Ασφαλής πόλη - Μια περιπλάνηση

Οι σκηνές που ξετυλίγονται δεν θα μπορούσαν να συμβούν σε μη αστικό χώρο. Η πόλη ως ευρύτερη έννοια, ως πλέγμα δικτύων, θεσμών, δομών και ανθρωπίνων σχέσεων, όπως το σχολείο, το νοσοκομείο, ο εργασιακός χώρος, η εκκλησία, η οικογένεια, είναι παρούσα. Μέσα από τα διηγήματα του βιβλίου ο αστικός ιστός -που με τις δομές του θα έπρεπε να προσφέρει ασφάλεια- τελικά αποδεικνύεται ανεπαρκής και η ελευθερία που παρέχει έχει ως τίμημα τον ψυχικό αποπροσανατολισμό, την ανασφάλεια και τον πόνο.
Eastnine Inc. via Getty Images

Τι κάνει μια πόλη «ασφαλή» για τους κατοίκους της; Τι άλλο από τα δίκτυα: τα δίκτυα των θεσμών, τα δίκτυα των προσώπων...

Τα διηγήματα του βιβλίου «Ασφαλής πόλη» (εκδ. Γαβριηλίδης, 2015), είναι ιστορίες που διαδραματίζονται στην σύγχρονη πόλη και λειτουργούν ως ψυχογραφήματα των κατοίκων της.

Στο βίντεο που δημιουργήθηκε με αφορμή την έκδοση του βιβλίου ακούμε αποσπάσματα από μερικά διηγήματα της συλλογής και βλέπουμε στιγμιότυπα της πόλης -μιας κάποιας πόλης, εντός ή και εκτός ελλαδικού χώρου- για παράδειγμα στα διηγήματα "Trafic No 1" και "Trafic No 2" συναντούμε τον διάχυτο, ανέξοδο, σιωπηλό ερωτισμό να ταξιδεύει μαζί με τους επιβάτες στις αστικές συγκοινωνίες «μετατρέποντάς τις σε λίκνο», μεταμορφώνοντας τα άσχημα σε όμορφα. Ερωτισμός όμως διατρέχει και άλλα διηγήματα του βιβλίου, και είναι συνήθως ανομολόγητος, ανέφικτος ή και απαγορευμένος για παράδειγμα «Έδρα», «Συσκηνία».

Με αφορμή το διήγημα «Μόνιμο μακιγιάζ» παρακολουθούμε στιγμιότυπα από την προσωπική ζωή μιας γυναίκας και τον μάταιο αγώνας της ενάντια στο χρόνο και την φθορά.

Σ' ένα απόσπασμα από το διήγημα με τίτλο «Μπρατσάκια» ακούμε την εξομολόγηση μιας ηλικιωμένης γυναίκας να μιλά για την μοναξιά και το δύσκολο θέμα της διαχείρισης της τρίτης ηλικίας. Την ώρα που το προσδόκιμο επιβίωσης ολοένα μεγαλώνει, οι ηλικιωμένοι στις μεγαλουπόλεις αναγκάζονται να ζουν πλέον μόνοι τους λόγω της επικράτησης της πυρηνικής οικογένειας. Μια άλλη εκδοχή του ίδιου θέματος έχουμε στο διήγημα «Η κουρέας».

Ακόμα και μέσα στις οικογενειακές σχέσεις ελλοχεύουν κίνδυνοι, κυρίως ψυχικού περιεχομένου -αν και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα κι εκεί ξεπερνιούνται τα εσκαμμένα, «Η εξέταση», «Μικρές εξομολογήσεις», κ.ά.

Ένα άλλο θέμα του βιβλίου είναι οι σχέσεις εξουσίας και τα όριά τους, για παράδειγμα η σχέση καθηγήτριας-μαθητής, στην ανορθόγραφη κατάληψη «Η ΚατάλΥψη» όπου κάποια στιγμή μετά από χρόνια οι ρόλοι αντιστρέφονται και τα πολυπόθητα όρια τελικά αποδεικνύεται ότι είναι ρευστά όσο και επικίνδυνα.

Επίσης θίγεται το ζήτημα της πολιτισμικότητας, των αστέγων, των προσφύγων, του ρατσισμού στα διηγήματα «Το ραντεβού», «Το συσσίτιο» -χωρίς φυσικά να ονομάζονται ευθέως- που όμως μεταμορφώνουν διαρκώς το πρόσωπο/πλαίσιο της πόλης.

Οι σκηνές που ξετυλίγονται δεν θα μπορούσαν να συμβούν σε μη αστικό χώρο. Η πόλη ως ευρύτερη έννοια, ως πλέγμα δικτύων, θεσμών, δομών και ανθρωπίνων σχέσεων, όπως το σχολείο, το νοσοκομείο, ο εργασιακός χώρος, η εκκλησία, η οικογένεια, είναι παρούσα. Μέσα από τα διηγήματα του βιβλίου ο αστικός ιστός -που με τις δομές του θα έπρεπε να προσφέρει ασφάλεια- τελικά αποδεικνύεται ανεπαρκής και η ελευθερία που παρέχει έχει ως τίμημα τον ψυχικό αποπροσανατολισμό, την ανασφάλεια και τον πόνο.

Τα κάθε λογής δίκτυα συμπλέκονται με τα δίκτυα των ανθρωπίνων σχέσεων, και τελικά τα δίκτυα μετατρέπονται σε δίχτυα που μας εγκλωβίζουν και μας πνίγουν. Μοιάζει σαν η πόλη του νεωτερικού κόσμου, σε ότι αφορά το ανθρώπινο υλικό της, ενώ εξωτερικά δείχνει στέρεη, εσωτερικά ολοένα να διαβρώνεται και να καταρρέει.

Δημοφιλή