Ημερολόγιο ενός αθετημένου Απριλίου

Στο Σικάγο πάλι περπατώντας την State Street με θέα τον πανύψηλο ουρανοξύστη του Trump σκεφτόμουν πώς είναι ποτέ δυνατόν να πεθαίνουν οι χώρες, όταν έχουν αντιπρόεδρο της μελλοντικής κυβέρνησης τον νουνεχή Άδωνι Γεωργιάδη, υπεύθυνο στρατηγικού σχεδιασμού τον πάνσοφο Καρανίκα, εθνικό ευεργέτη τον λεωφόρο Παπασταύρου, πρότυπο επιστήμονα επίτιμου διδάκτορα τον Αλέξη Τσίπρα, βραβευμένο με τα σημαντικότερα αριστεία (βραβείο Ξανθόπουλου-Πνευματικού, κρατικό βραβείο δοκιμίου) τον Αριστείδη Μπαλτά, πολέμιο της αναξιοκρατίας-οικογενειοκρατίας τον αυτοδημιούργητο Κυριάκο Μητσοτάκη, πρότυπο ανόθευτου πατριωτισμού τους εθνεγέρτες Καρατζαφέρη και Μιχαλολιάκο, προμάχους του ευρωπαϊκού πολιτισμού το Σταύρο, τη Φώφη και το Λεβέντη, εύρωστο μαχητή των αιθέρων τον φαντομά Πάνο Καμμένο, πρώτο πολίτη της χώρας τον Προκόπη Παυλόπουλο.
sooc

Η δημοσίευση του νέου βιβλίου μου, του «Tractatus για την έκτη φήμη», με βρήκε συμπτωματικά να ταξιδεύω, 4 μέρες σε τρεις διαφορετικές πόλεις, τιμώμενος καθηγητής στο Caltech, στο Austin και στο Chicago. Τρεις διαφορετικοί προορισμοί, τρεις ευκαιρίες να διδαχτώ.

Στο Caltech οι οικοδεσπότες μου είχανε την ευχάριστη ιδέα να με βάλουν να μείνω στο μικρό διαμέρισμα του Αϊνστάιν στο Athenaeum με ενδιαφέρουσες παλιές φωτογραφίες από την παραμονή του κορυφαίου φυσικού τη δεκαετία του 1930. Από το μικρό μπαλκονάκι πάνω από το Olive Walk σκεφτόμουν πώς μπόρεσε να πετύχει τόσα πολλά ένα μικροσκοπικό πανεπιστήμιο με μόλις 300 καθηγητές σήμερα, με έκταση δυο οικοδομικά τετράγωνα, με λιτά (σχεδόν φτωχικά) κτίρια που υστερούν απέναντι στην κτιριακή υποδομή ελληνικών πανεπιστημίων (γενικότερα, όχι μόνο σε γόπες και κομματικές προκηρύξεις), με επιστημονική παράδοση μικρότερη σε διάρκεια από του Καποδιστριακού. Όταν έφτασε ο Αϊνστάιν, στο Caltech υπήρχε μόνο ο Μίλλικαν και 2-3 ακόμα αξιόλογοι.

Πώς τελικά ένα πανεπιστήμιο-μινιατούρα πήρε μέσα σε λίγες δεκαετίες 34 βραβεία Νόμπελ;

Αν είναι ζήτημα χρηματοδότησης, η λύση είναι πανεύκολη. Μόνο τα χρήματα που χρωστάνε τα κόμματα και τα κανάλια και άλλα ΜΜΕ να διεκδικήσει κάποιος, μπορούν να χρηματοδοτηθούνε στην Ελλάδα καμιά δεκαριά Caltech. Θα περισσέψουν αρκετά και για 3000 παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας στην Επίδαυρο με εσώρουχα και άλλες 3000 χωρίς εσώρουχα, ώστε να είμαστε όλοι, Έλληνες και Βέλγοι, ευχαριστημένοι. Αλλά είναι ζήτημα χρημάτων μόνο;

Ακούω κάποιον να κραυγάζει «Είναι η αριστεία, stupid!» Αλλά ποια είναι αυτή η κυρία Αριστεία; Δηλαδή, αν μαζέψεις χίλιους νοματαίους στο κλειστό γυμναστήριο Ευόσμου και τους χαιρετήσεις «ΟΝΝΕΔίτες και ΟΝΝΕΔίτισσες, το κόμμα μας τιμά την αριστεία» και εκείνοι αντιφωνήσουν τον παιάνα «Μπου μπου, κάτω η αριστερά» είναι το ίδιο με το να μαζέψεις 5-6 σοβαρούς επιστήμονες; Χρειάζεται απαραιτήτως σκουπιδαριό με πεταμένους φιλελεύθερους φραπέδες η συνταγή της αριστείας; Ποιοι είναι οι άριστοι; Η κομματική νεολαία στην οποία ο κομματάρχης περήφανα δηλώνει πως κάποτε άνηκε κι αυτός, ενώ μια μέρα αργότερα διαπιστώνει ότι είναι τόσο παρακμιακή που την διαλύει; Και μάλιστα όχι για να την διαλύσει πραγματικά και οριστικά (μακάρι), αλλά για να την επανιδρύσει (δυστυχώς).

