Νίκος Μπελογιάννης: 65 χρόνια από τη δολοφονία του

Ο Μπελογιάννης προφταίνει να αποχαιρετήσει τη σύντροφό του Έλλη Ιωαννίδου. Δεν ανοίγουν την πόρτα του κελιού της. Μέσα από το παραθυράκι ανταλλάσσουν λίγα λόγια κι ένα τελευταίο φιλί. Στις 3.30 η συνοδεία αναχωρεί από τις φυλακές Καλλιθέας. Λεωφόρος Συγγρού, Αμαλίας, Όλγας, Ηρώδου του Αττικού, Ρηγίλλης, Κηφισιάς και Μεσογείων -η διαδρομή μέχρι τη Σωτηρία, τον συνήθη τόπο των εκτελέσεων. Ο τόπος είναι ο συνήθης, αλλά ούτε η μέρα ούτε η ώρα είναι οι συνήθεις. Οι φυματικοί κρατούμενοι στις νοσοκομειακές φυλακές της Σωτηρίας αντιλαμβάνονται από τον θόρυβο της αυτοκινητοπομπής ότι πρόκειται να γίνει εκτέλεση και αρχίζουν να φωνάζουν συνθήματα «Όχι άλλο αίμα». Η ώρα είναι 3.48. Το σκηνικό είναι εφιαλτικό.

Ελλάδα 1950

Η χώρα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της ύστερα από τον πόλεμο και τον εμφύλιο σπαραγμό, αλλά τα δεινά του τόπου μας δεν έχουν τελειώσει. Η Ελλάδα βρίσκεται στη σφαίρα επιρροής της Αμερικής, η οποία παρέχοντας σύγχρονα υλικά, εξοπλισμό και τεχνογνωσία διεισδύει στον στρατό και στον κρατικό μηχανισμό. Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα είναι ο θρασύτατος Πιουριφόι, ειδικός στην καταπολέμηση του κομουνισμού. Αναμειγνύεται στις εσωτερικές υποθέσεις και δίνει εντολές στις ελληνικές κυβερνήσεις σαν σε υποτακτικούς του. Οι συνεργάτες των Γερμανών γίνονται τώρα υπηρέτες των αμερικανών. Το ΚΚΕ έχει κηρυχτεί παράνομο. Κομουνιστές και αριστεροί εκτελούνται, εξορίζονται ή κρύβονται. Η γενιά της Αντίστασης πρέπει να σπάσει ή να εξαφανιστεί, αφού η ήττα στον Εμφύλιο δεν κατόρθωσε να ξεριζώσει τις απελευθερωτικές ιδέες. Στον στρατό εξαπλώνεται το καρκίνωμα της παράνομης ακροδεξιάς οργάνωσης ΙΔΕΑ. Στην ύπαιθρο και στις πόλεις οι χωροφύλακες και οι ταγματασφαλίτες τρομοκρατούν. Το παρακράτος κυβερνάει. Η αβεβαιότητα και ο φόβος πλανιέται πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων. Το όνειρο για μια καλύτερη ζωή παραμένει άπιαστο.

Το πολίτευμα είναι βασιλευομένη δημοκρατία. Από τον Μάρτιο του 1950 μέχρι τον Οκτώβριο του 1952 στην πρωθυπουργία εναλλάσσονται ο Σοφοκλής Βενιζέλος και ο Νικόλαος Πλαστήρας. Ο Πλαστήρας έχει ταχθεί υπέρ της ειρήνευσης και παίρνει μέτρα για να περιορίσει τις διώξεις των αριστερών. Ο λόγος που εκφωνεί στην Τήνο τον Δεκαπενταύγουστο του 1950 για τα μέτρα επιείκειας δημιουργεί τέτοιες αντιδράσεις που αναγκάζεται να παραιτηθεί. Κάποιοι τον χαρακτηρίζουν φιλοκομουνιστή. Δεν είναι. Μετά τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 1951 θα σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με τον Σοφοκλή Βενιζέλο ως αντιπρόεδρο και υπουργό εξωτερικών. Στις εκλογές αυτές παίρνουν για πρώτη φορά μέρος στρατηγός ο Παπάγος επικεφαλής του Ελληνικού Συναγερμού, ο οποίος έχει την απροκάλυπτη εύνοια των αμερικάνων, και η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά, που ιδρύθηκε τον Αύγουστο και θα βγάλει δέκα βουλευτές.

