Ο παιδικός-νεανικός διαβήτης διαγιγνώσκεται σε περισσότερα από 200 παιδιά σε όλον τον κόσμο ημερησίως και σε 120 ελληνόπουλα κάθε χρόνο, και αν και δεν υπερβαίνει το 10% του συνόλου των περιπτώσεων διαβήτη παγκοσμίως, παρουσιάζει αύξηση της συχνότητάς του τα τελευταία 30 χρόνια. Ο παιδικός ή νεανικός διαβήτης γίνεται συνήθως αποδεκτός στις οικογένειες ως «κεραυνός εν αιθρία» γιατί προκύπτει ξαφνικά. Η αιτία του παραμένει άγνωστη αν και ενοχοποιούνται διάφορες ιώσεις που ενεργοποιούν αυτοάνοσους μηχανισμούς, που οδηγούν στην καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, την ορμόνη που ελέγχει τη γλυκόζη του αίματος (σάκχαρο). Γι' αυτό και είναι απαραίτητη η χορήγηση ινσουλίνης σε όσους πάσχουν από διαβήτη τύπου .
Την ινσουλίνη του πήγε να πάρει και μαθητής της Θεσσαλονίκης, όταν ο εκπαιδευτικός τον απέβαλε, γιατί υπήρχε κίνδυνος τα παιδιά να «εθιστούν» στη θέα της ένεσης. Έτσι, λοιπόν, μία μέρα του Σεπτεμβρίου η ΕΛ.Ο.ΔΙ. (Ελληνική Ομοσπονδία για το Διαβήτη) αποφάσισε να καλέσει το δημοσιογράφο και υποψήφιο Διδάκτορα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ευθύμιο Σαββάκη, με σκοπό να είναι ο σεναριογράφος του τηλεοπτικού σποτ που ετοίμαζε για τον παιδικό διαβήτη. Εκείνος με τη σειρά του εμπιστεύτηκε το σκηνοθέτη Παναγιώτη Κουντουρά, ώστε να δώσει εικόνα στις ιδέες του. Το αποτέλεσμα είναι απλά απολαυστικό.
Ας δούμε τι μας είπε ο Ευθύμιος Σαββάκης:
1) Πώς ένιωσες όταν σου τηλεφώνησε η ΕΛΟΔΙ (Ελληνική Ομοσπονδία για το διαβήτη) και σου ζήτησε να δημιουργήσεις ένα σενάριο για διαφημιστικό σποτ;
Στην αρχή με κυρίευσε ένα τεράστιο άγχος. Κυρίως γιατί δεν είχα ποτέ στο παρελθόν επιμεληθεί την ιδέα αλλά και το σενάριο ενός διαφημιστικού, οπότε δεν ήξερα αν μπορώ να ανταποκριθώ στην πρόκληση. Στη συνέχεια, ωστόσο, η συνειδητοποίηση, ύστερα από συζητήσεις με την ΕΛΟΔΙ, του προβλήματος που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με διαβήτη στις σχολικές αίθουσες, σε συνδυασμό με τα πρόσφατα περιστατικά μη αποδοχής της νόσου που ήρθαν στο φως της επικαιρότητας, με πείσμωσαν και άρχισα να σκέφτομαι διάφορες ιδέες για ένα σενάριο διαφορετικό, χαρούμενο, που το μόνο που θα στιγμάτιζε θα ήταν το ίδιο το στίγμα.
2) Πόσο σε βοήθησε στην υλοποίηση της ιδέας το θέμα του διδακτορικού σου;
Τα τελευταία χρόνια είμαι Υποψήφιος Διδάκτωρ στο τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ. όπου μελετάω το φαινόμενο των Celebrities και την επιρροή τους στο κοινό μέσα στο μιντιακό πλαίσιο. Ένα μέρος του, μάλιστα, αφορά τη συμμετοχή αναγνωρίσιμων προσώπων σε καμπάνιες υγείας, κάτι που αποδεικνύεται, βιβλιογραφικά, αρκετά σημαντικό, καθώς τα πρόσωπα αυτά βοηθούν στην καλύτερη διάδραση και διάχυση του μηνύματος στο κοινό. Έτσι, και στη συγκεκριμένη περίπτωση θέλησα να εντάξω στο σποτ και ένα αναγνωρίσιμο πρόσωπο που θα βοηθούσε στην καλύτερη προβολή του μηνύματος, επιλέγοντας, τελικά, την κυρία Κωνσταντινίδου, η οποία φάνταζε στα μάτια μας η ιδανική «δασκάλα» που θα αγκαλιάσει και θα αγκαλιαστεί από τα παιδιά. Κάτι που πραγματικά έγινε.