Στο δείπνο στο Caltech η καθηγήτρια Kormos-Buchwald, επιμελήτρια των Αρχείων Αϊνστάϊν, εξηγούσε ότι την εποχή που το Caltech ξεκίνησε την ανοδική πορεία η Αμερική ήταν εντελώς χρεοκοπημένη. Το ταμείον του Caltech ήταν μείον. Αλλά το πανεπιστήμιο μάζευε έστω σαν επισκέπτες κορυφαία μυαλά (Einstein, Dirac, Schrödinger, Heisenberg, Lorentz, Bohr) για να εμπνεύσουν τους υπόλοιπους. Όσοι πήγανε εκεί δεν κυνηγούσανε πλούτη. Εκτός από τον ωραίο ήλιο της Pasadena, ξέρανε ότι θα βρούνε ένα μέρος να αφοσιωθούν με ενθουσιασμό στο έργο τους με συναδέλφους εξίσου αφοσιωμένους.

Μετά τη διάλεξη, κάποιοι με ακολουθήσανε με ερωτήσεις έξω από το αμφιθέατρο, ανάμεσά τους κι ένας Έλληνας φοιτητής, ο Φίλιππος. Συζητάγαμε αν διαφέρει η εμπειρία να είσαι στο Stanford ή στο Caltech όπου υπάρχουν ταλαντούχοι από όλο τον κόσμο σε σχέση με τα Ιωάννινα όπου όλα τα τρομερά ταλαντούχα νεαρά παιδιά που μαζευτήκανε στην ερευνητική μας ομάδα ήταν Έλληνες. Διαφέρει. Στο Caltech διαλέγεις τους καλύτερους από 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους, στην Ελλάδα μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα σε 11 εκατομμύρια Έλληνες - αν είσαι αξιοκράτης, αλλιώς η επιλογή γίνεται μόνο από κάπου 30000 δικτυωμένους-διαπλεκόμενους. Όμως δεν έχει κάποια αντισταθμιστικό πλεονέκτημα να μιλάς τη μητρική σου γλώσσα, να είσαι στην πατρίδα σου, να ανήκεις;, ρώτησε ο Φίλιππος. Να ανήκεις. Σημαντικό αυτό, συμφώνησα. Ανάμεσα στους 714 κορυφαίους σε παγκόσμια επιστημονική επιρροή Έλληνες επιστήμονες που αναφέρω στο νέο βιβλίο μου, οι 7 βρίσκονται στο Caltech. Τους ξέρουν στην Ελλάδα; Πού ανήκουν; Στο αίθριο του Athenaeum πριν πάω να κοιμηθώ κοίταξα την οθόνη που ανέφερε τις πρόσφατες κορυφαίες διακρίσεις του πανεπιστημίου. Πρώτος-πρώτος αναφερόμενος ο Άρης Ροζάκης που πρόσφατα τιμήθηκε με το Von Kármán medal. Πόσοι στην Ελλάδα το μάθανε; Άνοιξα τα ελληνικά νέα της ημέρας στο διαδίκτυο. Top-news: το σκορ του αγώνα Λαμποράλ-Παναθηναϊκός.

Στο Austin σκεφτόμουν πάλι πώς ένα δημόσιο πανεπιστήμιο μπόρεσε μέσα σε δέκα χρόνια να πάει από τα αζήτητα στα κορυφαία 40 του κόσμου. Κι αυτό παρά κάποιες εμφανείς αδυναμίες για την πόλη που το φιλοξενεί, π.χ. τοποθεσία στη μέση του πουθενά, συντηρητισμός του Τέξας, βραχεία επίσκεψη (φευ) του ημίθεου Γιάνη Βαρουφάκη. Οι οικοδεσπότες μου αναφερθήκανε στη διαμάχη που υπάρχει στο πανεπιστήμιο για κάποια αγάλματα ανδριάντες παλαιών ηγετών που κατείχαν παλαιόθεν περίοπτες θέσεις στο πανεπιστήμιο. Η αναμόχλευση της Ιστορίας φέρνει τα πάνω κάτω. Πολλοί διαμαρτυρήθηκαν γιατί ρατσιστές ηγέτες εξακολουθούν να τιμώνται με περίοπτα αγάλματα. Μια λύση ήταν η τοποθέτηση σε μια πιο περιθωριακή γωνιά όπου θα αποφεύγουν τη δημόσια οργή.

