Το καλοκαίρι των capital controls θα μας μείνει αξέχαστο για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Εκείνο το διάστημα, μεταξύ άλλων, γνώρισα τον Λεωνίδα μέσα από τα καταιγιστικά και συχνά «πύρινα» status του στο Facebook, έμαθα περισσότερα για την προσωπική του ιστορία έτσι όπως αποσπασματικά -αλλά ειλικρινά- την διηγείται μέσω updates και σκέφτηκα πως επιβάλλεται να φιλοξενηθεί στο περιοδικό. Η συνέντευξη που ακολουθεί δικαίωσε το ένστικτό μου.
-Μεγάλωσες στην Αθήνα. Ποια είναι η πιο έντονη εικόνα των παιδικών σου χρόνων στην πόλη; Αν κρατούσες μια παιδική φωτογραφία σου, τι θα απεικόνιζε;
-Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα όταν οι πολυκατοικίες είχαν ακόμα θυρωρούς, όταν στις πλατείες οι άνθρωποι γνωρίζονταν μεταξύ τους, όταν τις Κυριακές ανεβαίναμε εκδρομή στην Κηφισιά, όταν παίζαμε ποδόσφαιρο στο Πεδίον του Άρεως. Όσον αφορά τη φωτογραφία, θα κρατούσα μια μαυρόασπρη που έχει δημοσιευθεί στο βιβλίο «Τα Rock Ημερολόγια» του Γιώργου Τουρκοβασίλη: είμαι πιτσιρικάς 15 ετών και τρέχω χαμογελώντας, με ανέμελο το μακρύ μαλλάκι μου, στα στενά του Λυκαβηττού. Είναι η αγαπημένη μου φωτογραφία, δεν μπορώ να φανταστώ κάποια καλύτερη και πιο αντιπροσωπευτική.
-Θα ήθελα να μου μιλήσεις για την εποχή των ναρκωτικών. Τώρα που βγήκες αλώβητος απ' όλη αυτή την ιστορία, τι σκέψεις σου δημιουργούνται;
-Αυτή είναι μια παλιά ιστορία που τέλειωσε πριν 19 χρόνια. Σήμερα, νιώθω σαν να το έζησε κάποιος άλλος κι απλά βίωσα εγώ την εμπειρία. Ο χρόνος γιατρεύει τις πληγές και σε κάνει να ξεχνάς τις δύσκολες στιγμές. Εκείνη την περίοδο που ξεκίνησε όταν ήμουν ακόμα έφηβος -γύρω στα 15- έζησα τα καλύτερα αλλά και τα χειρότερα, τα δυο άκρα. Σήμερα, αυτή η περίοδος είναι ένα ακόμα κομμάτι από το μεγάλο παζλ που με διαμορφώνει ως προσωπικότητα. Εάν δεν την είχα ζήσει, δε θα είχα γνωρίσει την επιστήμη, την ψυχανάλυση, την ψυχοθεραπεία και τη δραματοθεραπεία, θα ήμουν κάποιος άλλος. Αυτό έχω κρατήσει. Και γενικότερα, έτσι έχω μάθει, πλέον, να λειτουργώ στη ζωή μου: ακόμα και από μια καταστροφή ψάχνω να βρω ό,τι θετικό μπορώ. Να μείνω και να δουλέψω μ' αυτό, δεν ασχολούμαι με πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω, προχωράω πάντα μπροστά με ό,τι θετικό μπορώ ν' αποκομίσω. Μέσα από την εξάρτηση και την εξαθλίωση -αφού ήμουν τυχερός και έζησα- γνώρισα ό,τι πιο πολύτιμο για εμένα σε αυτήν τη ζωή: την ψυχανάλυση.
