Εγκλωβισμένοι στη Χίο

Έχει περάσει περισσότερος από ένας χρόνος που υπογράφτηκε η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας και ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων έχει εγκαταλειφθεί στα ελληνικά νησιά. Χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι, ζώντας κάτω από κακές και συχνά επισφαλείς για την υγεία τους συνθήκες. Επίσημα, εκτιµάται ότι περισσότεροι από 62.000 άνθρωποι βρίσκονται στην Ελλάδα - 48.000 στην ηπειρωτική Ελλάδα και 14.400 στα νησιά. Στη διάρκεια των τελευταίων µηνών, έχουν υπάρξει αρκετοί θάνατοι, καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις και κακοποίηση παιδιών στους χώρους υποδοχής, ενώ µετανάστες και πρόσφυγες έχουν δεχθεί επιθέσεις από οµάδες Ελλήνων ακροδεξιών.
Giorgos Moutafis

Όταν έφθασα στη Χίο είχε πια πέσει για τα καλά το βράδυ. Ο Γιώργος Μουτάφης, διεθνής φωτοειδησεογράφος, φίλος και συνεργάτης του SolidarityNow, οδήγησε το αυτοκίνητο μες στο σκοτάδι κατευθείαν στον καταυλισμό της Σούδας. Πρόχειρες σκηνές και κατασκευές αυτοσχέδιες με πλαστικές σακούλες, κομμάτια ελενίτ, σανίδες ξύλου που κάποτε ήταν έπιπλα και στόλιζαν σπίτια, όλα μπαλωμένα άτσαλα -μα έχει καμία σημασία;- δεξιά και αριστερά, για να βγει όπως-όπως ένας χειμώνας δριμύς. Εικόνες ντροπιαστικές, που όλοι είδαμε, με το χιόνι να σκεπάζει ό,τι μπορεί να δει το μάτι.

Τα ποντίκια έκαναν πάρτι γύρω μας. Πώς μπορεί να διανοηθεί κανείς τις συνθήκες -σίγουρα όχι αξιοπρέπειας- κάτω από τις οποίες οι άνθρωποι εδώ ζουν επί μήνες; Εφτά και οχτώ μήνες εγκλωβισμένοι στο νησί. Έχοντας κάνει ένα πολύ μακρινό ταξίδι από την πατρίδα τους μέχρι εδώ, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους. Και προπαντός, τις ζωές των παιδιών τους. Ξεχασμένοι από θεούς και κυρίως, από ανθρώπους και κράτος. Να ξυπνούν, να περνούν ατελείωτες ώρες άπραγοι, να πλαγιάζουν πάντα με το φόβο των επιθέσεων, των ξυλοδαρμών που συχνά ξεσπούν ανάμεσα σε ανθρώπους απελπισμένους που τα έχουν χάσει σχεδόν όλα. Ταυτόχρονα, οι κάτοικοι του καταυλισμού συχνά πέφτουν θύματα ρατσιστικών επιθέσεων, καθώς ο καταυλισμός στη Σούδα της Χίου έχει μεταβληθεί αρκετές φορές σε «πεδίο μάχης» και μίσους από ακροδεξιές ομάδες και θερμοκέφαλους κατοίκους που εκσφενδονίζουν «πύρινες μπάλες» στον ουρανό που όταν προσγειώνονται καίνε αδιάκριτα ό,τι βρουν. Πυρπολούν σκηνές, λιγοστά υπάρχοντα, όνειρα για μια ζωή με ασφάλεια. Ειρωνεία της τύχης θα πει κανείς. Να ξεφεύγεις από τον πόλεμο και να ορθώνεται πάλι μπροστά σου.

Έχει περάσει περισσότερος από ένας χρόνος που υπογράφτηκε η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας και ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων έχει εγκαταλειφθεί στα ελληνικά νησιά. Χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν εγκλωβισμένοι, ζώντας κάτω από κακές και συχνά επισφαλείς για την υγεία τους συνθήκες. Επίσημα, εκτιµάται ότι περισσότεροι από 62.000 άνθρωποι βρίσκονται στην Ελλάδα - 48.000 στην ηπειρωτική Ελλάδα και 14.400 στα νησιά. Στη διάρκεια των τελευταίων µηνών, έχουν υπάρξει αρκετοί θάνατοι, καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις και κακοποίηση παιδιών στους χώρους υποδοχής, ενώ µετανάστες και πρόσφυγες έχουν δεχθεί επιθέσεις από οµάδες Ελλήνων ακροδεξιών, όπως καταγράφεται στην Κοινή Σύνοψη Πολιτικής ΜΚΟ για την κατάσταση των εκτοπισθέντων στην Ελλάδα που πρωτοδημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2016, την οποία συνυπογράφουν 8 εθνικές και διεθνείς οργανώσεις -μεταξύ αυτών και το SolidarityNow.

Η Χίος εξακολουθεί κάθε τόσο να απασχολεί την τρέχουσα ειδησεογραφία. Με σποραδικά γεγονότα που χάνονται κάτω από άλλα, «μεγαλύτερα», «σπουδαιότερα». Επιχείρηση «σκούπα» της αστυνομίας στον καταυλισμό της Σούδας τον περασμένο Μάρτιο. Ένας 29χρονος Σύρος πρόσφυγας πέθανε όταν αυτοπυρπολήθηκε στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης Χίου στη ΒΙΑΛ - η προσωπική του διαμαρτυρία για την εξέταση ενός αιτήματος ασύλου που καθυστέρησε απελπιστικά. Πριν από λίγες μέρες, Ιρακινός πρόσφυγας μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο μετά από άγριο ξυλοδαρμό που υπέστη στη διάρκεια συμπλοκής με άλλους διαμένοντες στον καταυλισμό.