Η επιστροφή του Νίκου Μπελογιάννη

Το 1950 επιστρέφει παράνομα στην Ελλάδα ο Νίκος Μπελογιάννης, αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, πολιτικός επίτροπος του Δημοκρατικού Στρατού, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και διανοούμενος. Είναι ο άνθρωπος με το χαμόγελο. Θα περάσει στην ιστορία ως ο άνθρωπος με το γαρίφαλο. Φτάνει στην Αθήνα με πλαστό διαβατήριο και ψεύτικο όνομα. Έχει έρθει για να αναδιοργανώσει το ΚΚΕ που έχει απορφανιστεί εξαιτίας των διώξεων των στελεχών του. Τότε γνωρίζεται με την Έλλη Παππά-Ιωαννίδου, που θα γίνει σύντροφος της ζωής του και μητέρα του γιου του. Ο Μπελογιάννης συλλαμβάνεται στις 20 Δεκεμβρίου. Κρατάει μυστική την ταυτότητά του. Η Ασφάλεια όμως την ανακαλύπτει. Λίγες μέρες αργότερα συλλαμβάνεται και η Έλλη Παππά. Θα ακολουθήσουν δέκα μήνες εγκλεισμού στην απομόνωση.

Ας σημειώσουμε με την ευκαιρία ότι ενώ αυτοί που αντιστάθηκαν στον κατακτητή διώκονται και φυλακίζονται, οι δωσίλογοι συνεργάτες των Γερμανών αποδίδονται στην κοινωνία. Στις 4 Ιανουαρίου 1951 χαρίζεται στον κατοχικό πρωθυπουργό Λογοθετόπουλο και σε τέσσερις ακόμα δωσίλογους υπουργούς το υπόλοιπο της ποινής τους και αποφυλακίζονται.

Ελευθερία 5-1-1951 αποφυλάκιση δωσίλογων

Η πρώτη δίκη

Εκτός από τον Νίκο Μπελογιάννη και την Έλλη Παππά η Ασφάλεια έχει συλλάβει άλλα ενενήντα ένα άτομα για παράνομη κομουνιστική δραστηριότητα. Στις 19 Οκτωβρίου 1951 αρχίζει η δίκη. Δικάζονται από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών βάση του Αναγκαστικού Νόμου 509/1947 με την κατηγορία της απόπειρας ανατροπής του καθεστώτος με βίαια μέσα και της απόσπασης μέρους της επικράτειας. (Ο αντικομουνιστικός νόμος 509 που χωρίζει τους Έλληνες σε εθνικόφρονες και μη, σε πατριώτες και απάτριδες, που στέλνει στο εκτελεστικό απόσπασμα και εκτοπίζει στα ξερονήσια χιλιάδες Έλληνες, θα διατηρηθεί σε ισχύ μέχρι την πτώση της χούντας).

Στις 16 Νοεμβρίου εκδίδεται η απόφαση του στρατοδικείου. Ο Μπελογιάννης και έντεκα σύντροφοι καταδικάζονται σε θάνατο.

Ελευθερία 16-11-1951 πρώτη δίκη Μπελογιάννη

Ο πρωθυπουργός Πλαστήρας δηλώνει ότι είναι απόφαση της κυβέρνησης οι καταδίκες σε θάνατο που επιβλήθηκαν για αδικήματα που τελέστηκαν πριν από την 1η Νοεμβρίου 1951 να μην εκτελεστούν. Οι καταδίκες σε θάνατο μετατρέπονται σε ισόβια. Συγχρόνως καταργούνται τα έκτακτα στρατοδικεία.