-Θυμάμαι ένα status σου πως, όταν ήσουν στο στάδιο της επανένταξης, αρνήθηκες να πάρεις την αναπηρική σύνταξη. Γιατί;
-Όταν βγήκα από το κλειστό του 18 ΑΝΩ ήμουν ακόμα στο πρόγραμμα της επανένταξης. Η χρήση μού προκάλεσε ένα πρόβλημα στο συκώτι κι έκανα θεραπεία. Εκείνο το διάστημα δικαιούμουν να παίρνω μια σύνταξη αναπηρίας, κάποιο επίδομα. Το πρώτο εξάμηνο το πήρα, δεν ήμουν οικονομικά άνετος: ένα σπίτι είχα, ένα φαγητό και μια μικρή οικονομική στήριξη από τον αδερφό μου. Όταν, όμως, έπρεπε να πάω ν' ανανεώσω το δεύτερο εξάμηνο, εγώ είχα ήδη αρχίσει να πατάω γερά στα πόδια μου, ήταν καλοκαίρι, γυμναζόμουν, ήμουν μαυρισμένος. Έτσι, λοιπόν, όταν πήγα στη Νομαρχία και περίμενα στο καθιστικό για να περάσω από την επιτροπή και είδα γύρω μου πολλούς πραγματικά ταλαιπωρημένους ανθρώπους, ανάπηρους, ηλικιωμένους, ντράπηκα. Είπα στον εαυτό μου: «Αφού μπορείς να γυμνάζεσαι και να λιώνεις στην παράλια, να πας να δουλέψεις, δεν έχεις καμία δουλειά εδώ πέρα» κι έτσι σηκώθηκα, έφυγα και δεν την ξαναπήρα.
-Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που έκανες την πρώτη μέρα που ολοκλήρωσες το πρόγραμμα;
-Πήγα αμέσως να συναντήσω το μωρό μου (την κόρη μου).
-Πόσο εύκολο είναι ν' απαλλαγεί κάποιος από την «κακή» πλευρά του εαυτού του;
-Πιστεύω ότι η πιο σωστή ερώτηση είναι εάν είναι εύκολο να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και μετά να δουλέψουμε κομμάτια του που θέλουμε ν' αλλάξουμε. Όχι, δεν είναι εύκολο γιατί η διαδικασία του να βρεθούμε αντιμέτωποι με τα αρνητικά κομμάτια του εαυτού μας ενέχει πόνο -πάντα έχει πόνο μια παραδοχή- αλλά εάν καταφέρουμε και την κάνουμε, είναι το πρώτο βήμα για να πάμε στο επόμενο, στο να δράσουμε πάνω στο πρόβλημα που μόλις αποδεχτήκαμε. Εάν δεν έχουμε αποδεχτεί το όποιο πρόβλημα, δεν μπορούμε ποτέ να δουλέψουμε πάνω σ' αυτό. Η ψυχανάλυση, όμως, βοηθά πολύ: σου μαθαίνει γενικότερα την αναλυτική σκέψη. Είναι ό,τι πιο μαγικό βρήκα στη ζωή μου μέχρι σήμερα. Είναι μαγικό να μπορείς να βρίσκεις τις απαντήσεις στις ερωτήσεις.
-Στο Μπαλί πώς βρέθηκες; Με τι ασχολείσαι εκεί;
-Πριν 11 χρόνια είχα κορεστεί από τα πάντα στην Ελλάδα. Είχα την ανάγκη και για έναν άλλο επαγγελματικό προσανατολισμό γιατί η νύχτα με είχε κουράσει και το γενικότερο περιβάλλον της δεν μου έκανε καθόλου πλέον. Κάποια στιγμή, όταν συζητούσα με τον αδερφό μου που τότε ζούσε στην Κίνα, μου είπε: «Εσύ είσαι για το Μπαλί, είναι το μέρος που είναι φτιαγμένο για εσένα». Έτσι απλά, δεν ήθελα πολύ. Ήμουν από μικρός συνηθισμένος στα ταξίδια και στον υπόλοιπο κόσμο. Πάντα είχα το όνειρο να ζήσω κάποια στιγμή σε εξωτικά μέρη, μπήκα στο αεροπλάνο και ήρθα.
Σχετικά με τα επαγγελματικά, για αρκετά χρόνια ασχολούμουν με μεσιτικά και τουριστικά, μια δουλειά που πήγε πολύ καλά. Ωστόσο, πριν 2-3 χρόνια η εξέλιξη την ξεπέρασε. Οι πολλές βίλες, τα πολλά φτηνά ξενοδοχεία που χτίστηκαν σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο κόσμος πλέον χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ήταν οι παράγοντες που με ανάγκασαν να την κλείσω. Τώρα έχω ξεκινήσει κάτι καινούργιο από την αρχή: φτιάχνω δικά μου T Shirts -αντρικά και γυναικεία- και τσάντες casual, έχω ένα μαγαζί λιανικής σαν showroom, έχω μια βίλα για τουριστική εκμετάλλευση και ασχολούμαι και με το εμπόριο γενικότερα.
