Τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα και την Κύπρο μπορούν να αξιολογηθούν με βάση διεθνείς συγκριτικές έρευνες. Το παρόν άρθρο επικεντρώνεται σε τρεις σημαντικές για την ανάπτυξη παραμέτρους: Γραφειοκρατία, ανταγωνιστικότητα και καινοτομία.
Σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας 2017-2018 του World Economic Forum:
Η καινοτομία:
α) Δημιουργεί νέα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, νέες επιχειρήσεις, νέες βιομηχανίες, νέες αγορές και νέες θέσεις εργασίας.
β) Βελτιώνει την αποδοτικότητα. Ακόμη και μικρές αλλαγές μπορούν να επιφέρουν τεράστια οφέλη και σημαντικές εξοικονομήσεις.
Αυτό που διακρίνει την καινοτομία είναι η ικανότητά της να δημιουργεί νέα αξία, να προσδίδει ένα βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και να διαμορφώνει μια ανθεκτική οικονομία.
Όπως υπογραμμίζει ο David Halpern -πρώην επικεφαλής της μεταρρύθμισης στο Ηνωμένο Βασίλειο- το ερώτημα που πρέπει να έχει πάντοτε κατά νου η δημόσια διοίκηση στο σχεδιασμό των πολιτικών είναι «Μπορούμε να το κάνουμε πιο εύκολο για τους πολίτες»;
Χρειάζονται σύγχρονα εργαλεία στρατηγικής και βαθιές τομές. Χρειάζονται μεταρρυθμιστικές πολιτικές. Οι κανονισμοί και οι διαδικασίες πρέπει να ανασχεδιαστούν ώστε να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο και λιγότερα διοικητικά βάρη. Χρειάζονται καινοτομίες που βελτιώνουν την απόδοση και μειώνουν το κόστος. Απαιτούνται θεσμικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την απλοποίηση της γραφειοκρατίας και τη δημιουργία ενός φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Χρειάζονται ευρείες μεταρρυθμίσεις που να διαχέονται σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Καινοτομίες που αυξάνουν την απασχολησιμότητα των εργαζομένων και δίνουν έμφαση στην ανθρώπινη διάσταση της παροχής υπηρεσιών.
Πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τον κόσμο των πεποιθήσεων και των βραχυπρόθεσμων λύσεων και να μπούμε αποφασιστικά στον κόσμο των μετρήσεων και των αξιολογήσεων, με άμεση προτεραιότητα σε ό,τι έχει σχέση με τις δημόσιες πολιτικές. Η αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης είναι εξαιρετικά σημαντική. Η λειτουργία των αγορών εξαρτάται απόλυτα από τη λειτουργία των κυβερνήσεων και αντίστροφα. Κύριο ζητούμενο οι σωστοί συνδυασμοί και συνεργασίες ανάμεσα στις αγορές και την κυβέρνηση.
Σύμφωνα με τον Michael Barber -διετέλεσε υπεύθυνος για τις μεταρρυθμίσεις σε περισσότερες από πενήντα χώρες- δημόσια πολιτική χωρίς στρατηγική σπάνια είναι μεταρρυθμιστική· και πολιτικές χωρίς υλοποίηση δεν έχουν καμιά αξία. Χρειάζεται συνεχής παρακολούθηση της πορείας εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων -σε επίπεδο στρατηγικής και σε επίπεδο καθημερινής προόδου- και αναπροσαρμογή/επικαιροποίηση των σχεδίων.
Υλοποίηση σημαίνει οι πολίτες να δουν και να νοιώσουν τη διαφορά και όχι απλά ότι μια πολιτική έχει εξαγγελθεί ή ένας νόμος έχει ψηφιστεί. Οι αλλαγές/βελτιώσεις πρέπει να είναι μη αναστρέψιμες. Το ερώτημα είναι κατά πόσο υπάρχουν οι δομές και η οργανωσιακή κουλτούρα που να διασφαλίζουν τη σωστή πορεία και επέκταση των αποτελεσμάτων και στο προβλεπτό μέλλον.
Οι συχνές εκλογικές αναμετρήσεις ενθαρρύνουν την τέχνη του εφικτού και των βραχυπρόθεσμων λύσεων εις βάρος της επιστήμης του βιώσιμου και των μακρόπνοων λύσεων.
Συμπερασματικά: Η ριζική καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και η δημιουργία ενός οικοσυστήματος που δίνει ώθηση στην καινοτομία θα λειτουργούσε καταλυτικά στις προσπάθειες της Ελλάδας και της Κύπρου για επιτάχυνση της ανάκαμψης. Με λίγες έξυπνες κινήσεις στην μεταρρυθμιστική σκακιέρα το μεγάλο στοίχημα της διατηρήσιμης ανάπτυξης μπορεί να κερδηθεί.