Ελευθερία 18-11-1951 δεν θα εκτελεστούν

Οι ασύρματοι

Η CIA, που τώρα οργανώνεται στην Ελλάδα από τον Ελληνοαμερικανό σταθμάρχη Τομ Καραμεσίνη, χρειάζεται μια μεγάλη αντικομουνιστική επιτυχία. Έχει έτοιμο το plan B πριν να αποτύχει το plan A, δηλαδή η εκτέλεση των κομουνιστών. Προτού τελειώσει η δίκη, στις 14 Νοεμβρίου η πανταχού παρούσα και διεισδύουσα Ασφάλεια κάνει εφόδους και ανακαλύπτει δύο κομουνιστικούς ασύρματους στη Γλυφάδα, στη βίλα Αύρα του Αργυριάδη. Την επόμενη μέρα ανακαλύπτει ακόμα έναν στην Καλλιθέα, στο σπίτι του Καλούμενου. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι η Ασφάλεια γνώριζε την ύπαρξή τους από μήνες και περίμενε την κατάλληλη στιγμή για να τους εμφανίσει. Αν ο Μπελογιάννης δεν εκτελεστεί ως κομουνιστής, θα εκτελεστεί ως κατάσκοπος.

Ασύρματος της Γλυφάδας Εμπρός 16-11-1951

Ασύρματος της Γλυφάδας Εμπρός 16-11-1951

Ασύρματος της Καλλιθέας Εμπρός 16-11-1951

Γίνονται αθρόες συλλήψεις. Οι εφημερίδες γεμίζουν τις στήλες τους με λεπτομέρειες για τις εφόδους, τις κρυψώνες και τους συλληφθέντες, ενώ παράλληλα μικρές μονόστηλες ειδήσεις αναφέρουν την ανακάλυψη κομουνιστικών προκηρύξεων κρυμμένων σε λάκκο, ασύρματου μικρότερης εμβέλειας στην Κοκκινιά κ.λπ. Και αφού έχει γίνει πολύς λόγος και ντόρος περί κομουνιστικής διείσδυσης και δικτύου κατασκόπων της Μόσχας που προδίνουν κρατικά μυστικά στο σιδηρούν παραπέτασμα, στις 23 Νοεμβρίου ο βασιλικός επίτροπος του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών βάσει του Α.Ν. 1092/1938 περί τύπου απαγορεύει τη δημοσίευση ειδήσεων σχετικά με τους συλληφθέντες και τις ανακρίσεις στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο.

Η δεύτερη δίκη

Στήνεται νέα δίκη. Ο Μπελογιάννης και άλλοι είκοσι οκτώ παραπέμπονται βάση των Α.Ν. 375/1936 «περί τιμωρίας των εγκλημάτων κατασκοπείας και των εγκληματικών ενεργειών των απειλουσών την εξωτερικήν ασφάλειαν της χώρας» και 784/1945 με τη βαριά κατηγορία της κατασκοπείας σε βάρος της Ελλάδας.

Ελευθερία 20-1-1952 ορίζεται η δίκη

Την ημέρα που ανακοινώνεται η ημερομηνία της δίκης, στις 19 Ιανουαρίου 1952, ανακοινώνεται και το κλείσιμο της Δημοκρατικής, της εφημερίδας της ΕΔΑ. Έναν μήνα πριν το Εκλογοδικείο έχει ακυρώσει την εκλογή και των δέκα βουλευτών της. Ενόψει της δίκης η Αριστερά αποδυναμώνεται.

Η δεύτερη δίκη αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952 ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών.

Στρατοδίκες Εμπρός 16-2-1952

Μερίδα του Τύπου έχει προεξοφλήσει την απόφαση και αποκαλεί τους κατηγορούμενους κατασκόπους.

Ο Μπελογιάννης όλες τις μέρες της δίκης κρατάει ένα γαρίφαλο. Το ηθικό ανάστημά του είναι μεγαλειώδες και η απολογία του ιστορική.