-Πόσο δύσκολο ήταν να αποδεχτούν έναν «ξένο» στην τοπική κοινωνία; Παρατηρείς διαφορές με την Ελλάδα ως προς αυτό;
-Το Μπαλί είναι ένα πολυπολιτισμικό πρότυπο στην καρδιά του μεγαλυτέρου ισλαμικού κράτους του κόσμου (η Ινδονησία έχει πληθυσμό 260 εκατομμύρια ανθρώπους). Πρόκειται για μια ανοιχτή κοινωνία κι αυτό οφείλεται σε δυο λόγους: ο πρώτος είναι η θρησκεία, που είναι η ινδουιστική και είναι ανεκτική, χωρίς μισαλλοδοξία και μίσος για το διαφορετικό και τους αλλόθρησκους. Πρόκειται για το μοναδικό νησί -από τα άλλα 17.000 περίπου που έχει η Ινδονησία- που επικρατεί άλλο θρήσκευμα και όχι ο ισλαμισμός. Και φυσικά όχι όπως εσείς τον φαντάζεστε στην Ελλάδα που επικρατεί η ισλαμοφοβία. Για να γίνω αντιληπτός αρκεί να πω ότι στη μεγαλύτερη ισλαμική χώρα του κόσμου έχουμε 200 χριστιανικές εκκλησίες όλων των δογμάτων, ενώ τα Χριστούγεννα και το Καθολικό Πάσχα είναι επίσημες αργίες προς τιμήν των μειονοτήτων.
Ο άλλος λόγος είναι ο τουρισμός, αλλά και οι μόνιμοι ξένοι κάτοικοι απ' όλα τα μέρη του πλανήτη. Έτσι, λοιπόν, αναγκαστικά όταν τόσοι πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι επισκέπτονται το νησί ως τουρίστες ή ζουν ως μόνιμοι κάτοικοι, η ανεκτικότητα είναι μονόδρομος. Οι διαφορές με την Ελλάδα είναι ότι το νησί -λόγω των όσων προανέφερα- δεν έχει ταμπού, δεν ενδιαφέρει κανέναν τι κάνεις στο κρεβάτι σου ή πόσα τατουάζ έχεις. Κρίνεσαι μόνο απ' τη δουλειά σου και το χαρακτήρα σου.
-Ποιο είναι το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της κουλτούρας τους;
-Η θρησκεία, οι θρησκευτικές τους τελετές και οι ναοί. Όλα εδώ γυρνάνε γύρω από τη θρησκεία: παντού σ' όλα τα σπίτια -κι όχι μόνο- έχουν μεγάλους ναούς, ακόμα και στα μαγαζιά τους βάζουν έναν μικρό ναό. Ωστόσο, όπως εξήγησα παραπάνω είναι μια πολυθεϊστική θρησκεία πολύ διαφορετική και ανεκτική από τις γνωστές μονοθεϊστικές. Αυτό είναι και το μυστικό του Μπαλί που κάνει τη διαφορά σε σύγκριση με πολλά άλλα επίσης πανέμορφα νησιά της Ινδονησίας.
-Παρ' όλο που ζεις χρόνια στο Μπαλί εκδηλώνεις έντονο ενδιαφέρον για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Διάβαζα καθημερινά τα status σου όλο το καλοκαίρι. Πώς θα το χαρακτήριζες όλο αυτό το διάστημα; Πόσα αρνητικά ή θετικά σχόλια δέχτηκες; Και κατ' επέκταση τι κρατάς απ' όλο αυτόν το «δημόσιο» διάλογο;
-Ναι, είναι αλήθεια, μου αρέσουν τα social networks και με ενδιαφέρει η πολιτική καθώς και τα κοινωνικά θέματα της Ελλάδας. Τα παρακολουθώ από πολύ κοντά και τα κριτικάρω. Όταν δεν χρησιμοποιείς διπλωματική γλώσσα, όταν θίγεις ευαίσθητα θέματα-ταμπού για την κοινωνία, όταν είσαι κυνικός, ειρωνικός και πολλές φορές επιθετικός, καθώς επίσης και όταν είσαι ένας φιλελεύθερος -απ' αυτούς που νιώθουν άνετα στη Φιλελεύθερη Συμμαχία-, είναι λογικό να δημιουργείς έντονα συναισθήματα. Και θετικά και αρνητικά. Απ' αυτό κρατάω ότι μέσα από το διαδίκτυο γνωρίζω τον κόσμο καλύτερα και παίρνω γνώση καθημερινά.
