Σας ζητώ εκ των προτέρων συγγνώμη αν το παρόν άρθρο σας προκαλέσει εκνευρισμό, όμως η θέση μου στο ζήτημα σχέσεων Εκκλησίας - Κράτους είναι παραπάνω από ξεκάθαρη. Και δεν αναφέρομαι απλά στη στενή σχέση της Εκκλησίας με την Πολιτεία, αλλά και στη γενικότερη θέση της στην κοινωνία και ιδίως στην Παιδεία. Δύο είναι λοιπόν τα σημαντικά ζητήματα που πρέπει να συζητήσουμε. Η οικονομική σχέση και συμφωνία της Εκκλησιαστικής αρχής με την ελληνική Πολιτεία αφενός και το περιεχόμενο του μαθήματος των θρησκευτικών, τόσο στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση όσο και το πρόγραμμα σπουδών των Θεολογικών σχολών της Τριτοβάθμιας αφετέρου.
Παρόλο που δεν έχω καμία υποχρέωση να το αναφέρω, για λόγους προσωπικής ευθιξίας και πριν σας αναλύσω την άποψή μου, δηλώνω πως είμαι συνειδητοποιημένα Χριστιανός Ορθόδοξος. Όμως όταν ανοίγει η συζήτηση για τη σχέση της εκκλησίας με το κράτος, ομολογώ πως ενοχλούμαι από τον παραλογισμό που διακρίνει αυτή τη σχέση πάθους. Η άποψη μου είναι ξεκάθαρη και συνοψίζεται στο ότι πρέπει επιτέλους κάποιος να βάλει την εκκλησία στη θέση της. Επιβάλλεται να γίνει μια ριζική αναπροσαρμογή των προνομίων που απολαμβάνει η εκκλησία από το ελληνικό κράτος. Επιβάλλεται να μειωθεί σημαντικά το κόστος κάλυψης αυτών των προνομίων. Για να μη γενικολογώ, εξηγούμαι.
Από καταβολής του Ανεξάρτητου ελληνικού Κράτους, η Εκκλησία της Ελλάδος απολαμβάνει απίστευτα προνόμια. Δεν θα προχωρήσω σε ιστορική αναδρομή, διότι θα χαθεί το κέντρο βάρους του παρόντος άρθρου. Πηγαίνοντας κατευθείαν στο σήμερα, γνωρίζουμε πως τόσο οι μισθοί, οι συντάξεις, όσο και οι εισφορές όλων των κληρικών πληρώνονται απευθείας από τα ταμεία του Δημοσίου. Μιλάμε για εκατοντάδες εκατομμυρίων ετησίως, τα οποία το κράτος είχε συμφωνήσει το 1833 να δίνει, με αντάλλαγμα μέρους της εκκλησιαστικής περιουσίας σε εδαφικές εκτάσεις και οικόπεδα. Σήμερα, η συνολική εκκλησιαστική περιουσία ανέρχεται στο αστρονομικό ποσό του 1,3 εκατομμυρίου στρεμμάτων, για τα οποία προφανώς δε φορολογείται.
Σε εποχές τόσο μεγάλης οικονομικής δυσχέρειας είναι όχι μόνο παράλογο αλλά και ιδιαίτερα εξοργιστικό ένα καθεστώς ολικής προστασίας και φοροαπαλλαγών του πιο πλούσιου Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου της χώρας.
Κάποιος επιτέλους πρέπει να βάλει την Εκκλησία ΑΕ στη θέση της.
Θα περίμενε κανείς από μια αριστερή κυβέρνηση να αναλάβει δράση βλέποντας αυτό το εξοργιστικό καθεστώς. Όμως η σύντομη θητεία της Κυβέρνησης Τσίπρα μας έχει αποδείξει πως ΣΥΡΙΖΑ και αριστερά είναι δύο λέξεις αντώνυμες. Παρόλα αυτά, το να αναπροσαρμόσει μια κυβέρνηση την οικονομική συμφωνία της Εκκλησίας και του Κράτους δεν αποτελεί -ή τουλάχιστον δε θα έπρεπε να αποτελεί- ιδεολογικό πρόσταγμα της αριστεράς.
Μιλάμε για κοινή λογική, η οποία λέει πως δεν είναι δυνατόν να έχουμε σχεδόν αποδιοργανώσει πλήρως τον κοινωνικό ιστό, να έχουμε σχεδόν εξαφανίσει τη μικροαστική τάξη και να αφήνουμε την Εκκλησία στο απυρόβλητο, επειδή πολύ απλά αποτελεί μια μεγάλη δεξαμενή ψήφων.