Οι άνθρωποι αυτοί, που σήμερα φθάνουν περίπου τους 800, ζουν ένα αβέβαιο παρόν και ένα ακόμα πιο αβέβαιο μέλλον. Δίχως να γνωρίζουν πότε θα φύγουν, πού θα πάνε, εάν θα φθάσουν ποτέ στον τελικό προορισμό που ονειρεύθηκαν. «Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ένα μόνο δωμάτιο με ασφάλεια», όπως μας είπε η Αντούλα.

Κάθε άνθρωπος έχει μία ιστορία να σου διηγηθεί. Αρκεί να σκύψεις και να την ακούσεις. Και η Αντούλα, η 52χρονη γυναίκα από το Κομπάνι της Συρίας έγινε η δική μας ηρωίδα. Μία γυναίκα που στα 52 της χρόνια είναι ήδη: μάνα 11 παιδιών, χήρα, πρόσφυγας. Προστάτιδα της οικογένειάς της. Μια γυναίκα δυνατή, αποφασισμένη και προσανατολισμένη σε ό,τι σημαίνει ζωή.

Η δική της ιστορία μάς έδωσε την αφορμή για να γυριστεί το 360o βίντεο του SolidarityNow. Γιατί δημιουργήθηκε καρέ-καρέ μέσα από τα δικά της μάτια. Πάτησε πάνω στη δική της φωνή. Αυτή τη φωνή που σπάνια ακούμε δημόσια. Δώσαμε σε εκείνη να κρατάει τη μικρή κάμερα και να περπατά μέσα στον αληθινό μικρόκοσμό της. Και να μας ξεναγεί στη δική της καθημερινότητα. Στη δική της «κόλαση». Με τη βοήθεια της τεχνολογίας αιχμής και μέσα από το πανοραμικό βίντεο με τίτλο «Εγκλωβισμένοι στη Χίο», γινόμαστε τα δικά της βήματα, την ακολουθούμε μέσα στον καταυλισμό, στη σκηνή της και βλέπουμε ό,τι και εκείνη. Γινόμαστε έστω για λίγο «συμμέτοχοι» στον αγώνα ζωής αυτής της οικογένειας και της διαρκούς προσπάθειάς της για επιβίωση.

«Είμαι από το Κομπάνι της Συρίας. Ήρθα στην Ελλάδα μαζί με τα τέσσερα από τα 11 παιδιά μου». Έτσι ξεκινά τη διήγησή της. «Ο 17χρονος γιος μου δολοφονήθηκε στο Λίβανο. Εγώ και τα παιδιά μου αναγκαστήκαμε σε ένα ατελείωτο κυνηγητό για να γλυτώσουμε από τον ISIS. Καταφέραμε να ξεφύγουμε από το Λίβανο. Μετά τη δολοφονία του γιού μου γυρίσαμε πίσω στη Συρία, μετά φθάσαμε στο Ιράκ και σήμερα βρεθήκαμε στη Χίο».

Η οικογένεια της Αντούλα είναι μία ανάμεσα στις πολλές που διαμένουν στον καταυλισμό της Σούδας ενώ περισσότεροι από 3.500 πρόσφυγες έχουν περάσει από τη Χίο μόνο κατά τους πρώτους μήνες του 2017. «Παλεύουμε με τις ώρες, τις ημέρες, το χρόνο. Δεν έχουμε ζεστό νερό, κοιμόμαστε στο πάτωμα, φοβόμαστε τις επιθέσεις με φωτιές που ρίχνουν στις σκηνές μας. Συχνά κοιμόμαστε έξω από το φόβο μήπως μας κάψουν στον ύπνο μας», λέει η ίδια.

Στο SolidarityNow θα συνεχίσουμε με συνέπεια να αξιοποιούμε τα μέσα που μας δίνει η τεχνολογία για να δημιουργήσουμε μία σειρά βίντεο 360o για να καταγράψουμε από πρώτο χέρι τις δυσμενείς και απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες διαβιούν οι πρόσφυγες. Γιατί όλα δείχνουν ότι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα παραµείνουν στην Ελλάδα αρκετούς µήνες ακόµα έως ότου ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για άσυλο, οικογενειακή επανένωση ή µετεγκατάσταση. Οι µισοί περίπου, αναµένεται να ζητήσουν τελικά άσυλο στην Ελλάδα και να παραµείνουν στη χώρα, καθιστώντας αναγκαία τη µεταφορά τους σε αστικές περιοχές, την υποστήριξη και την ένταξή τους.

Η ιστορία της Αντούλας είναι μόνο η αφορμή για να μιλήσουμε ανοιχτά και να αναδείξουμε με αυτόν τον τρόπο το μείζον αυτό πρόβλημα. Γιατί το δικό μας σταθερό και επιτακτικό αίτημα στο #Solidaritynow είναι #closethecamps!

*To βίντεο «Εγκλωβισμένοι στη Χίο» δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Γιώργο Μουτάφη και τη Στέβη Παναγιωτάκη:

Δημοφιλή