-Το Facebook, αλλά και όλα τα social networks είναι δημόσια σφαίρα. Δε σε φοβίζει αυτή η έκθεση;
-Όχι, δε με φοβίζει. Ούτε έχω ανάγκη κανέναν, ούτε παράνομος είμαι. Τι να φοβηθώ; Μήπως μάθει ο κόσμος πολλά πράγματα για εμένα; Δε με ενοχλεί αυτό, δεν έχω να κρύψω κάτι. Άλλωστε, όπως είχε πει ο Καμύ: «Ελεύθερος είναι ο άνθρωπος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα». Επιπλέον, πιστεύω ότι σε μια τόσο συντηρητική κοινωνία όπως η ελληνική, αυτοί που μπορούμε, πρέπει να βγαίνουμε μπροστά και ο καθένας με το δικό του τρόπο και ύφος να βάζει το λιθαράκι του, για ν' αρχίσουμε να μοιάζουμε περισσότερο με την υπόλοιπη προηγμένη Ευρώπη και λιγότερο με την Ανατολή.
-Ποια είναι τα όνειρά σου για το μέλλον; Θα ήθελες να επιστρέψεις κάποια στιγμή μόνιμα στην Ελλάδα;
-Τα όνειρά μου είναι πρώτα να είμαστε εγώ και η κόρη μου υγιείς. Από εκεί και πέρα, θέλω να πετύχει και να φτιάξει η κόρη μου τη ζωή της στο εξωτερικό και μια μέρα να πάω να την βρω και να περάσουμε αρκετό διάστημα μαζί γιατί είναι κάτι που μου έχει λείψει. Όχι, η Ελλάδα δεν είναι στα πλάνα μου, για δυο λόγους. Ο ένας λόγος είναι ότι έχω ζήσει καλά στη χώρα στις καλύτερες της εποχές κι έτσι σκέφτομαι στην υπόλοιπη ζωή μου να ζήσω άλλα πράγματα, όσο πιο πολλά μπορώ και προλαβαίνω. Ο άλλος λόγος είναι ότι βρίσκω πολύ συντηρητική την ελληνική κοινωνία. Νιώθω ότι πνίγομαι σ' ένα τόσο συντηρητικό περιβάλλον. Ωστόσο, ποτέ μη λες ποτέ.
-Ποια είναι η καλύτερη συμβουλή που σου έδωσαν και την έχεις ήδη δώσει και στην κόρη σου;
-Εδώ θα σου πω ποια ήταν η χειρότερη συμβουλή που μου έχουν δώσει και την έδωσα εντελώς αντίθετη σαν καλύτερη συμβουλή στην κόρη μου: Η μητέρα μου με μεγάλωσε με το να μου λέει τι θα πει ο κόσμος. Εγώ την κόρη μου πάντα τη συμβούλευα να μην την ενδιαφέρει τι θα πει ο κόσμος.
-Τι θα συμβούλευες κάποιον που νιώθει εγκλωβισμένος στην Ελλάδα; Να φύγει ή να μείνει και να το παλέψει;
-Από τη στιγμή που ετοιμάζεται να φύγει απ' την Ελλάδα η κόρη μου με τις ευχές μου, θα ήταν υποκριτικό να πω κάτι άλλο. Για ποιο πράγμα να μείνει ένας νέος στην Ελλάδα και να παλέψει; Για να δουλεύει για 600 και 700 ευρώ; Για να πληρώνει τις συντάξεις των πρώην κομματόσκυλων πρόωρων συνταξιούχων των 1.500-2.000 και 2.500 ευρώ; Αγώνας είναι όταν παλεύεις για κάτι εφικτό. Όταν παλεύεις για κάτι που δεν είναι εφικτό, όταν βλέπεις ότι δε βγαίνουν τα νούμερα, δε θα το έλεγα ακριβώς αγώνα.
-Τι είναι αυτό που συνήθως ξεχνάμε να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας;
-Ότι η ζωή είναι πανέμορφη αλλά πολύ μικρή για να την χαραμίσουμε και να την ζήσουμε όπως θα έχουν επιλέξει κάποιοι άλλοι για εμάς και όχι όπως θα θέλαμε να την ζήσουμε εμείς πραγματικά.
Marianna says: «Μπορείς να παρακολουθείς τα status του Λεωνίδα στο προσωπικό του προφίλ στο Facebook αλλά και να επισκεφτείς την ιστοσελίδα του.
*Το κείμενο δημοσιεύθηκε αρχικά στο publiSHIT magazine