Οι γάτες μας ξεναγούν στην Αθήνα με την Clio Muse και αποκαλύπτουν γιατί έχουν εννιά ζωές

Ουσιαστικά έπρεπε να περιμένουμε τους Ρωμαίους για να απλωθούν οι γάτες στα μήκη και τα πέρατα της Μεσογείου. Από προστάτες των αγρών με τις αγκινάρες, «σφίγγες που γουργούριζαν» ανέβηκαν σιγά σιγά στα ψηλά. Έγιναν πολύτιμοι σύντροφοι των μοναχών που περιπλανούνταν στην Ευρώπη και προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στη θεραπεία της τριχόπτωσης. Ο φαλακρός έβαζε στο κεφάλι του μία αλοιφή από μουστάρδα, ξίδι και κοπριά γάτας. Γύρω στα 1000, ο Μεχλεμπές, αγαπημένος γάτος της αυτοκράτειρας Ζωής, ζούσε βίο χαρισάμενο στο παλάτι της Κωνσταντινούπολης.
archive

Είστε στωικοί ή επικούρειοι; Το θεμελιώδες αυτό φιλοσοφικό ερώτημα μπορεί να απαντηθεί εύκολα βάσει της προτίμησης που έχετε για γάτες ή σκύλους. Οι φιλοσοφικές αρχές του στωικισμού για την αλληλοσύνδεση όλων των πλασμάτων σε ένα ενιαίο σύνολο που υπακούει στη Θεία Πρόνοια βρίσκουν την καλύτερη έκφρασή τους στην πίστη και την αφοσίωση των σκύλων προς τους ιδιοκτήτες τους. Ο Επίκουρος, αντιθέτως, υποστηρίζει ότι το σύμπαν αποτελείται από άτομα που έχουν συνδεθεί τυχαία. Δεν υπάρχει θεία πρόνοια και οι άνθρωποι πρέπει να συμπεριφέρονται σαν άτομα: να ζουν ελεύθερα και χωρίς δεσμούς με τους θεσμούς της κοινωνίας. Η ελευθερία και η αυτονομία είναι δύο χαρακτηριστικά ελληνικές ιδέες που ενσαρκώνονται στην υπερήφανη (υπεροπτική;) συμπεριφορά της γάτας.

Οι δρόμοι της Αθήνας είναι γεμάτοι από τους οπαδούς του Επίκουρου. Περπατούν νωχελικά, κοιμούνται όπου βρουν μια βολική γωνία, ακροβατούν σε φράχτες και κλαδιά δέντρων. Είναι λευκοί, μαύροι, πορτοκαλί και γκρι σε διάφορες παραλλαγές και συνδυασμούς. Ξέρουν τα καλύτερα μέρη για φαγητό, συχνάζουν στα σημεία με την πιο όμορφη θέα, μιλούν μία γλώσσα που όλοι καταλαβαίνουν. Είναι οι γάτες της Αθήνας και η Clio Muse αποφάσισε να τους προσφέρει μία θέση εργασίας. Έγιναν, λοιπόν, οι οδηγοί μας για μία ανατρεπτική ξενάγηση στην πόλη.

Αν και μοιάζουν προαιώνιοι κάτοικοι του κέντρου, στην πραγματικότητα οι γάτες έφτασαν στην Αθήνα σχετικά αργά. Στα χρόνια του Ηροδότου οι Αθηναίοι που μαζεύονταν για να ακούσουν τις εξωτικές αφηγήσεις του από τα ταξίδια του στην Περσική Αυτοκρατορία άκουγαν με έκπληξη τις ιστορίες για τη λατρεία των Αιγυπτίων για τις γάτες. Όταν η γάτα του σπιτιού πέθαινε από φυσικά αίτια, οι ένοικοι ξύριζαν τα φρύδια τους (όταν πέθαινε ο σκύλος ξύριζαν το σώμα και το κεφάλι τους), ταρίχευαν το νεκρό ζώο και το μετέφεραν στα ιερά κτίρια της πόλης Βούβαστις όπου γινόταν η ταφή του. Η εξαγωγή του ζώου από τη χώρα του Νείλου ήταν απαγορευμένη. Ομάδες ιερέων αναλάμβαναν, ανά διαστήματα, αποστολές στο εξωτερικό, σε αναζήτηση γατιών, τα οποία συγκέντρωναν και έφερναν πίσω στην Αίγυπτο. Οι ιερείς ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν ακόμα και λύτρα προκειμένου να σώσουν τις γάτες που είχαν «απαχθεί» από την πατρίδα τους.

