Πολύ πιθανό να έχετε ακούσει ότι η γιόγκα είναι μια μορφή άσκησης. Είναι αλήθεια ότι στη Δύση, έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στις σωματικές ασκήσεις της γιόγκα, αλλά και γενικότερα, στην έννοια της εκγύμνασης του σώματος.
Η γιόγκα, όμως, είναι πάνω απ' όλα ένας τρόπος ζωής. Είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα άσκησης όχι μόνο του σώματος, αλλά και του νου και του πνεύματος στην τέχνη του ευ ζην, το οποίο αναπτύχθηκε και τελειοποιήθηκε στη Ινδία χιλιάδες χρόνια πριν.
Το ότι παραμένει σύγχρονη ακόμη και στις μέρες μας, οφείλεται στο γεγονός ότι βασίζεται στη βαθιά γνώση της ανθρώπινης ύπαρξης γι' αυτό και υπερβαίνει τα στενά όρια ενός πρακτικού βοηθήματος. Γι' αυτό και μπορεί να υιοθετηθεί και να εφαρμοστεί από όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τη φυλή ή τη θρησκεία τους.
Η λέξη γιόγκα προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη Yuj που σημαίνει ένωση. Η έννοια της ένωσης, λοιπόν, είναι κεντρική στη φιλοσοφία της γιόγκα. Από τη μια μεριά ως ολοκληρωμένο σύστημα άσκησης η γιόγκα επιζητεί τη συνένωση όλων των πτυχών της ανθρώπινης οντότητας - του σώματος με το μυαλό και του μυαλού με την ψυχή - προκειμένου να επιτευχθεί μια ευτυχισμένη, ισορροπημένη και χρήσιμη ζωή και από την άλλη, σ' ένα πνευματικό επίπεδο, αποβλέπει στην συν - ένωση του ατόμου με το Υπέρτατο Ον.
Σύμφωνα με το μύθο η γνώση της γιόγκα πέρασε αρχικά από το Θεό Shiva στη σύζυγό του Parvati και από εκεί στη ζωή των ανθρώπων.
Μπορούμε, πάντως, να αναζητήσουμε τις ρίζες της στην εποχή της προφορικής παράδοσης, όπου η γνώση μεταφερόταν από τον Guru (τον πνευματικό δάσκαλο) στον Sisya (τον πνευματικό σπουδαστή).
Οι Yoga Sutras του Patanjali
Οι διάφορες φιλοσοφίες και πρακτικές της γιόγκα καθαρογράφτηκαν, ταξινομήθηκαν και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά από τον Patanjali - έναν Ινδό σοφό που έζησε περίπου πριν από 2200 χρόνια. Οι 196 αφορισμοί του αποτελούν τις Yoga Sutras και ενώνουν όλες τις διαφορετικές θεωρίες και πρακτικές της γιόγκα σε ένα συνοπτικό, ολοκληρωμένο και περιεκτικό κείμενο. Σε αυτό το κείμενο διευκρινίζεται με σαφήνεια με ποιο τρόπο όλες οι πτυχές συσχετίζονται και διαμορφώνουν ένα μέρος από το σώμα της γιόγκα.
Υπάρχουν οχτώ σειρές κανόνων πειθαρχίας στη γιόγκα, όπως παρουσιάζονται από τον Patanjali. Αυτοί οι κανόνες πρέπει να υπηρετηθούν μέσα από άσκηση προκειμένου να γίνει αντιληπτός ο πραγματικός εαυτός. Οι κανόνες αυτοί είναι οι εξής:
- Τα Yamas, είναι οι κανόνες που αφορούν τον έλεγχο των σκέψεων και των συναισθημάτων μας. Μας ενθαρρύνουν να είμαστε εγκρατείς και γενικά να αποφεύγουμε τη βία σε όλες τις μορφές, τα ψέματα, την κλοπή και την απληστία.
