Πριν μερικές ημέρες συζητούσα με τον Αvishay Braverman, έναν εξαίρετο οικονομολόγο, ο οποίος έχει διακριθεί για την πορεία του στην Παγκόσμια Τράπεζα και την επιτυχία του να αναμορφώσει μια υποβαθμισμένη περιοχή του Ισραήλ, την Μπερ Σέβα σε ραγδαία αναπτυσσόμενο κέντρο καινοτομίας και επιστήμης. «Ξέρεις τι πρέπει να κάνετε για να ξεφύγετε από την κατάσταση που βρίσκεστε; Να φτιάξει ο πρωθυπουργός σας ομάδες κομάντο, με τους καλύτερους, οι οποίοι θα αναλάβουν την προσέλκυση επενδύσεων, την επίλυση όλων των προβλημάτων (γραφειοκρατικών και συστημικών) που τις εμποδίζουν να συμβούν και που θα εργάζονται με εβδομαδιαίους στόχους».
Όχι, αυτό που περιγράφει δεν είναι ο σημερινός πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γιατί ο Αλέξης Τσίπρας συμπεριφέρεται σαν να κάνει το κέφι του, οπότε ομάδες κομάντο σίγουρα δεν φτιάχνεις κάνοντας το κέφι σου. Ούτε δημιουργείς τις προϋποθέσεις για επιστροφή στην ανάπτυξη. Στην εμφάνιση του στη Νίσυρο αποκάλεσε τους εκπροσώπους των θεσμών και του ΔΝΤ «ανόητους τεχνοκράτες».
Δεν είμαι βέβαιος πώς περιμένει να διαπραγματευθεί, αποκαλώντας τους εταίρους της διαπραγμάτευσης ανόητους και μάλιστα να κερδίσει και από πάνω το δίκιο του. Γιατί ακόμη και αν δεχθούμε ότι οι δανειστές είναι πράγματι ανόητοι, μάλλον δεν θα αλλάξουν γνώμη ούτε θα γίνουν λιγότερο ανόητοι αν τους ξεμπροστιάσουμε. Αντίθετα, αν τον διακατείχε κάποια μορφή υπευθυνότητας, θα μπορούσε δίχως φληναφήματα και ατάκες γαλαρίας να απαιτήσει π.χ. να προσδιοριστεί και να αφαιρεθεί από το πραγματικό χρέος το αντίστοιχο και ακριβές ποσό των ζημιών που έχουν προκληθεί από τις λαθεμένες προβλέψεις και εκτιμήσεις του κ. Τόμσεν στις οποίες βασίστηκαν τα μέτρα λιτότητας. Που με τη σειρά τους οδήγησαν σε βαθύτερη ύφεση.
Δυστυχώς, όπως και στο παράδειγμα του φίλτατου οικονομολόγου, έτσι και σε αυτό θα χρειαζόταν εν τέλει μια επιστημονική ομάδα κομάντο για να προωθήσει τεκμηριωμένα μια τέτοια θέση, έστω ως μοχλό πίεσης. Ο κ. Τσίπρας υπονομεύει εθελούσια την αξιοπιστία, τη σοβαρότητα και την εγκράτεια που απαιτεί ο θεσμικός ρόλος του. Αλλά ας μην γελιόμαστε. Οι γνωστοί αυτοσχεδιασμοί του αποτελούν προϊόν ενός μείγματος αλαζονείας και άγνοιας με τους οποίους φτιασιδώνει την ανεπάρκεια του. Όσο η χώρα πληβειοποιείται, τόσο ο πρωθυπουργός ανυψώνει εαυτόν ως από μηχανής θεό που επιζητεί τις μετωπικές συγκρούσεις, που «δεν ρωτάει κανέναν» για τα πλεονάσματα και, κατειλημμένος από το πνεύμα της αναδιανομής, μοιράζει ανακούφιση στους ταλαίπωρους συνταξιούχους. Άλλο βέβαια αν τα πλεονάσματα αυτά δημιουργήθηκαν από τις αλλεπάλληλες περικοπές συντάξεων και από την εξωφρενική φορολόγηση των πολιτών.
Ωστόσο, ας σταθούμε και σε ένα ακόμη σημείο. Η κατά συρροή ώθηση των διαπραγματεύσεων με διάφορους λεονταρισμούς περί «ανόητων τεχνοκρατών» προσφέρουν απλόχερα στην άλλη πλευρά κάθε τεκμήριο που χρειάζεται για να μην υποχωρήσει από την θέση της και να οδηγήσει τα πράγματα στην έκβαση που την συμφέρει. Η Ελλάδα ούτε αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα της θέσης των ευρωπαϊκών θεσμών, ούτε τα πλεονεκτήματα της θέσης του ΔΝΤ. Πόσο μάλλον αδυνατεί να ωφεληθεί από την αντίφαση ανάμεσά στις αντιθέσεις μεταξύ των θεσμών και να προωθήσει μια νέα σύνθεση. Η Ελλάδα Είναι Yolo! Ακόμη και αν ο κ. Τσακαλώτος επιθυμεί να αποδείξει ότι η αμφίσημη στάση του ΔΝΤ είναι απόρροια μιας, επιστημονικά διάτρητης, ελαττωματικής πολιτικής και άρα δεν θα έπρεπε να ζητείται η βίαιη προσαρμογή σε αυτή, ο πρωθυπουργός χύνει την καρδάρα με το γάλα: «Είναι ανόητοι. Τους έχουμε να μας λένε τους σωστούς αριθμούς». Δυστυχώς δεν τους έχουμε. Μας έχουν.
Κάποιος πρέπει να υπενθυμίσει στον κ. Τσίπρα ότι αυτά για τα οποία κατηγορούσε τον κ. Σαμαρά (ότι δηλαδή συναινούσε στην αποδόμηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής της χώρας) σήμερα τα πράττει ο ίδιος, «βγαίνοντας» από τα αριστερά (και ενίοτε τα ακροδεξιά). Ο πρωθυπουργός μιλάει για τον ζυγό της επιτροπείας που πρέπει να αποτινάξουμε. Κάνει, όμως, ό,τι περνάει από το χέρι του για να παραμένει η χώρα εξαρτημένη από κάθε μορφής επιτροπεία. Τέλος, ας σημειώσουμε, ότι ούτε σε έναν επενδυτή αρέσει να επενδύει σε μια χώρα που βρίσκεται σε επιτροπεία -σύμφωνα, τουλάχιστον, με τα λεγόμενα του πρωθυπουργού της- όταν υπάρχουν άφθονες άλλες, εξίσου ωραίες, και οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν τους πολίτες τους με τόση αυθάδεια, κυνισμό και ανευθυνότητα.