«Οι κομουνιστές δεν είναι όργανα των ξένων. Ο κομουνισμός είναι πανανθρώπινο ιδανικό και παγκόσμιο κίνημα. Ξεκίνησε μια φούχτα τον καιρό του Μαρξ, έφτασε σήμερα τα 800 εκατομμύρια και αύριο θα απλωθεί σε όλον τον κόσμο. Μπορεί ποτέ όργανα των ξένων να δημιουργήσουν ένα τέτοιο μεγαλειώδες κίνημα; Ποιος ξένος πράκτορας δίνει με τέτοια απλοχεριά τη ζωή του, όπως τη δίνουν χιλιάδες κομουνιστές; Οι θυσίες αυτές μόνο με τις θυσίες των πρώτων χριστιανών μπορεί να συγκριθούν. Αλλά και πάλι υπάρχει μια διαφορά, ότι ενώ οι χριστιανοί δέχονταν το μαρτύριο και τον θάνατο ελπίζοντας να κληρονομήσουν τη βασιλεία των ουρανών, οι κομουνιστές δίνουν τη ζωή τους μην ελπίζοντας σε τίποτα. Τη δίνουν για ν' ανατείλει στην ανθρωπότητα ένα καλύτερο, ευτυχισμένο αύριο, που αυτοί δεν θα το ζήσουν. Ποιο όργανο των ξένων μπορεί να προσφέρει τη ζωή του σ' έναν τέτοιο μεγάλο σκοπό;».

«Οι οργανωτές αυτής της δίκης, ντόπιοι και ξένοι, κατέβαλαν πρωτοφανείς προσπάθειες για να κατασυκοφαντήσουν τον αγώνα του ΚΚΕ, χωρίς να διστάσουν ούτε μπροστά στη διαστρέβλωση γνωστών κειμένων. Απέναντι σ' αυτές τις προσπάθειες εμείς βρεθήκαμε τελείως ανυπεράσπιστοι, γιατί μέσα στα απομονωτήρια της ασφάλειας δεν μας δόθηκε καθόλου ο χρόνος και η δυνατότητα να μελετήσουμε και να συγκεντρώσουμε τα απαραίτητα για την υπεράσπισή μας στοιχεία. Έτσι υποχρεωθήκαμε να παλέψουμε κάτω από απαράδεχτα άνισους όρους. Αλλά παρ' όλα αυτά, αποδείχτηκε ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα πατριωτικό, με τίτλους εθνικούς, που κανένα άλλο κόμμα δεν έχει να παρουσιάσει. Γιατί στον βωμό της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας της Ελλάδος έχει προσφέρει φοβερές εκατόμβες. Και αν δεν υπήρχαν σήμερα οι έμποροι και οι κάπηλοι του μίσους, η συμβολή του ΚΚΕ στην ειρήνευση του τόπου θα είχε εκτιμηθεί όχι μόνο από τους φίλους, αλλά και από τους τίμιους και καλόπιστους αντιπάλους μας. Γι' αυτό οι σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος δεν δολοφονούν εμάς. Δολοφονούν την ειρήνευση και την τιμή της Ελλάδος».

Στο στρατοδικείο καταφτάνουν χιλιάδες τηλεγραφήματα απ' όλον τον κόσμο που ζητούν την αθώωση του Μπελογιάννη και των συντρόφων του.

Η καταδίκη - Δις εις θάνατον

Το Σάββατο 1η Μαρτίου 1952 το Διαρκές Στρατοδικείο εκδίδει απόφαση. Καταδικάζει δις εις θάνατον τον Νίκο Μπελογιάννη και τον Ηλία Αργυριάδη. Άπαξ εις θάνατον τον Νίκο Καλούμενο, τον Δημήτρη Μπάτση, την Έλλη Παππά, τον Φιλάρετο Λαζαρίδη, τον Μιλτιάδη Μπισμπιάνο και τον Χαρίλαο Τουλιάτο.

