Εάν έχεις υπάρξει σε έναν εργασιακό χώρο όπου βασιλεύει ο φόβος, ή, χειρότερα, αν αυτή την περίοδο ζεις σε έναν τέτοιο χώρο, ξέρεις και έχεις βιώσει πόσο άσχημο είναι. Αν δεν το έχεις ζήσει, είναι μάλλον δύσκολο να σου περιγράψουμε πώς νιώθει κανείς. Είναι κάτι που «μουλιάζει» μόνιμα τον εργασιακό χώρο και βλέπεις τον φόβο στα μάτια και τις συμπεριφορές των συναδέλφων σου. Όλοι είναι σκυθρωποί και προσπαθούν αν αποφύγουν να έρθουν σε επαφή με τον manager που είναι πηγή αυτού του φόβου και προβαίνουν πάντα σε ενέργειες που καλύπτουν τα νώτα τους.
Εργασιακές κουλτούρες που στηρίζονται στο φόβο είναι ασφαλώς τοξικές και το γεγονός ότι υπάρχουν είναι ευθύνη του διευθυντή του χώρου.
Πάντα το κλίμα που υπάρχει στο γραφείο προέρχεται από τον ηγέτη. Δεν έχω δει ποτέ ήρεμο και πράο ηγέτη και υπαλλήλους αγχωμένους και φοβισμένους. Οπότε σε κάποιο σημείο έγινε αποδεκτό για τα ανώτερα στελέχη να συμπεριφέρονται με αυτό τον τρόπο. Ίσως τους βολεύει κιόλας γιατί βραχυχρόνια (και μόνο) έχει αποτελέσματα και επωφελούνται από αυτό.
Δεν είναι δυνατό για επιχειρήσεις που βασίζονται μόνιμα σε μια κουλτούρα φόβου να διατηρήσουν το προσωπικό τους για πολύ καιρό (όσο κρίση και να υπάρχει). Και ακόμα και αν κάνουν οι εργαζόμενοι υπομονή στην αρχή, σίγουρα δεν θα αντέξουν πολύ σε αυτόν τον εργασιακό χώρο.
Τι συνέπειες έχει ένας τέτοιος εργασιακός χώρος;
Αναπόφευκτα σε κάνει νευρικό. Γίνεται δύσκολο το να πιστέψεις στον εαυτό σου και ότι κάνεις το σωστό και συνεχώς απειλείται η αυθεντικότητά σου, καθώς πρέπει να προσαρμοστείς βίαια στις απαιτήσεις των ανωτέρων.
Μετά από λίγο καιρό, χάνουμε την ηρεμία μας, έχουμε μόνιμα τεντωμένα νεύρα και ασφαλώς υποφέρουμε. Μειώνουμε τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουμε, όπως προσπαθούμε να αποφεύγουμε και κάθε ευθύνη, πλην των απολύτως αναγκαίων. Εν ολίγοις, μετατρεπόμαστε από ευσυνείδητους εργαζόμενους με κέφι και όρεξη, σε παθητικούς ανθρώπους που προσπαθούν απλά να «την βγάλουν καθαρή και σήμερα».
Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτή την κατάσταση;
Το πιο προφανές είναι ίσως να προσπαθήσεις να την αντιπαλέψεις. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται κουράγιο και πολλή ενέργεια για να πας κόντρα στο στυλ διοίκησης του ανώτερού σου. Και επειδή είναι δύσκολο να το κατορθώσεις μόνος αυτό, θα χρειαστεί να δημιουργήσεις ένα δίκτυο υποστηρικτών και συμμάχων, ιδανικά συναδέλφους σε θέσεις με επιρροή.
Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πας σε κατά μέτωπο επίθεση, αλλά να βρεις έξυπνους τρόπους να «θωρακίσεις» τον εαυτό σου. Και αυτό μπορεί να γίνει αυξάνοντας τη μόχλευση και τη δύναμή σου μέσα στην εταιρία και μαθαίνοντας να αναγνωρίζεις τα παιχνίδια τακτικής.
Μια άλλη εναλλακτική, διόλου αμελητέα, είναι να ετοιμαστείς για το επόμενο βήμα. Αυτό σημαίνει να εξετάσεις τις επιλογές σου για άλλη εργασία, προκειμένου να βρεις και πάλι την ψυχική σου ηρεμία. Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται ψυχραιμία και προσεκτικά βήματα ώστε ούτε επιλογές από άγχος να κάνεις, αλλά ούτε και να βαλτώσεις και να συμβιβαστείς με την υπάρχουσα κατάσταση.
Πολλές φορές η κουλτούρα φόβου δεν υπάρχει σε ολόκληρη την επιχείρηση, αλλά μπορεί να βασίζεται στην συμπεριφορά ενός μόνο διευθυντή / προϊσταμένου συγκεκριμένου τμήματος, που πιστεύει ότι είναι αποδεκτό να συμπεριφέρεται και να μανατζάρει με αυτό τον τρόπο. Εάν είναι αυτή η περίπτωσή σου, το να ξεφύγεις από αυτές τις συμπεριφορές είναι πιο εύκολο, ειδικά αν μπορείς να κάνεις κάποια μετακίνηση εντός του οργανισμού.
Ο εργασιακός χώρος είναι παρόμοιος με κάθε άλλο χώρο που έχει να κάνει με ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Όμως η εργασία μας καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της ημέρας μας και επιπλέον μας αποφέρει και τα προς το ζην, για αυτό είναι τόσο σημαντική. Και ακριβώς για αυτό τον λόγο πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να είμαστε ευχαριστημένοι και ήρεμοι καθημερινά!