Οι Αθηναίοι είχαν άλλες προτιμήσεις. Η Αγορά και τα σπίτια τους ήταν γεμάτα σκυλιά, ακρίδες, γρύλους, σκαντζόχοιρους ή μαϊμούδες αλλά οι γάτες σπάνιζαν. Οι αρχαίοι συγγραφείς μάλιστα δημιουργούν μεγάλη σύγχυση χρησιμοποιώντας την ίδια λέξη (γαλή) για τις γάτες αλλά και τις νυφίτσες που συντηρούσαν στα σπίτια τους ως κατοικίδια ή για να πιάνουν τα ποντίκια. Αν μάλιστα είχες και μερικά τάλαντα παραπάνω, μπορούσες να κάνεις την εντυπωσιακή σου είσοδο στο γυμνάσιο ή στο συμπόσιο με τον αλυσοδεμένο σου γατόπαρδο. Το συγκεκριμένο ζώο επιδέχεται εξημέρωση και αντιδρά στο ανθρώπινο χάδι είτε με αδιαφορία είτε με ένα δυνατό γουργούρισμα.

Ουσιαστικά έπρεπε να περιμένουμε τους Ρωμαίους για να απλωθούν οι γάτες στα μήκη και τα πέρατα της Μεσογείου. Από προστάτες των αγρών με τις αγκινάρες, «σφίγγες που γουργούριζαν» ανέβηκαν σιγά σιγά στα ψηλά. Έγιναν πολύτιμοι σύντροφοι των μοναχών που περιπλανούνταν στην Ευρώπη και προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στη θεραπεία της τριχόπτωσης. Ο φαλακρός έβαζε στο κεφάλι του μία αλοιφή από μουστάρδα, ξίδι και κοπριά γάτας. Γύρω στα 1000, ο Μεχλεμπές, αγαπημένος γάτος της αυτοκράτειρας Ζωής, ζούσε βίο χαρισάμενο στο παλάτι της Κωνσταντινούπολης. Έτρωγε μυριάδες διαφορετικές τροφές από ολόχρυσα πιάτα και είχε στη διάθεσή του ολόκληρο λόχο από υπηρέτες (προμηθευτές, μάγειρες, σερβιτόρους) που ετοίμαζαν και σερβίριζαν το φαγητό κομμένο σε μικρά κομμάτια. Υπήρχαν, επίσης, ειδικευμένοι μεταφορείς με καλάθια και μεταξωτά μαξιλάρια για να μην κουράζεται ο γάτος. Ο Μεχλεμπές συμμετείχε και σε κυβερνητικές συσκέψεις αλλά όταν τραβούσαν σε μάκρος, έδειχνε τη δυσαρέσκειά του με ένα βαριεστημένο χασμουρητό.

Η Αθήνα είναι μία πόλη γεμάτη συναρπαστικές ιστορίες και στόχος μας είναι να βρίσκουμε τις καλύτερες φωνές για να τις αφηγηθούν. Οι «Γάτες της Αθήνας» προσφέρουν την ευκαιρία για έναν ξεκούραστο περίπατο στην Πλάκα, από το ψηλότερο σημείο των Αναφιώτικων μέχρι το πιο πυκνό (σε ιστορία και μνημεία) κομμάτι της Ρωμαϊκής Αγοράς. Οι πέντε στάσεις της διαδρομής έχουν σχεδιαστεί ώστε να φέρνουν τους χρήστες σε επαφή με πρόθυμες ομάδες από γάτες που θα κοιτούν υπεροπτικά καθώς οι ακόλουθοι της Clio Muse θα ταξιδεύουν στον υπερρεαλιστικό κόσμο των προγόνων και των απογόνων του Μεχλεμπέ.