Ανάμεσα στους 714 κορυφαίους σε παγκόσμια επιστημονική επιρροή Έλληνες επιστήμονες που αναφέρω στο νέο βιβλίο μου, οι 8 βρίσκονται στο Austin. Τους ξέρουν στην Ελλάδα; Πού ανήκουν; Κάποιοι, π.χ. ο Νικόλαος Πέππας, πιθανόν να πάρουν βραβείο Νόμπελ σύντομα. Άνοιξα τα ελληνικά νέα στο διαδίκτυο. Top-news η γνωστή μαδημένη μαργαρίτα: το κουαρτέτο δεν επιστρέφει, επιστρέφει, δεν επιστρέφει, επιστρέφει.

Στο Σικάγο πάλι περπατώντας την State Street με θέα τον πανύψηλο ουρανοξύστη του Trump σκεφτόμουν πώς είναι ποτέ δυνατόν να πεθαίνουν οι χώρες, όταν έχουν αντιπρόεδρο της μελλοντικής κυβέρνησης τον νουνεχή Άδωνι Γεωργιάδη, υπεύθυνο στρατηγικού σχεδιασμού τον πάνσοφο Καρανίκα, εθνικό ευεργέτη τον λεωφόρο Παπασταύρου, πρότυπο επιστήμονα επίτιμου διδάκτορα τον Αλέξη Τσίπρα, βραβευμένο με τα σημαντικότερα αριστεία (βραβείο Ξανθόπουλου-Πνευματικού, κρατικό βραβείο δοκιμίου) τον Αριστείδη Μπαλτά, πολέμιο της αναξιοκρατίας-οικογενειοκρατίας τον αυτοδημιούργητο Κυριάκο Μητσοτάκη, πρότυπο ανόθευτου πατριωτισμού τους εθνεγέρτες Καρατζαφέρη και Μιχαλολιάκο, προμάχους του ευρωπαϊκού πολιτισμού το Σταύρο, τη Φώφη και το Λεβέντη, πρωτοπόρους της λαϊκής αντίστασης ποικίλα πλεούμενα και μετα-κομμουνιστικά κειμήλια, καταφύγιο πνευματικότητας τον πανσοφολογιότατο Άνθιμο, εύρωστο μαχητή των αιθέρων τον φαντομά Πάνο Καμμένο, πρώτο πολίτη της χώρας τον Προκόπη Παυλόπουλο. Είναι δυνατόν ποτέ να χαθεί χώρα με τόσους τιτάνες;

Είχα καιρό να σκεφτώ όλα αυτά τα αξιότιμα πρόσωπα και τα έργα τους, γιατί ο ουρανοξύστης Trump είναι θεόρατος. Θέλεις-δε θέλεις τον βλέπεις για πολύ ώρα, όσο γρήγορα και να περπατάς την State Street. Συνέχισα να προσπαθώ να σκεφτώ, ενώ βρισκόμουν κάτω από τη σκιά αυτού του απειλητικά τιτάνιου γυάλινου κτίσματος. Τι μπορούμε να κάνουμε τους τιτάνες ηγέτες που ανέφερα παραπάνω και τους συνεπιτελείς τους; Μα τι άλλο, αποτιτανωμένα αγάλματα φυσικά.

Προτείνω λοιπόν δημόσιο έρανο για την συγκέντρωση ποσού για την έγερση των αγαλμάτων Ελλήνων ηγετών. Με μια προϋπόθεση: ότι οι παραπάνω θα αποσυρθούν από το δημόσιο βίο. Ας πάνε να χαρούνε τις οικογένειες, τους φίλους και τις δουλειές τους - όσοι περιέργως μπορεί να ενδιαφέρονται και να δουλέψουν. Αμέσως μετά την εθελουσία παραίτηση, θα υψώνεται ολόσωμος ανδριάντας σε δημόσιο χώρο για να θυμούνται όλοι οι πολίτες τι περάσαμε. Ανδριάντας για κάποιον ζωντανό είναι τεράστια τιμή. Οι Βενετοί κάνανε προτομή εν ζωή μόνο στον Μοροζίνη, εκείνον τον τύπο (πιθανότατα ελληνικής καταγωγής) που τίναξε στον αέρα τον Παρθενώνα με τις οβίδες του. Κάθε ανδριάντας θα φέρει επιγραφή με το όνομα με επίχρυσα γράμματα και την αφιέρωση: «Μέλος του ίδιου γνωστού συστήματος. Απέτυχε παταγωδώς, μεγάλη δόξα. Μπορούσε ανεμπόδιστα να ρημάξει την Ελλάδα μέχρι τέλους, αλλά προτίμησε να παραιτηθεί νωρίτερα. Η πατρίς ευγνωμονούσα

Αγαπητοί κρατούντες και δήθεν αντικρατούντες, σας ευχαριστώ προκαταβολικά για τις αθρόες παραιτήσεις σας. Ο έρανος ξεκίνησε, αναμφίβολα θα πάρετε λίγα από πολλούς, από πάρα πολλούς.

Δημοφιλή