Όμως δεν είναι μόνο το οικονομικό σκέλος που καθιστά τις σχέσεις Εκκλησίας - Πολιτείας τουλάχιστον προβληματικές. Εδώ και πολλά χρόνια έχει ανοίξει (δειλά) η συζήτηση για την ουσία και το περιεχόμενο του μαθήματος των θρησκευτικών στα ελληνικά σχολεία. Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει ασκήσει πολλάκις βέτο σε όλες τις προσπάθειες αλλαγής του περιεχομένου του μαθήματος, ενός μαθήματος που όχι μόνο είναι πεπαλαιωμένο, αναχρονιστικό και περνάει εντελώς απαρατήρητο από τους μαθητές, αλλά κυρίως τους στερεί τη δυνατότητα να μάθουν για την ιστορία των θρησκειών παγκοσμίως, για το τι επιτέλους υπάρχει στον υπόλοιπο πλανήτη πέρα από τον ορθόδοξο χριστιανισμό και τον κατ' εμάς αιρετικό Καθολικισμό. Τόσο η δευτεροβάθμια όσο και η Τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθοδηγούμενες από τα προστάγματα της Εκκλησίας της Ελλάδος, έχουν μείνει εξαιρετικά πίσω και αρκούνται στη θρησκευτική προπαγάνδα υπέρ της ορθοδοξίας.
Δε θέλω να παρεξηγηθώ ούτε ως αγνώμων, ούτε ως κατήγορος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αναγνωρίζω το -σημαντικό- έργο της εκκλησίας και το λαμβάνω υπόψη πριν σχηματίσω μια ολοκληρωμένη άποψη. Όμως δεν το θεωρώ δικαιολογία, ή επιχείρημα κατά των λεγομένων μου. Η Εκκλησία οφείλει και έχει υποχρέωση να προσφέρει κοινωνικό έργο και να βοηθά τους αδυνάτους, όπως άλλωστε κηρύττει ότι πρέπει να κάνουν και οι πιστοί. Η Εκκλησία μάλιστα, αναλογουμένης της τεράστιας περιουσίας της, κάνει πολύ λιγότερα από όσα θα έπρεπε να κάνει. Η Εκκλησία έχει πραγματοποιήσει εξώσεις σε πολυμελείς οικογένειες που έμεναν σε σπίτια δικής της ιδιοκτησίας και δεν είχαν να της πληρώσουν ενοίκιο. Η Εκκλησία έχει επιχειρήσει να πραγματοποιήσει εξώσεις σε κτήρια που χρησιμοποιούνται από ελληνικά πανεπιστήμια, των οποίων τα αποθεματικά έχουν κατακερματιστεί λόγω PSI και πλέον αδυνατούν και αυτά να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους συνολικά. Η Εκκλησία πραγματοποιεί εράνους για να χτίσει εκκλησίες, την ίδια ώρα που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα με μεγάλα μάλιστα κέρδη. Βέβαια υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτή των πραγματικά εξαιρετικών κληρικών, για τους οποίους τρέφω όχι απλά σεβασμό και εκτίμηση, αλλά και τεράστιο θαυμασμό. Είναι όμως λίγοι και ανήμποροι να αλλάξουν ένα σύστημα και μία νοοτροπία που έχει χτιστεί εδώ και 2 αιώνες.
Η Εκκλησία της Ελλάδος λειτουργεί πια περισσότερο σαν Ανώνυμη Εταιρία, παρά σαν το θρησκευτικό πυλώνα που κρατά την Ελλάδα ενωμένη στις δύσκολες εποχές που ζει. Πρέπει λοιπόν κάποιος να αναλάβει την τεράστια ιστορική ευθύνη να αλλάξει αυτή την άρρωστη κατάσταση. Η Κυβέρνηση οφείλει να προχωρήσει σε κατάργηση των φοροαπαλλαγών της εκκλησίας. Οφείλει να μετατρέψει το μάθημα των θρησκευτικών σε «θρησκειολογία», όχι του χρόνου και αν, αλλά χθες. Οφείλει να κοστολογήσει και να ζυγίσει τα οφέλη του να πληρώνει την μισθοδοσία των κληρικών, και αν αποφασίσει πως δε τη συμφέρει, να προχωρήσει στην κατάργηση της σχέσης αυτής.
Κάποιος επιτέλους πρέπει να βάλει την Εκκλησία ΑΕ στη θέση της. Να της δείξει πως αυτή η νοοτροπία περισσότερο απομακρύνει τους πολίτες από τον χριστιανισμό, παρά τους φέρνει κοντά του. Διότι αν υπάρχει Θεός, βλέπει και τιμωρεί, τόσο αυτούς που καπηλεύονται το όνομα Του, όσο και εκείνους που μένουν άπραγοι μπροστά στο σκάνδαλο αυτό. Πάνω απ' όλα όμως, υπάρχει λαός. Και ο λαός πρέπει και μπορεί να αναλάβει δράση για να διαφυλάξει εαυτόν από μια θρησκευτική ηγεσία που κάθε άλλο παρά χριστιανική αποδεικνύεται.