3) Για τη σκηνοθεσία του διαφημιστικού σποτ επέλεξες τον Παναγιώτη Κουντουρά. Πού οφείλεται η συγκεκριμένη απόφαση;
Για εμένα ο Παναγιώτης αποτελεί ένα από τα ανερχόμενα σκηνοθετικά ταλέντα όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά και ολόκληρης της χώρας. Παρακολουθώ χρόνια τις ιδέες, τις παραγωγές και τη δουλειά του εντός και εκτός συνόρων και αμέσως μόλις έκλεισε το τηλέφωνο με την ΕΛΟΔΙ, του ζήτησα να γίνει αυτός που θα μετουσιώσει την ιδέα μου σε πράξη. Και ήμουν σίγουρος, από την πρώτη στιγμή, ότι το αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο από όσο το είχα πλάσει στο μυαλό μου. Και δεν με διέψευσε!
4) Το συγκεκριμένο διαφημιστικό σποτ θα προβληθεί στη δημόσια και την ιδιωτική τηλεόραση, καθώς και στα περισσότερα δημοτικά σχολεία της χώρας. Πώς νιώθεις που η υλοποίηση μιας ιδέας σου θα προβληθεί σε ένα τόσο ευρύ κοινό;
Ήδη το σποτάκι σε αυτές τις λίγες ημέρες που βρίσκεται στον αέρα του youtube έχει φτάσει τις 4 χιλιάδες προβολές, κάτι που μας ικανοποιεί πλήρως, δεχόμενοι καθημερινά θετικά σχόλια για το αποτέλεσμα και τα μηνύματα που περνάει. Τις επόμενες μέρες θα ταξιδέψει και στην τηλεόραση και θα μεταδοθεί τόσα στα κρατικά κανάλια, όσο και στα ιδιωτικά ως κοινωνικό μήνυμα. Ελπίζω και η σύντομη τηλεοπτική εκδοχή του να αγκαλιαστεί από το κοινό και να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία, παιδιά αλλά και... μυαλά!
5) Μπορείς να μας διασαφηνίσεις τα μηνύματα που προβάλλει το διαφημιστικό σποτ που ονομάζεται «Ένας Καινούριος Φίλος»;
Η ιδέα και το σενάριο εκτυλίσσεται μέσα σε μία σχολική αίθουσα (όπου υπάρχει και το πρόβλημα της αποδοχής). Εκεί η δασκάλα (Ελισάβετ Κωνσταντινίδου) καλωσορίζει τον διαβήτη στην τάξη («Καλώς τον») και με χαμόγελο απαντά στις ερωτήσεις των παιδιών σχετικά με το φαινομενικά εξωγήινο-εξωπραγματικό στοιχείο που μπήκε στην τάξη τους. Οι ερωτήσεις, από την άλλη, είναι στοχευμένες ώστε να περνούν σημαντικές πληροφορίες για τον Διαβήτη, όπως η ανάγκη της άσκησης («του αρέσει το κρυφτό;»), της ισορροπημένης διατροφής («του αρέσουν και τα γλυκά;»), της κοινωνικοποίησης («φίλους έχει;»), της κανονικότητας («παραμύθια διαβάζει;»), της κοινωνικής αποδοχής («μπορούμε να τον αγκαλιάσουμε;»), καθώς και της πιθανότητας να εμφανιστεί ο Διαβήτης στον καθένα μας («είναι διαφορετικός από εμάς;»), αφού το παιδί που βγάζει τη μάσκα είναι τελικά ΙΔΙΟ με το παιδί που ρώτησε!
Έτσι, μέσα από απλές ερωτοαπαντήσεις μαθητών-δασκάλας, κατανοούν όλοι ότι δεν πρόκειται για κάτι εξωπραγματικό - εξωγήινο, αλλά για έναν καινούριο φίλο, ο οποίος μπορεί να έχει το πρόσωπο του καθενός μας. Παράλληλα, μηνύματα εμφανίζονται γραφιστικά καθ' όλη τη διάρκεια του σποτ, επιτρέποντας την οπτική απορρόφηση σημαντικών πληροφοριών, όπως η διατροφική πυραμίδα, η ύπαρξη ανθρώπων που δε γνωρίζουν ότι έχουν έναν καινούριο φίλο (το ποσοστό των αδιάγνωστων ασθενών είναι υψηλό), η δυνατότητα της ζάχαρης να «σβήσει» τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας κ.α.
Και οι απαντήσεις του Παναγιώτη Κουντουρά:
6) Πιστεύεις ότι τόσο τα παιδιά όσο και οι τηλεθεατές θα ενστερνιστούν τα μηνύματα που προσπαθείτε να περάσετε;
H δυναμική της εικόνας είναι κομβική στην εποχή μας. Διαμορφώνει ανατρεπτικά τις ιδέες μιας γενιάς, προάγοντας μηνύματα και εντυπώσεις. Απο την προπαγάνδα μέχρι την καθαρή ενημέρωση, κυρίαρχος είναι πάντα ο δέκτης. Θα αξιολογήσει, θα επεξεργαστεί θα αποφασίσει αν αυτό που παρακολούθησε πραγματικά τον αφορά ή έχει κάτι να πει. Ο διαβήτης όπως και η κάθε πτυχή της διαφορετικότητας βρίσκεται γύρω μας, στην καθημερινότητά μας. Είμαι σίγουρος πως τα παιδιά θα αναγνωρίσουν μια ιστορία που βρίσκεται πραγματικά κοντά τους και να αντιληφθούν πως αποδοχή απέναντι στον διαβήτη και τον κάθε διαβήτη πρέπει να είναι επιτακτική και όχι νοητά δεδομένη. Ζούμε στην εποχή της ταμπέλας και του φαίνεσθαι. Η αλήθεια, όσο σκληρή και να είναι, έχει πάντα αξία και κερδίζει.
