Αναμφίβολα οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό μονοπωλούν το διεθνές ενδιαφέρον και όχι μόνο, αφού πολλοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι ορισμένα από τα γεγονότα, όπως το να βρεθούν στο ίδιο τραπέζι των διαπραγματεύσεων οι δύο κοινότητες μαζί με τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, καθώς και η κατάθεση χαρτών μαζί με τη συζήτηση για διαφοροποίηση ή/και κατάργηση του συστήματος εγγυήσεων, είναι η πρώτη φορά που συμβαίνουν.
Η αλήθεια είναι ότι βάση των όσων βλέπουμε στους δέκτες μας και διαβάζουμε στα ΜΜΕ, έχει σίγουρα επέλθει αρκετή πρόοδος σε διάφορα θέματα, και αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι στην πλειοψηφία των θεμάτων η διαπραγμάτευση γίνεται από τους ίδιους τους ηγέτες, χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις (τουλάχιστον αυτό αφήνεται να φανεί). Υπάρχουν όμως δυστυχώς και τα θέματα που χωρίς τη συγκατάθεση των «δυνατών παικτών» όπως της Τουρκίας και της Ελλάδας, καθώς και ενός φάσματος πιο δυνατών συμφερόντων, δεν κινείται φύλλο.
Αφενός γιατί τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων αγγίζουν την Ελλάδα και την Τουρκία, ως «μητέρες πατρίδες» που διαλαλούν ότι κόπτονται για τους Ε/Κ και τους Τ/Κ αντίστοιχα, και αφετέρου γιατί όταν το παιγνίδι χοντραίνει, αρχίζουν να εμπλέκονται πιο δυνατοί παίχτες, όπως διάφορες υπερδυνάμεις καθώς και οικονομικοί κολοσσοί των οποίων τα συμφέροντα σίγουρα θα επηρεαστούν σε περίπτωση λύσης, τόσο στο πολιτικό/στρατιωτικό κομμάτι, όσο και στο οικονομικό. Είναι όμως το ενδιαφέρον των «μητέρων πατρίδων» γνήσιο για τις δύο κοινότητες, ή το χρησιμοποιούν απλά ως πρόσχημα για να εξυπηρετήσουν δικούς τους σκοπούς; Ορισμένα από τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο πρόσφατο παρελθόν, όπως η δημιουργία της ΤΜΤ και αργότερα της ΕΟΚΑ Β', το πραξικόπημα, η μονομερής επέμβαση της Τουρκίας, αποτελούν απτά παραδείγματα ότι και οι δύο αυτές χώρες ασέλγησαν πάνω στην Κύπρο για να εξυπηρετήσουν διαφορετικά συμφέροντα, συμπεριφερόμενες ως οτιδήποτε άλλο εκτός από «μητέρες πατρίδες».
Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα μαστίζεται από τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση που έπληξε ποτέ Ευρωπαϊκή χώρα, και αφού έχει αλλάξει διάφορες κυβερνήσεις οι οποίες αποδείχτηκαν ανήμπορες και ανίκανες να αλλάξουν τη μοίρα της χώρας, βυθίζεται καθημερινά σε μεγαλύτερο χάος και ψάχνει απεγνωσμένα μια ευκαιρία να επιδείξει ότι κατέχει ακόμα κάποιου είδους πολιτική υπόσταση, μια χώρα που έχει καταντήσει δυστυχώς υποχείριο στα χέρια των δανειστών της.
Στην αντίπερα όχθη, η Τουρκία μετά από μια δεκαετία τεράστιας οικονομικής ανάπτυξης, έχει και αυτή βυθιστεί σε ένα εξίσου μεγάλο χάος, για διαφορετικούς όμως λόγους. Η απέλπιδα προσπάθεια του προέδρου Ερτογάν να καταστεί ο απόλυτος άρχοντας της χώρας φαίνεται να φτάνει στο τέλος της, επιτυχώς για τον ίδιο, αλλά με τεράστιο κόστος για την ίδια την Τουρκία, της οποίας η κοινωνία κάθε τρεις και λίγο ταρακουνιέται από διάφορες τρομοκρατικές επιθέσεις οι οποίες δυστυχώς αποσταθεροποιούν την κατάσταση και σκορπούν το θάνατο σε αθώους ανθρώπους. Επίσης η υποχρεωτική εξάρτηση του Ερντογάν στις ψήφους των εθνικιστών για να αλλάξει το σύνταγμα και να καταστεί ο απόλυτος άρχοντας, του επιβάλλει να ακολουθήσει μια πιο σκληρή γραμμή στο Κυπριακό, αφού σε διαφορετική περίπτωση θα φανεί «ενδοτικός».
