Στα ταραχώδη έτη που ακολούθησαν τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αισθάνθηκαν την ανάγκη να συνταχθούν σε νέους περιφερειακούς οργανισμούς. Έτσι η ιδέα δημιουργίας στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου ενός οργανισμού για την προώθηση της οικονομικής συνεργασίας έγινε άμεσα αποδεκτή από όλες τις παρευξείνιες αλλά και από άλλες γειτονικές χώρες, με ειδικότερα ενδιαφέροντα στη περιοχή.
Το 1992 ένδεκα χώρες σύστησαν την Πρωτοβουλία Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ), με σκοπό την προώθηση αναπτυξιακών σχεδίων κοινής ωφέλειας σε τομείς όπως οι μεταφορές, ενέργεια, εμπόριο κ.α.
Με την έναρξη ισχύος του καταστατικού της (1999) η Πρωτοβουλία απέκτησε πλήρη νομική υπόσταση ως Διεθνής Οργανισμός, τα μέλη του οποίου αυξήθηκαν σε δώδεκα, το 2004, με την ένταξη της Σερβίας. Η έδρα του ΟΣΕΠ και της Μόνιμης Διεθνούς Γραμματείας του (ΜΔΓ) φιλοξενείται στην Κων/πολη.
Από τα πρώτα έτη λειτουργίας του η δραστηριότητα του ΟΣΕΠ εξαπλώθηκε σε διάφορα πεδία. Σήμερα προωθεί τη συνεργασία σε ευρύ φάσμα τομέων, από την Γεωργία στον Τραπεζικό τομέα, από τον Πολιτισμό στην Ενέργεια και από την Υγεία στον Τουρισμό και το Εμπόριο.
Η ευρύτερη οικογένεια του ΟΣΕΠ απαρτίζεται από 4 συνδεδεμένους οργανισμούς - την Κοινοβουλευτική Συνέλευση ΟΣΕΠ, το Επιχειρηματικό Συμβούλιο ΟΣΕΠ (αμφότερα με έδρα στην Κων/πολη), την Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Ευξείνου Πόντου (με έδρα στη Θεσσαλονίκη) και το Διεθνές Κέντρο Μελετών Ευξείνου Πόντου (με έδρα στην Αθήνα).
Ανατρέχοντας στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Οργανισμού, θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς ότι μερικές από τις προσδοκίες των ιδρυτών του αποδείχθηκαν περισσότερο ρομαντικές παρά υλοποιήσιμες. Τα μέλη του ΟΣΕΠ έχουν διαφορετικό ιστορικό υπόβαθρο, διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και ιδιάζουσες πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες, μερικά μάλιστα από αυτά δεν διατηρούν καν διπλωματικές σχέσεις μεταξύ τους ή αντιμετωπίζουν σοβαρά διμερή προβλήματα. Η πραγματικότητα αυτή οδήγησε στη διαμόρφωση περίπλοκων και χρονοβόρων μηχανισμών λειτουργίας, ώστε να υπάρχουν «δικλείδες ασφαλείας» για όλους, προκαλώντας, όμως, αρκετές φορές την εντύπωση ότι ο Οργανισμός στερείται αποτελεσματικότητας.
Παρά τις εγγενείς αυτές δυσχέρειες, ο ΟΣΕΠ αποτελεί ζωντανή απόδειξη της πρόθεσης των κρατών - μελών του να εξεύρουν κοινούς παρονομαστές, να αναλάβουν σημαντικές κοινές δράσεις, να καλλιεργήσουν «πνεύμα ομάδος» και να συνδιαμορφώσουν την συλλογική ταυτότητα της περιοχής. Οι Μεταφορές είναι ένας από τους τομείς στους οποίους ο ΟΣΕΠ προσέφερε πολλά, τόσο για την προώθηση έργων υποδομής, όσο και για την εφαρμογή διοικητικών μεταρρυθμίσεων προς διευκόλυνση των διασυνοριακών μεταφορών. Ο «Οδικός Δακτύλιος Ευξείνου Πόντου» και οι «Θαλάσσιοι Διάδρομοι» αποτελούν δύο εμβληματικά έργα του ΟΣΕΠ τα οποία αναμένεται να ενισχύσουν το δια-περιφερειακό εμπόριο, τον Τουρισμό και τις επενδύσεις σε έργα υποδομών. Πρόθεσή μας, επίσης, είναι να προωθήσουμε το σχέδιο αποκατάστασης της σύγχρονης «Οδού της Μετάξης» στην περιοχή αρμοδιότητάς μας και να προσελκύσουμε το επενδυτικό ενδιαφέρον των ανεπτυγμένων Ασιατικών οικονομιών, όπως π.χ. της Ιαπωνίας, Κίνας και Νοτίου Κορέας.
