Η μάνα του Αντριανού κέρασε λικέρ λεμόνι, φτιαγμένο από τα χέρια της κι ο πατέρας του δε σταματούσε να μας ξεναγεί στο φιλόξενο σπιτικό τους, που μοιάζει με μουσείο! Το σαλόνι μας μαγνήτισε, έτσι γεμάτο θαλασσινά αντικείμενα, μικρά και μεγάλα πλοία, φωτογραφίες, ζωγραφιές, μα κυρίως τις ξύλινες μακέτες καραβιών, μα ας μη ξεχνάμε πως βρισκόμαστε στην Κάσο κι εδώ η θάλασσα γεννοβολά μέσα στα σπαρτά, μυρίζει ακόμη και μέσα στις στάνες!
Ο Βασίλης και η Μαρία Χασαπλαδάκη μιλούν για τους προγόνους, καμαρώνουν για τον ξακουστό καραβοκύρη προπάππου, που το 1870 έχτισε το μεγάλο καπετανόσπιτο και έφερνε βόλτα με τα πλοία του ολόκληρο τον κόσμο.
Όσο περιγράφουν την ιστορία του καπετάν Γιαννή Μαυρικάκη, τα μάτια πέφτουν στα μοντέλα, τα μικρά ξύλινα ιστιοφόρα, αφού η κατασκευή τους με κάθε λεπτομέρεια είναι ένα πάθος που έχουν σχεδόν όλοι οι ναυτικοί του νησιού.
Όμως ο καπετάν Βασίλης έπαψε πια να σκαλίζει πριμάτσες, αντένες και μικρούτσικες λαγουδέρες. Παθιάστηκε με μια ολοκαίνουρια αγάπη, τώρα σκαρώνει μονάχα λύρες!
Έχει γεμίσει το δωμάτιο του μικρού γιου του με λύρες κι όσο ο Αντριανός προχωρά, μαθαίνει τα μουσικά πατήματα και γίνεται καλύτερος, εκείνος συνεχίζει να παλεύει για να δώσει ψυχή και χαρακτήρα στο ξύλο!
Ο Αντριανός με τους γονείς του, Μαρία και Βασίλη
Η ιστορία με την παραδοσιακή μουσική στην οικογένεια Χασαπλαδάκη είναι πρόσφατη, ξεκινά μόλις πριν 7 χρόνια, το 2009, ο Αντριανός ήταν 10 χρονών όταν πρωτόδειξε ενδιαφέρον για την παραδοσιακή μουσική. Άκουγε κασιώτικες μαντινάδες και έδειχνε να χαίρεται τους σκοπούς του τόπου του, τα χέρια του δεν κρατιόντουσαν και έπαιζαν λύρα στον αέρα! Έτσι βρέθηκε να παρακολουθεί τα μουσικά μαθήματα της ΝΕΛΕ Κάσου (Νομαρχιακή Επιτροπή Λαϊκής Επιμόρφωσης).
Ο δάσκαλος και οι γονείς του Αντριανού αμέσως κατάλαβαν πως είχαν να κάνουν με αληθινά γερό ταλέντο, το παιδί χρειάστηκε μόλις μια βδομάδα για να σύρει με το δοξάρι τις κασιώτικες μελωδίες μέσα από τη λύρα της! Κι από τότε ξεκίνησαν τα μουσικά μαθήματα, οι σπουδές, το διάβασμα και τα μουσικά ξενύχτια.
Μόλις έναν χρόνο αργότερα, σε ένα σύντομο ταξίδι στην Ρόδο ο 10χρονος πια Ανδριανός ετοιμαζόταν να δώσει εξετάσεις στα Γαλλικά, όταν θα ξετρελαθεί από τους ήχους ενός βιολιού, οι γονείς, Βασίλης και Μαρία, έτρεξαν, έψαξαν και αγόρασαν ένα βιολί στο παιδί και το ίδιο βράδυ, από τα χέρια και τη ψυχή του Αντριανού, θα ακουστεί η «πριγκιπέσσα»! (Στίχοι, μουσική, τραγούδι: Σωκράτης Μάλαμας).
Η μαγκιά του νεαρού μουσικού επαναλαμβάνεται το επόμενο καλοκαίρι, όταν θα βρεθεί σε μια γιορτή στην Σαντορίνη. Στο συναπάντημα των παραδοσιακών μουσικών εκείνος μετρούσε μόλις 11 χρόνια ζωής, όμως θα ζηλέψει τον οξύ και δυνατό ήχο της καρπάθικης τσαμπούνας και ο Αντριάνο, όπως συνηθίζει να τον φωνάζει ο πατέρας του, θα θελήσει να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί και σε αυτό το όργανο!
