Πρωτογενές πλεόνασμα: Πανηγυρισμοί, απογοητεύσεις και ερωτηματικά

Πανηγυρισμοί λοιπόν για τη δημιουργία «πρωτογενούς πλεονάσματος» 3,9 % του ΑΕΠ για το 2016, πολύ πάνω από τον στόχο του 0,5 %. Σε προηγούμενη αρθογραφία έχουμε αναφέρει βέβαια ότι ο όρος «πρωτογενές πλεόνασμα» σημαίνει ότι τα έσοδα είναι μεγαλύτερα των δαπανών αλλά χωρίς οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους να περιλαμβάνονται (υπολογίζονται) στις δαπάνες. Ασφαλώς, η ύπαρξη πρωτογενών πλεονασμάτων είναι γενικά μια «ένδειξη» θετικής πορείας για την οικονομία. Μεταξύ άλλων δίνει στη χώρα και τη δυνατότητα (τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο) να μην «εκλιπαρεί» για νέα δάνεια ώστε να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις της.
davidsonn via Getty Images

Πανηγυρισμοί λοιπόν για τη δημιουργία «πρωτογενούς πλεονάσματος» 3,9 % του ΑΕΠ για το 2016, πολύ πάνω από τον στόχο του 0,5 %. Σε προηγούμενη αρθογραφία έχουμε αναφέρει βέβαια ότι ο όρος «πρωτογενές πλεόνασμα» σημαίνει ότι τα έσοδα είναι μεγαλύτερα των δαπανών αλλά χωρίς οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους να περιλαμβάνονται (υπολογίζονται) στις δαπάνες.

Ασφαλώς, η ύπαρξη πρωτογενών πλεονασμάτων είναι γενικά μια «ένδειξη» θετικής πορείας για την οικονομία. Μεταξύ άλλων δίνει στη χώρα και τη δυνατότητα (τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο) να μην «εκλιπαρεί» για νέα δάνεια ώστε να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις της.

Βεβαίως έχει ενδιαφέρον αφενός να αναλυθεί το πώς ακριβώς προκύπτει το θετικό πρόσημο της πράξης Έσοδα μείον Δαπάνες, και αφετέρου να «αποτιμηθεί» το πραγματικό κόστος αυτού του «συν».

Για παράδειγμα, σε μια χώρα θα μπορούσαμε να μειώσουμε τις δαπάνες για υγεία, παιδεία, και γενικά κοινωνική πρόνοια, να μην πληρώνουμε τις εντός του κράτους υποχρεώσεις, και στο σκέλος των εσόδων να δράσουμε πολύ «αποτελεσματικά» φορολογώντας... γενικά φορολογώντας τα πάντα.

Αν «πάει» η σκέψη μας σε τέτοιες λογικές θα πρέπει να συμφωνήσουμε ότι δεν έχουμε «ενδείξεις» οικονομικής ανάκαμψης που μεταξύ άλλων θα οδηγούσε και σε μια πιθανή βιωσιμότητα του χρέους, αλλά μάλλον αναφερόμαστε σε τριτοκοσμικές οικονομικές πολιτικές που ασφαλώς οδηγούν στην διαιώνιση της ύφεσης και στην ολοένα και αυξανόμενη απόσταση από το πραγματικό break even point των δημόσιων οικονομικών.

Δηλαδή, σε μικροοικονομικό επίπεδο, το σημερινά υπερχρεωμένο νοικοκυριό «κόβει» από, ή δεν «πληρώνει» καθόλου, ενοίκια, δίδακτρα σπουδών για τα παιδιά του, ιατρικές εξετάσεις, ΔΕΗ, βενζίνη για το αυτοκίνητό του, τα απαραίτητα από το Super Market, και αν παρ'ἐλπίδα έχει λαμβάνειν από το γείτονα.., απαιτεί την κεφαλήν επί πίνακι. Φυσικά με τέτοιες πολιτικές λιτότητας δίνει αναμφίβολα «ζωή» στο τώρα του, αλλά όχι προοπτική μείωσης των χρεών του. Και αυτά είναι πολλά, ενώ οι δανειστές δεν κάνουν «δώρα»!

Aπογοήτευση αντικαθιστά τους πανηγυρισμούς όταν συνειδητοποιείς ότι οι τρόποι - μέθοδοι με τους οποίους δημιουργήθηκε το πρωτογενές πλεόνασμα είχαν την επαναστατική έως και πρωτότυπη οικονομική λογική της δημιουργίας «πρωτογενούς ελλείμματος» στη μέση ελληνική οικογένεια ή επιχείρηση!

Η απογοήτευση συνεχίζεται και παραμερίζει τους πανηγυρισμούς αν σκεφτούμε ότι ο τραπεζικός τομέας (παρά την ανακεφαλαίωση) εξακολουθεί να μη χορηγεί κεφάλαια στον εξασθενισμένο μέσο Έλληνα που ψάχνοντας την προσωπική του ανάκαμψη θέλει να δημιουργήσει μια νέα δουλειά. Γίνεται δε ακόμα πιο έντονη αναλογιζόμενοι το μέγεθος των φόρων που θα «ακολουθήσουν» την όποια ιδιωτική πρωτοβουλία αν (παρά την έλλειψη χρηματοδότησης) θελήσει να εμφανιστεί. Και ασφαλώς οι υψηλοί φορολογικού συντελεστές δεν αποτέλεσαν ποτέ κίνητρο επένδυσης σε (γνωστή) οικονομία!

Ερωτηματικά προκύπτουν για την παρατεταμένη εσκεμμένη άγνοια του όρου επένδυση σε διάφορους χειριστές της ελληνικής γλώσσας! Θα θέλαμε να ενεργοποιήσουμε στη μνήμη τους ότι επένδυση (σε οικονομικούς όρους) δε σημαίνει «ψωνίζω» σε πλειστηριασμό ή «αγοράζω» κάτι που υπάρχει όταν έχω (κατά λάθος πάντα..) φροντίσει να του μειώσω ασφυκτικά την αξία του. Αντίθετα η λέξη αφορά την «δημιουργία» ενός νέου έργου, μιας νέας επιχείρησης ή ενός νέου κτιρίου.

Αυτό το χαρακτηριστικό του νέου είναι εκείνο που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, νέα εισοδήματα, νέα δυνατότητα αποπληρωμής χρεών, νέα κατανάλωση, άρα και νέα αύξηση της παραγωγής. Και από ότι γνωρίζουμε (τους τελευταίους αιώνες..) έτσι οι οικονομίες παίρνουν μπρος!

Εμείς πάντως θα πανηγυρίζαμε αν βλέπαμε τα «εγκαίνια» των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για την ισχυροποίηση ή την ορθολογική λειτουργία της οικονομίας. Κάτι που δε σημαίνει νέα μέτρα λιτότητας.

Απογοητευόμαστε που υιοθετούμε οικονομικά μοντέλα ανάπτυξης (!) που οδηγούν στην προσωρινή ευημερία των αριθμών...

Και παραμένουμε με τη ρητορική ερώτηση: Μήπως δεν είμαστε καλοί οικονομολόγοι για να μεταφράζουμε σωστά ή έστω ικανοποιητικά, αυτές που «ατιμώρητα» κυκλοφορούν ελεύθερα και αυτοαποκαλούνται οικονομικές λογικές;

Δημοφιλή