Άλλοι τομείς, στους οποίους η δραστηριότητα του ΟΣΕΠ αποδείχθηκε ωφέλιμη, ποικίλουν από τη συνεργασία στη διαχείριση φυσικών καταστροφών ή επιδημιών μέχρι τη διαμόρφωση κοινών τουριστικών προϊόντων.
Η Ενέργεια και η κλιματική αλλαγή αποτελούν, επίσης, προτεραιότητα, ιδιαίτερα θέματα όπως η ενεργειακή εξοικονόμηση και αποδοτικότητα, οι εναλλακτικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το «Δίκτυο Πράσινης Ενέργειας ΟΣΕΠ», που πρόσφατα δημιουργήθηκε, συγκεντρώνει 45 διοικητικούς και άλλους φορείς από διάφορες χώρες, που προωθούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας και πολιτικές - μέτρα ενεργειακής αποδοτικότητας. Η σύμπραξη μεταξύ Δημοσίων και Ιδιωτικών φορέων, για την αντιμετώπιση των σημερινών ενεργειακών προκλήσεων, αποτελεί το επόμενο πρακτικό βήμα των προσπαθειών μας.
Πεποίθησή μας είναι ότι, ακόμη και κάτω από τις σημερινές δυσχερείς συνθήκες, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της αποδοτικότητας του Οργανισμού μας: μπορούμε - και πρέπει - να επιτύχουμε περισσότερα. Έπειτα από 23 χρόνια λειτουργίας, η ανάγκη προσαρμογών στον Οργανισμό είναι πλέον κοινώς αποδεκτή. Έτσι, ξεκινήσαμε μια προσπάθεια εισαγωγής στοχευμένων αλλαγών, ώστε να ενισχύσουμε την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα του Οργανισμού, τη σημασία του ως διακυβερνητικού περιφερειακού οργάνου συνεργασίας και, συγχρόνως, να παγιώσουμε τον «πρακτικό» χαρακτήρα του. Στόχος μας είναι να προσαρμοσθούμε στις σημερινές απαιτήσεις, να αντιδρούμε έγκαιρα και στοχευμένα στις εξελίξεις στη περιοχή μας, να μειώσουμε τη γραφειοκρατία και να εφαρμόζουμε ταχύτερα τις αποφάσεις μας.
Παρ' όλο που ο ΟΣΕΠ ουδέποτε έχαιρε μεγάλης δημοσιότητας, ακόμη και στις χώρες-μέλη του, σήμερα αναγνωρίζεται ευρέως ως ο παλαιότερος, πλέον αντιπροσωπευτικός και θεσμικά ώριμος Οργανισμός στη περιοχή του Ευξείνου Πόντου. Ασφαλώς και δεν υποβαθμίζουμε τη σημασία και την αρνητική επίδραση των σημερινών προβλημάτων στις προσπάθειές μας, ούτε βεβαίως τρέφουμε ψευδαισθήσεις για τον ρόλο του ΟΣΕΠ στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων. Το γεγονός, όμως, και μόνο της ύπαρξής του αλλά και της συνεχιζόμενης προσπάθειας ποσοτικής και ποιοτικής αναβάθμισης της απόδοσής του, υπογραμμίζει εμφατικά ότι, ακόμη και σε «χαλεπούς καιρούς», ο ΟΣΕΠ μπορεί να λειτουργήσει ως πολύτιμος δίαυλος διαλόγου και κατανόησης. Πέρα από το γεγονός ότι εξακολουθεί να αποτελεί μοναδικό όχημα για τη προώθηση της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των μελών του, ο ΟΣΕΠ λειτουργεί και ως αρχικός μηχανισμός αποκατάστασης εμπιστοσύνης μεταξύ τους, συμβάλλοντας στην ευημερία και σταθερότητα στη σημαντική αυτή περιοχή.
O Γενικός Γραμματέας της Μόνιμης Διεθνούς Γραμματείας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Εύξεινου Πόντου, Πρέσβης Μιχαήλ Β. Χριστίδης, είναι ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ Δελφών, στην ενότητα «Νοτιοανατολική Ευρώπη & Ανατολική Μεσόγειος: Προκλήσεις και Προοπτικές», την Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2016 στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.