Θα τα καταφέρει κι έτσι θα γίνει ο πρώτος Κασιώτης που θα φουσκώσει τον ασκό και θα ακουστεί ο άσκαυλος στο νησί μετά από 85 χρόνια. Τελευταίος μεγάλος τσαμπουνιέρης της Κάσου ήταν ο Μανώλης Βαλσαμίδης.
Ανδριανός, δηλαδή Ανδρέας και Άννα, είναι το πάντρεμα των ονομάτων των γονιών της Μαρίας, του παππού και της γιαγιάς. Από τα πρώτα μαθήματα της οικογένειας είναι η γνώση και ο σεβασμός στα πατρογονικά, στη φαμίλια και στο νησί, μα είναι απίστευτη η κληρονομιά της Κάσου! Κι αν για κάποια παιδιά τα μαθήματα και η πρόσβαση στην πληροφορία είναι εύκολη, για τον Αντριανό Χασαπλαδάκη ήταν μια ζόρικη υπόθεση. Το μάθημα της αρμονίας στη μουσικολογία το παρακολούθησε διαδικτυακά, έχει δάσκαλο τον Ακριβό Ζερβό και παρά τις δυσκολίες τα κατάφερε περίφημα!
Δεν είχε στο μυαλό του να τον κάνει ναυτικό! Το ομολογεί ο πατέρας του, ο καπετάν Βασίλης, που όμως όταν μιλά και περιγράφει τις δικές του στιγμές από την αλμυρή θάλασσα είναι σα να στάζει θυμαρίσιο μέλι. Ο Αντριάνο είναι ο μικρός γιος, το στερνοπούλι της τετραμελούς οικογένειας Χασαπλαδάκη. Ο πρωτογιός είναι καθηγητής και ετούτος ο μικρός, τραβά στα ίδια βήματα, φέτος πέρασε στην Παιδαγωγική ακαδημία της Ρόδου.
Ο 18χρονος είναι νιάτο σεμνό και μετρημένο, το πηγαίο χάρισμα στη μουσική τον βοηθά να πετάξει ψηλά, όχι με απότομα τραβήγματα, ούτε να πνίγει τις χάρες και τις επιθυμίες της ηλικίας του. Η Κάσος δεν είναι εύκολος κριτής, δε σηκώνει παιγνίδια στην παράδοση που παραμένει ολοζώντανη, ειδικά για τη μουσική και τις μαντινάδες, υπάρχει τόσο ισχυρή μνήμη που για τον κάθε μουσικό μοιάζει με στοίχημα το παίξιμο της λύρας. Στην «άγονη» γραμμή του Νότιου Αιγαίου, τα πανηγύρια είναι ιερά και ξακουστά σε όλο τον πλανήτη, για τον Ανδριανό είναι το πιο μεγάλο σχολείο.
«Τα όνειρα μου είναι γεμάτα μουσική», έτσι περιγράφει ο ίδιος τις σκέψεις για το μέλλον, όλα για κείνον μετατρέπονται σε νότες και ντύνονται με μουσική!
Μια από τις σημαντικότερες ανάγκες που έχουν οι μικροί τόποι είναι να κρατήσουν ζωντανό τον αυθεντικό τους χαρακτήρα.
Είναι επιθυμία και ευχή των περασμένων γενιών, να μην καταλήξει μέσα στα μουσεία και παγωμένη μια κληρονομιά που εκείνοι κράτησαν με σκληρό αγώνα και παρέδωσαν μέσα στα χέρια μας. Εδώ κάτω, στην άκρη της Ελλάδας, η μουσική είναι ταυτισμένη με την ίδια τη ζωή, η στιγμή της χαρά ή της πιο βαριάς στεναχώριας, γίνεται ο κοινός τόπος που ενώνεται αρμονικά και μεταδίδεται μέσα από τα ανθρώπινα κορμιά, ψάχνει αφορμή τον ήχο της λύρας, του λαούτου και της τσαμπούνας.
Ο Ανδριανός Χασαπλαδάκης είναι το νέο αίμα, φορτωμένος με αυθεντικό μουσικό ταλέντο και σφίγγει μέσα στα χέρια του τη σκυτάλη της συνέχειας. Κρατά αναμμένο τον φάρο της παράδοσης, κι εμείς δεν σβήνουμε από τη μνήμη την ευχή του πατέρα του, «Αντριανέ να μην ξεχνάς, δίπλα σου να βάλεις νέα παιδιά, να μάθουν, να ερωτευτούν τους ήχους της λύρας, να αγαπήσουν την παράδοση, να ζήσει η μουσική μας!»
Φωτογραφίες: Καλλιόπη Μαλλόφτη