Ξεσπάει παγκόσμια κατακραυγή, οργανώνονται διεθνώς κινητοποιήσεις και γίνονται εκκλήσεις. Πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, δικαστικοί, επίσκοποι, επιφανείς προσωπικότητες, διάσημοι συγγραφείς και καλλιτέχνες απ' όλον τον κόσμο και πλήθος απλοί άνθρωποι με γράμματα και τηλεγραφήματα ζητούν να δοθεί χάρη στον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του.

Η φωτογραφία του Μπελογιάννη που χαμογελάει κρατώντας ένα γαρίφαλο, ενώ μόλις έχει ακούσει την απόφαση που τον στέλνει στον θάνατο, την άλλη μέρα γίνεται έργο από τον Πικάσο με τίτλο «Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο».

Την Κυριακή 16 Μαρτίου δημοσιεύεται στις εφημερίδες η ανοιχτή επιστολή του Νίκου Πλουμπίδη, στην οποία δηλώνει ότι αυτός είναι ο καθοδηγητής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και υπόσχεται να παραδοθεί στις αρχές αν μετατραπούν οι θανατικές καταδίκες του Μπελογιάννη. Ήταν μια υψηλή πράξη αυταπάρνησης, αυτοθυσίας και αλληλεγγύης που την κουρέλιασε η ίδια η ηγεσία του κόμματος. Ο ραδιοσταθμός Ελεύθερη Ελλάδα από το Βουκουρέστι με εντολή του Ζαχαριάδη καταγγέλλει την επιστολή ως πλαστή, χαλκευμένη από την Ασφάλεια και ισχυρίζεται ότι ο Πλουμπίδης βρίσκεται στο εξωτερικό.

Η επιστολή είναι γνήσια και ο Πλουμπίδης, άρρωστος, κρύβεται στην Αθήνα. Αν υπήρχε κάποια μικρή ελπίδα η επιστολή του Πλουμπίδη να έχει ως αποτέλεσμα την αναψηλάφηση της σκηνοθετημένης δίκης ή την αναστολή των θανατικών ποινών, η παρέμβαση του Ζαχαριάδη την εξανέμισε. Η επιστολή δεν λαμβάνεται υπόψη και η παγκόσμια κινητοποίηση πέφτει στο κενό. Η εκτέλεση του Μπελογιάννη είναι μια πολιτική δολοφονία που επιθυμούν οι αμερικάνοι, οι πολιτικοί που τους υπηρετούν και οι ακροδεξιοί του ΙΔΕΑ. Ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του δεν καταδικάστηκαν επειδή διέπραξαν κάποιο έγκλημα, αλλά επειδή είναι κομουνιστές.

Εν αναμονή της απόφασης του Συμβουλίου Χαρίτων επικρατεί πολιτική αβεβαιότητα και τεταμένο κλίμα. Ο Σοφοκλής Βενιζέλος είναι υπέρ των εκτέλεσεων, ενώ ο Πλαστήρας εκφράζει επιφυλάξεις. Ο Πλαστήρας όμως αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας και οι δυνάμεις του είναι εξαντλημένες για να αντιμετωπίσει τις πιέσεις. Ο αμερικανικός παράγοντας θέλει να πέσει ο Πλαστήρας και ν' ανέβει ο Παπάγος. Ομάδα βουλευτών της ΕΠΕΚ (του κόμματος του Πλαστήρα) δηλώνουν θα αποσχιστούν, αν η κυβέρνηση δεχτεί να γίνουν οι εκτελέσεις, πράγμα που θα οδηγήσει σε κρίση.

Το Συμβούλιο Χαρίτων και ο ανώτατος άρχων

Αργά τη νύχτα της Παρασκευής προς Σάββατο το Συμβούλιο Χαρίτων εκδίδει την απόφασή του.