Η Ρωσία κινδυνεύει (αν ανατραπεί το καθεστώς στη Συρία) να χάσει τη μοναδική της στρατιωτική βάση στη Μεσόγειο, και σε συνδυασμό με τη σύσφιξη των σχέσεων της με την Άγκυρα ελέω οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων, παίζει ένα επικίνδυνο παιγνίδι στο Κυπριακό. Η υποτιθέμενη αριστερή κυβέρνηση της Ελλάδας δεν έχει και τις καλύτερες σχέσεις με τη Ρωσία ως έχει, ιδίως μετά και την απέλαση του Ρώσου διπλωμάτη από την Αθήνα, και αντίστοιχα του Έλληνα από τη Μόσχα, και η Ρωσία κρατώντας γενικά μια σιωπηλή στάση στο Κυπριακό, αρκείται στο να ρίχνει πυροτεχνήματα από καιρού εις καιρόν βρίσκοντας εύηχα ώτα στους όποιους υποστηρικτές του στάτους κβο, αφού προβάλλει συνήθως ανέφικτες θέσεις. Πρόσφατα, ο Ρώσος ΥΠΕΞ επέκρινε την τελευταία διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη ότι ήταν πενταμερής αντί πολυμερής, και η ερώτηση ασφαλώς που τίθεται είναι γιατί δεν έκανε κάτι η Ρωσία να αποτρέψει την πενταμερή και να τη μετατρέψει σε πολυμερή πριν να αρχίσει η διάσκεψη, παρά ακολούθησε το εύκολο κομμάτι της κριτικής κατόπιν εορτής.
Είναι όμως το ενδιαφέρον των «μητέρων πατρίδων» γνήσιο για τις δύο κοινότητες, ή το χρησιμοποιούν απλά ως πρόσχημα για να εξυπηρετήσουν δικούς τους σκοπούς;
Πολλά λέγονται επίσης για τον Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκο Κοτζιά, ο οποίος όπως αρκετοί υποστηρίζουν, ευθύνεται για τη διακοπή των συνομιλιών στη Γενεύη. Ο ίδιος ο Έλληνας ΥΠΕΞ, καθώς και τα διάφορα ΜΜΕ σε Ελλάδα και Κύπρο αντέδρασαν δυναμικά και προβάλλοντας ισχυρισμούς όπως «όποιοι τον κατονομάζουν υπεύθυνο του ναυαγίου είναι υποστηρικτές των Τουρκικών θέσεων», προσπάθησε να περάσει στην αντεπίθεση, χωρίς να έχει προφανώς κατανοήσει ότι όσο πιο πολύ προσπαθεί να δικαιολογήσει τον εαυτό του, τόσο πιο πολύ εκτίθεται. Μέχρι και στιγμιότυπο παρακάμερας με τον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον ίδιο μας έχουν παρουσιάσει με τους δύο άντρες αστειευόμενους, για να μας αποδείξουν ότι η συνεργασία παραμένει αγαστή. Σάμπως και περίμεναν οι τηλεθεατές να δουν σε στιγμιότυπο τον Νίκο Αναστασιάδη να ρίχνει τασάκια στον Νίκο Κοτζιά προς απόδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά.
Ο πρότερος βίος του Νίκου Κοτζιά παραπέμπει σε ένα εξαίρετο ακαδημαϊκό, με ελάχιστη όμως πολιτική και διπλωματική εμπειρία, προσόν που θα έπρεπε να αποτελεί την αιχμή του δόρατος σε τέτοιου είδους χειρισμούς, σε ένα μακροχρόνιο πρόβλημα όπως το Κυπριακό. Παρόλο που ο ίδιος είχε καταλυτικό ρόλο κατά την αναθέρμανση των Ελληνο-Τουρκικών σχέσεων το 1999 μετά τους σεισμούς στις δύο χώρες, και λαμβάνοντας υπόψιν το άκρως αριστερό του παρελθόν, εν τούτοις τον βλέπουμε στο Κυπριακό να υιοθετεί απόλυτες θέσεις, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει περίπτωση αποδοχής από την άλλη πλευρά, και αποκλείοντας καν οποιαδήποτε μέση λύση, η οποία μέση λύση ρεαλιστικά θα αποτελέσει το δεδομένο σε περίπτωση επίλυσης του προβλήματος. Δε νοείται δηλαδή να απαιτεί ούτε η Ελλάδα απόσυρση όλου του στρατού από την πρώτη μέρα και παντελή κατάργηση των εγγυήσεων, ούτε όμως και η Τουρκία παραμονή στρατού και εγγυήσεων εσαεί, γιατί η ρεαλιστική λύση βρίσκεται κάπου στη μέση.
Δυστυχώς για τους Κύπριους, είναι πολλά τα συμφέροντα των εξωγενών παραγόντων και μοιάζει με θαύμα να βρεθεί κοινή συνισταμένη για να υπάρξει λύση σε ένα τόσο πολύπλοκο, μα συνάμα τόσο απλό πρόβλημα, το οποίο οι εξωγενείς παράγοντες το έκαναν να φαντάζει τόσο πολύπλοκο με πρωταγωνιστές τις «μητέρες πατρίδες» και τους Βρετανούς. Ας ελπίσουμε ότι θα πρυτανεύσει η λογική και θα αφεθεί επιτέλους ο λαός του νησιού να αποφασίσει μόνος του για την τύχη του, μακριά από οποιεσδήποτε παρεμβάσεις.