- Τα Niyamas, που αφορούν την τήρηση της αγνότητας, της απλότητας, της μελέτης, της επάρκειας και της υπέρβασης του Εγώ.
- Οι Asanas, οι γνωστές σε όλους μας θέσεις ή πόζες της γιόγκα.
- Η Pranayama, ή αλλιώς οι αναπνευστικές ασκήσεις που ελέγχουν τη ζωτική μας ενέργεια.
- Η Pratyahara, η στροφή των αισθήσεών μας προς τα μέσα.
- Η Dharana, η αυτοσυγκέντρωση
- Η Dhyana, ο διαλογισμός.
- Και τέλος, το Samadhi, η Φώτιση.
Αυτούς τους οχτώ κανόνες εξασκεί ο μαθητής της γιόγκα, προκειμένου να φτάσει στη Φώτιση, που είναι άλλωστε και ο αντικειμενικός του σκοπός.
Ο σκοπός της γιόγκα
Σύμφωνα με τις Yoga Sutras του Patanjali, ο απώτερος στόχος της γιόγκα είναι να επιτευχθεί η «Kaivalya», δηλαδή μια κατάσταση απελευθέρωσης του ανθρώπου.
Νιώθουμε τη ζωή γεμάτη από θλίψη και στεναχώρια. Ακόμα και η ευχαρίστηση και η χαρά πολλές φορές αφήνουν την αίσθηση του πόνου και της απώλειας όταν έχουν τελειώσει. Στον υλικό κόσμο τίποτα δεν είναι μόνιμο. Ένας τρόπος που μας προτείνει η γιόγκα για να αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα είναι να ελέγξουμε το νου μας και άρα τις αισθήσεις μας. Όταν ο άνθρωπος είναι ήρεμος και ο νους του βρίσκεται σε διαλογιστική κατάσταση οι αισθήσεις τίθονται υπό έλεγχο. Σε αυτό το σημείο οι εξωτερικές συνθήκες σταματούν να προκαλούν άγχος. Μόνο τότε μπορεί κανείς να ελέγξει τις συναισθηματικές δυνάμεις που κυριαρχούν στη ζωή του και να αναλύσει τι χρειάζεται πραγματικά και τι όχι.
Μέσα από τη πρακτική της γιόγκα εναρμονίζεται το σώμα και ο νους και αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να το βιώσει κανείς στην καθημερινότητά του. Όταν είμαστε χαλαροί κατέχουμε δυναμική ενέργεια που δεν παρεκκλίνει. Έτσι δεν εμφανίζεται κανένα από τα γνωστά συμπτώματα του άγχους - ημικρανία, κούραση, υπερδιέγερση. Ταυτόχρονα, μέσα από την άσκηση στη γιόγκα, ο άνθρωπος αποκτά επίσης υγεία, ευτυχία, ευεξία, ηρεμία και γνώση, ως αποτελέσματα της προόδου. Κι αυτό τον ενθαρρύνει να συνεχίσει την πρακτική του.
Όπως θα καταλάβατε από τα παραπάνω, τα οφέλη αυτής της υπέροχης σωματικής και πνευματικής άσκηση είναι μοναδικά. Θα προσπαθήσω λοιπόν από αυτή τη στήλη, να βοηθήσω, όσο μπορώ ώστε να μάθετε περισσότερα γι' αυτήν. Ελπίζω ότι μέσα από εδώ, θα βρείτε την έμπνευση για να δοκιμάσετε γιόγκα στο σπίτι ή ακόμα καλύτερα, να παρακολουθήσετε μαθήματα σε ένα στούντιο.
Όποιος κι αν είναι ο λόγος που έρχεστε στη γιόγκα, είστε όλοι ευπρόσδεκτοι.
Καλή αρχή!
(Για κάθε πληροφορία, ερώτηση ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Μαρία Χρυσοχεράκη στο goldy.yogaonline@yahoo.gr)