Το μεσημέρι του Σαββάτου 29 Μαρτίου ο υπουργός δικαιοσύνης Παπασπύρου πηγαίνει στα ανάκτορα και υποβάλλει στον βασιλιά τον φάκελο με τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου Χαρίτων και μαζί τη δική του εισήγηση. Ταυτόχρονα του παραδίδει επιστολή του Πλαστήρα, στην οποία ο πρωθυπουργός θέτει υπόψη του βασιλιά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης περί ειρήνευσης και τον παρακαλεί να τις λάβει υπόψη του κατά την έκδοση της απόφασής του. Η εισήγηση της κυβέρνησης είναι επιεικέστερη από τη γνωμοδότηση του Συμβουλίου Χαρίτων.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα ο βασιλιάς δεν δεσμεύεται από τη γνωμοδότηση ούτε του Συμβουλίου ούτε του υπουργού. Πιέζεται όμως από τους Αμερικανούς και από τον ΙΔΕΑ.

Ο άναξ πηγαίνει βόλτα στη Χαλκίδα και επιστρέφοντας το απόγευμα στο Τατόι μετατρέπει τις θανατικές ποινές σε ισόβια δεσμά για την Έλλη Ιωαννίδου, τον Φιλάρετο Λαζαρίδη, τον Χαρίλαο Τουλιάτο και τον Μιλτιάδη Μπισμπιάνο. Τις αιτήσεις χάριτος του Νίκου Μπελογιάννη, του Ηλία Αργυριάδη, του Δημήτρη Μπάτση και του Νίκου Καλούμενου τις απορρίπτει. Περασμένα μεσάνυχτα επιστρέφεται ο φάκελος στον υπουργό δικαιοσύνης.

Στο εκτελεστικό απόσπασμα

Από κει και πέρα όλα γίνονται μέσα σε λίγες ώρες με μυστικότητα και βιασύνη. Η κυβέρνηση φοβάται την αντίδραση των βουλευτών που έχουν ταχθεί κατά των εκτελέσεων. Μέσα στη νύχτα ο βασιλικός επίτροπος παίρνει δύναμη χωροφυλάκων από το Τμήμα Μεταγωγών και παραλαμβάνει από την ΑΣΔΑΝ το εκτελεστικό απόσπασμα, τον επικεφαλής του και έναν στρατιωτικό ιερέα. Στις 2.50 φτάνει στην Καλλιθέα και τότε ειδοποιείται το αστυνομικό τμήμα της περιοχής και στέλνει δύναμη έξω από τις φυλακές. Ξημερώνει Κυριακή. Οι μελλοθάνατοι, που συνήθως κοιμούνται ντυμένοι για να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή, κοιμούνται πιο ήσυχα αυτή τη νύχτα μια που την Κυριακή δεν γίνονται εκτελέσεις. Πάνω στην ώρα φτάνει ο διευθυντής των φυλακών. Με εντολή του ένας φύλακας μπαίνει στα κελιά των καταδικασμένων για να τους ξυπνήσει. Τότε μαθαίνουν σε ποιους έχει δοθεί χάρη.