7) Το ρόλο της δασκάλας τον ενσαρκώνει η προσφιλής ηθοποιός Ελισάβετ Κωνσταντινίδου. Πιστεύεις θα παίξει ρόλο στην προώθηση της διαφήμισης;
Ένα πρόσωπο αγαπητό που προέρχεται από τον χώρο της τέχνης, σίγουρα ενισχύει τη διάδοση του μηνύματος και επηρεάζει θετικά. Μάλιστα και το ίδιο το διδακτορικό του κυρίου Σαββάκη αφορά τη σχέση των celebrities με τις διαφημιστικές καμπάνιες και το πως επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Ήταν μεγάλη μας χαρά να έχουμε κοντά μας την κυρία Κωνσταντινίδου η οποία με τον τρόπο της ενίσχυσε αυτή την προσπάθεια και έκανε τα γυρίσματα μια ξεχωριστή εμπειρία για μικρούς και μεγάλους. Ήταν η καλύτερη δασκάλα που θα μπορούσαμε να έχουμε. Εμείς σίγουρα πήραμε το μάθημα μας. Ευχόμαστε πως η φωνή της θα μιλήσει και στην καρδιά και το μυαλό των θεατών.
8) Πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία τα παιδιά που πάσχουν από διαβήτη; Βρίσκεται δίπλα τους;
Η κοινωνία επιδεικτικά θέλει να τονίζει το πόσο κοντά βρίσκεται στη διαφορετικότητα και τις πτυχές της. Το πρόσφατο και ιδιαίτερα γνωστό συμβάν εντός της σχολικής τάξης θεωρώ πως δίνει από μόνο του την απάντηση. Αυτοί είμαστε και αυτό που συνέβη το χαρακτηρίζω απλά τρομακτικό. Ποια είναι λοιπόν η στάση της κοινωνίας και της κοινής γνώμης απέναντι σε αυτόν τον καθηγητή; Την απάντηση την ξέρουμε όλοι μας. Επί της ουσίας όμως; Τι έχει γίνει για να αλλάξει αυτό; Σε αυτά τα παιδιά κοντά βρίσκονται μόνο οι πολύ κοντινοί φίλοι και οι οικογένειες τους που ξέρουν πραγματικά τι σημαίνει να έχεις τον διαβήτη στο παραμύθι της ζωής.
9) Τα παιδιά που πρωταγωνίστησαν φαντάζομαι κατάλαβαν το σκοπό του σποτ. Μοιράστηκαν τα συναισθήματά τους για αυτή την εμπειρία;
Στους μαθητές που πρωταγωνιστούν στο διαφημιστικό χρωστάμε πολλά και είμαι υπερήφανος για αυτό που κατάφεραν. Μιλήσαμε για τον διαβήτη, αναλύσαμε το σενάριο και με μεγάλο ενθουσιασμό προετοιμάσαμε το έδαφος για την πραγματοποίηση των γυρισμάτων. Νομίζω πως μέσα τους έχουν κρατήσει καλά όλη αυτή την εμπειρία που έζησαν, τόσο μπροστά όσο και πίσω από τις κάμερες. Αυτά τα παιδιά είναι οι κοινωνοί του μηνύματος και είμαι σίγουρος πως το μήνυμα έχει γίνει ήδη στάση ζωής και στη δική τους καθημερινότητα.
10) Ποια θα ήταν η στάση σας στο δάσκαλο που απέβαλε το παιδάκι επειδή έπαιρνε την ινσουλίνη στην ώρα του μαθήματος;
Ο δάσκαλος αυτός είναι καθρέφτης του εκπαιδευτικού συστήματος και είμαι σίγουρος πως τη στιγμή εκείνη μίλησε ο άνθρωπος και όχι η επαγγελματική ιδιότητα. Οι άνθρωποι δεν κάνουν τους θεσμούς; Τη στάση μου νομίζω πως την αντιλαμβάνεστε. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε για αυτό που συνέβη. Η τέχνη ασφαλώς και έχει τη δύναμη να στείλει ένα ηχηρό μήνυμα. Παρόλα αυτά θεωρώ πως και πάλι αυτό δεν είναι αρκετό. Νιώθω ότι σε αυτή τη χώρα πάσχουμε από κάποιου είδους λήθαργο, δεν εξηγείται αλλιώς.
Έτσι, λοιπόν, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο διαβήτης δεν είναι εχθρός. Αλλά ένας καινούριος φίλος!
