176-9.

13. Nerve growth factor and wound healing. Prog Brain Res. Kawamoto K, Matsuda H. 2004;146:369-84.

14. Role of nerve growth factor and other trophic factors in brain inflammation. Villoslada P, Genain CP. Prog Brain Res. 2004;146:403-14.

15. Nerve growth factor-inducing activity of Hericium erinaceus in 1321N1 human astrocytoma cells. Mori K, Obara Y, Hirota M, Azumi Y, Kinugasa S, Inatomi S, Nakahata N. Biol Pharm Bull. 2008;31(9):1727-32.

16. Improving effects of the mushroom Yamabushitake (Hericium erinaceus) on mild cognitive impairment: a double-blind placebo controlled clinical trial. Mori K, Inatomi S, Ouchi K, Azumi Y, Tuchida T. Phytother Res. 2009;23(3):367-72.

17. The influence of Hericium erinaceus extract on myelination process in vitro. Kolotushkina EV, Moldavan MG, Voronin KY, Skibo GG. Fiziol ZH. 2003;49(1):38-45.

18. Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. extract effect on nerve cells. Grygansky AP, Moldavan MG, Kolotushkina OV, Skibo GG. Int J Med Mushr. 2001;3(2-3):152.

19. Haploinsufficiency of the nerve growth factor beta gene in a 1p13 deleted female child with an insensitivity to pain. Fitzgibbon GJ, Kingston H, Needham M, Gaunt L. Dev Med Child Neurol. 2009;51(10):833-7.

20. Recombinant human nerve growth factor in the treatment of diabetic polyneuropathy. SC. Apfel et al. Neurology. 1998;51:695-702.

21. Long-term treatment with recombinant nerve growth factor for HIV-associated sensory neuropathy. G. Schifitto et al. Neurology. 2001; 57:1313-1316.

22. A phase II trial of nerve growth factor for sensory neuropathy associated with HIV infection. J. C. McArthur et al. Neurology. 2000;54: 1080-1088.

23. Regeneration of primary sensory neurons. Donnerer J. Pharmacology. 2003;67(4):169-81.

24. Nerve growth factor and diabetic neuropathy. Pittenger G, Vinik A. Exp Diabesity Res. 2003;4(4):271-85.

25. Functional recovery enhancement following injury to rodent peroneal nerve by Lion's Mane mushroom, Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae). Wong KH, Naidu M, David RP, Abdulla MA, Abdullah N, Kuppusamy UR, Sabaratnam V. Int J Med Mushr.11(3):20.

26. Potential activity of aqueous extract of culinary-medicinal Lion's Mane mushroom, Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae) in accelerating wound healing in rats. Abdulla MA, Fard AA, Sabaratnam V, Wong KH, Kuppusamy UR, Abdullah N, Ismail S. Int J Med Mushr. 2011;13(1):33-9.

27. Neuroregenerative Potential of Lion's Mane Mushroom, Hericium erinaceus (Bull. Fr.) Pers. (Higher Basidiomycetes), in the Treatment of Peripheral Nerve Injury (Review). Wong KH, Naidu M, David RP, Bakar R, Sabaratnam V. Int J Med Mushr, 2012; 14(5):427-446.

28. Neurotrophic Properties of the Lion's Mane Medicinal Mushroom, Hericium erinaceus (Higher Basidiomycetes) from Malaysia. Lai PL et al. Int J Med Mushr. 2013;15(6):539-554

29. Reduction of depression and anxiety by 4 weeks Hericium erinaceus intake. Nagano M, Shimizu K, Kondo R, Hayashi C, Sato D, Kitagawa K, Ohnuki K. Biomed Res. 2010 Aug;31(4):231-7.

30. Erinacine E as a kappa opioid receptor agonist and its new analogs from a basidiomycete, Hericium ramosum. Saito T et al. J Antibiot (Tokyo). 1998 Nov;51(11):983-90.

31. Anti-MRSA compounds of Hericium erinaceus. Kawagishi H et al. Int J Med Mushr. 2005;7(3):350.

32. A double-blind study of effectiveness of Hericium erinaceus pers therapy on chronic atrophic gastritis. A preliminary report. Xu CP, Liu WW, Liu FX, Chen SS, Liao FQ, Xu Z, Jiang LG, Wang CA, Lu XH. Chin Med J (Engl). 1985;98(6):455-6.

33. Cytoprotective effects of Hericium erinaceus on gastric mucosa in rats. Yu CG, Xu ZM, Zhu QK et al. Chinese J Gastrent. 1999-02.

34. Effect of culinary-medicinal Lion's Mane mushroom, Hericium erinaceus (Bull.: Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae), on Ethanolinduced gastric ulcers in rats. Abdulla MA, Noor S, Sabaratnam V, Abdullah N, Wong KH, Ali H.M. Int J Med Mush. 2008;10(4):325-330.

35. Gastroprotective effects of Lion's Mane mushroom Hericium erinaceus (Bull.:Fr.) Pers. (Aphyllophoromycetideae) extract against ethanol-induced ulcer in rats. JYWong et al. Evid Based Complement Alternat Med. Epub 2013 Nov 5.

36. In Vitro Anti-Helicobacter pylori Effects of Medicinal Mushroom Extracts, with Special Emphasis on the Lion's Mane Mushroom, Hericium erinaceus (Higher Basidiomycetes). Shang X, Tan Q, Liu R, Yu K, Li P, Zhao GP. Int J Med Mushr. 2013;15(2):165-174.