Ο Μπελογιάννης προφταίνει να αποχαιρετήσει τη σύντροφό του Έλλη Ιωαννίδου. Δεν ανοίγουν την πόρτα του κελιού της. Μέσα από το παραθυράκι ανταλλάσσουν λίγα λόγια κι ένα τελευταίο φιλί. Στις 3.30 η συνοδεία αναχωρεί από τις φυλακές Καλλιθέας. Λεωφόρος Συγγρού, Αμαλίας, Όλγας, Ηρώδου του Αττικού, Ρηγίλλης, Κηφισιάς και Μεσογείων -η διαδρομή μέχρι τη Σωτηρία, τον συνήθη τόπο των εκτελέσεων. Ο τόπος είναι ο συνήθης, αλλά ούτε η μέρα ούτε η ώρα είναι οι συνήθεις. Οι φυματικοί κρατούμενοι στις νοσοκομειακές φυλακές της Σωτηρίας αντιλαμβάνονται από τον θόρυβο της αυτοκινητοπομπής ότι πρόκειται να γίνει εκτέλεση και αρχίζουν να φωνάζουν συνθήματα «Όχι άλλο αίμα». Η ώρα είναι 3.48. Το σκηνικό είναι εφιαλτικό. Οι μελλοθάνατοι στήνονται στον τοίχο με μέτωπο προς τη Μεσογείων. Το πυκνό σκοτάδι φωτίζουν οι προβολείς των οχημάτων, που τους τυφλώνουν. Το εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούμενο από είκοσι τέσσερις οπλίτες παίρνει θέση μπροστά από τα οχήματα. Η περιοχή έχει αποκλειστεί σε μεγάλη ακτίνα και κανένας πολίτης ή δημοσιογράφος δεν παρίσταται. Ο βασιλικός επίτροπος στο φως των προβολέων τους διαβάζει την καταδικαστική απόφαση και ανακοινώνει ότι απορρίφθηκαν οι αιτήσεις χάριτος. Τους ρωτά αν θέλουν να πουν τίποτα και αφού παίρνει αρνητική απάντηση απομακρύνεται. Οι τέσσερις μελλοθάνατοι, ο Μπελογιάννης, ο Αργυριάδης, ο Μπάτσης και ο Καλούμενος αρνούνται να τους δέσουν τα μάτια. Ο επικεφαλής του αποσπάσματος δίνει το παράγγελμα «πυρ». Θα πέσουν νεκροί χωρίς να έχουν αντικρίσει το φως του ήλιου για τελευταία φορά. Στις 4.12 δίνονται οι χαριστικές βολές. Στις 7 το πρωί γίνεται η ταφή στο νεκροταφείο της Κοκκινιάς. Πλήθος κόσμου φτάνει στο νεκροταφείο μόλις μαθαίνει τις εκτελέσεις για ν' αποθέσει ένα λουλούδι, ένα γαρίφαλο, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον των δολοφόνων.

Η ανακοίνωση της Ανωτάτης Στρατιωτιής Διοίκησης Αττικής και Νήσων (ΑΣΔΑΝ).

«Ο Μπελογιάννης ζει μέσα στις καρδιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο Μπελογιάννης πέρασε στο πάνθεον των μεγάλων ηρώων της προοδευτικής ανθρωπότητας».

Ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ στις 30 Μαρτίου 1952.

Στο σκαμνί οι δολοφόνοι!

Η δολοφονία του Μπελογιάννη ξεσηκώνει παγκόσμια κατακραυγή, θλίψη, οργή και αγανάκτηση που εκφράζεται με συγκεντρώσεις, συλλαλητήρια, διαδηλώσεις, ομιλίες, δημοσιεύσεις. Γνωστές προσωπικότητες και απλοί άνθρωποι καταδικάζουν το έγκλημα κι εκείνους που το διέπραξαν. «Στο σκαμνί οι δολοφόνοι!». Στις λαϊκές δημοκρατίες το όνομά του δίνεται σε πάρκα, δρόμους, πλατείες, εργοστάσια, σχολεία, χωριά. Στην Ελλάδα οι κρατούμενοι κομουνιστές αρχίζουν απεργίες πείνας διαμαρτυρόμενοι για τις εκτελέσεις.

Οι δολοφόνοι του δεν κάθονται στο σκαμνί και το παρακράτος απτόητο ετοιμάζει καινούργια συνωμοσία. Αυτή τη φορά σε βάρος αξιωματικών της Αεροπορίας.

Το όνομά του Νίκου Μπελογιάννη γίνεται σύμβολο ήθους, αρετής, αγώνα, ηρωισμού και αυτοθυσίας. Το μεγαλείο του ξεπερνάει τα σύνορα του καιρού του· εμπνέει τους ανθρώπους που αγαπούν τη ζωή, οραματίζονται έναν όμορφο και φωτεινό κόσμο και αγωνίζονται για ειρήνη, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Δημοφιλή