Όποιος έχει ασχοληθεί έστω και λίγο με κάποιο άθλημα ή κάποια μορφή γυμναστικής ξέρει πόση έμφαση δίνεται στην προσπάθεια. Η γιόγκα όμως δεν αποτελεί μια ακόμα μορφή άσκησης και οι άσανας δεν περιορίζονται στο σωματικό επίπεδο. Στοχεύουν βαθύτερα.
Ο B.K.S. Iyengar στο βιβλίο του Light on the Yoga Sutras of Patanjali, μεταφράζει τη Σούτρα II.47 του Πατάντζαλι, ως εξής:
Η τελειότητα στην άσανα επιτυγχάνεται όταν η προσπάθεια για να την επιτύχουμε γίνεται αβίαστη και αγγίζουμε το υπέρτατο ον μέσα μας.
Επίσης, στο βιβλίο του Core of the Yoga Sutras, ο B.K.S. Iyengar στη σελ. 152 αναφέρει:
Στην αρχή, όλα τα διάσπαρτα μέρη του μαθητή αγωνίζονται να φτάσουν το παινεμένο στάδιο της ηρεμίας του πνεύματος, της σταθερότητας, της αρμονίας και της ευδαιμονίας. Όταν καταφέρει να φτάσει σ' αυτό το επίπεδο ενότητας, τότε ξεκινάει η εσωτερική αναζήτηση όπου το αίσθημα της προσπάθειας εξαφανίζεται και βιώνεται η, χωρίς όρια, χαρά.
Προσέξτε την έκφραση «η προσπάθεια γίνεται αβίαστη». Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αποφύγουμε την προσπάθεια. Σημαίνει ότι θα πρέπει να προσπαθούμε χωρίς να προσπαθούμε. Πώς όμως συνυπάρχουν η προσπάθεια και η μη-προσπάθεια; Πώς μπορούμε να ισορροπήσουμε αυτά τα δύο στην πρακτική μας;
Αν δουλέψω απαλά είναι ευχάριστο αλλά το σώμα μου δεν θα δυναμώσει. Αν δουλέψω πολύ δυνατά θα κουραστώ και κινδυνεύω να τραυματιστώ. Αν η πρακτική μου δεν είναι πολύ απαλή ούτε πολύ βίαιη τότε πραγματώνεται η γιόγκα. Αλλά δεν μπορεί να ειπωθεί με λόγια το πώς γίνεται αυτό. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν λόγια για να ειπωθεί το πώς φτάνουμε σε αυτό το ενδιάμεσο σημείο ανάμεσα στην προσπάθεια και την έλλειψη προσπάθειας, ανάμεσα στη δράση και τη μη-δράση. Η μάθηση και η διδασκαλία, η διδασκαλία και η μάθηση μπορούν να είναι μόνο εξωτερικά πράγματα. Μόνο η εμπειρία μπορεί να μας δώσει το κλειδί. Μπορούν να γίνουν ερωτήσεις, οι ερωτήσεις μπορούν ν' απαντηθούν, μα δεν μπορούν να μεταδώσουν αυτό που χρειάζεται για να επιτευχθεί η ισορροπία. Δεν υπάρχει τρόπος να μεταδοθεί.
Γι' αυτό οι Ταοϊστές λένε: «Καλύτερα μείνε ακίνητος». Πώς, όμως, μένει κανείς ακίνητος; Πώς, αφού συνεχώς ταλαντεύομαι; Ακόμα κι όταν δεν κινούμαι, ταλαντεύομαι. Η εσωτερική μου φλόγα ταλαντεύεται λόγω των επιθυμιών. Η επιθυμία είναι ο άνεμος που φυσάει μέσα μου και διαταράσσει την ευδαιμονία μου, που κινεί το νου μου από δω κι από κει. Όταν δεν υπάρχει επιθυμία - ούτε καν η επιθυμία να πετύχεις την ακινησία - τότε μένεις ακίνητος. Οι σκέψεις δε σταματούν από μόνες τους. Σταματούν μόνο όταν εξαφανιστεί ο νους που επιθυμεί. Αυτή είναι η έννοια του «καλύτερα μείνε ακίνητος». Είναι ο τρόπος των ταοϊστών για να μας προτρέψουν να αποβάλλουμε τις επιθυμίες.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, πηγαίνοντας στο μάθημα της γιόγκα αφήνουμε απ' έξω τις επιθυμίες και τις προσδοκίες για το πως θα θέλαμε να είναι η πρακτική μας. Απλά κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε. Σήμερα.
(Για κάθε πληροφορία, ερώτηση ή διευκρίνιση μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Μαρία Χρυσοχεράκη στο goldy.yogaonline@yahoo.gr)
Φωτογραφία: Γιώργος Ζαχαρίου