Κύριε Πρόεδρε, δύο χρόνια μετά το μνημόνιο που βρίσκεται η Κύπρος οικονομικά;
Νομίζω είναι πασίδηλο πως η Κύπρος βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης. Σε δεκαπέντε μήνες είχαμε κατορθώσει να βγούμε στις αγορές που είναι ίσως ο μεγαλύτερος κριτής εμπιστοσύνης σε μία οικονομία που βρέθηκε προ των πυλών της κατάρρευσης και της άτακτης χρεοκοπίας.
Την ανεργία πώς σκοπεύετε να την αντιμετωπίσετε;
Μόνο μέσα από τις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων δουλειάς. Πιστεύω ότι το 2015 θα είναι η χρονιά που πραγματικά θα γυρίσουμε σελίδα και από τη μίζερη κατάσταση θα μπούμε σε μία νέα ελπιδοφόρα πορεία να επιτύχουμε όσα και μετά την καταστροφή του 1974.
Από το μνημόνιο πότε πιστεύετε ότι θα βγει η Κύπρος;
Πολύ πιο σύντομα από ότι έχει υπολογιστεί. Θέλω να ελπίζω πως αντί το 2017, ενδεχόμενα αρχές του '16, άρα οπωσδήποτε δεν μπορεί να προκαθοριστεί ημερομηνία.
Το κούρεμα των καταθέσεων που έγινε στην Κύπρο ήταν κάτι πρωτοφανές στην Ευρώπη. Πιστεύετε πως αυτό μπορεί να επαναληφθεί μέσα στην Ευρωζώνη;
Είτε το δούμε θετικά, είτε αρνητικά, η ουσία παραμένει μία και είναι ότι μπήκε σε άλλες βάσεις το τραπεζικό σύστημα.
Πιστεύετε ότι λειτούργησε τελικά;
Λειτούργησε, είτε καλώς είτε κακώς, επιζήμια βεβαίως για τους πολίτες, με τις θυσίες των πολιτών, λειτούργησε.
Πιστεύετε ότι δημιουργεί ένα προηγούμενο που μπορεί να επαναληφθεί στην Ευρωζώνη;
Νομίζω πως για την Κύπρο υπήρχαν προειλημμένες αποφάσεις, ότι δηλαδή κλείνουν οι τράπεζες της Κύπρου αλλά όχι τα παραρτήματά τους στο εξωτερικό, ακριβώς για να δοκιμαστεί ένα νέο μοντέλο διαχείρισης τραπεζικών κρίσεων το οποίο να μην προκαλεί ή να μην μεταδίδει τη μείωση και στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Με βάση την απόφαση του Eurogroup δεν υπήρχαν ασφαλισμένοι καταθέτες ούτε των κάτω των 100.0000 ευρώ και αυτό θα προκαλούσε κυριολεκτικά εάν το υιοθετούσαν στην Κύπρο όπως ήταν η απόφαση του Eurogroup, σεισμικές κυριολεκτικά συνέπειες στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Δηλαδή δεν το είχατε προτείνει εσείς;
Αυτή η δικαιολογία από Ευρωπαίους προκαλεί έκπληξη πως συμπεριφέρονται χειρότερα από μικροπολιτικάντηδες. Θα σας βάλω ένα ρητορικό ερώτημα. Όχι μόνον δεν αποδεχόμουν την απόφαση, αλλά στις τέσσερις παρά τέταρτο το πρωί, όταν είχα πει ότι θα πρέπει να επανεξετάσω τη στάση μου, με είχαν προειδοποιήσει ότι θα έμεναν κλειστές οι τράπεζες, και αν ακόμα το πρότεινα, ήταν παράνομο. Θα ήταν ποτέ δυνατόν το Eurogroup να δεχτεί μία παράνομη πρόταση; Που δεν το πρότεινα ποτέ, είναι ποτέ δυνατόν να προτείνω να γίνει απομείωση των ασφαλισμένων καταθετών όταν δεν δεχόμουν ούτε καν την απομείωση των καταθέσεων, αυτά είναι – με λυπεί να το πω – αφελή επιχειρήματα όσων επιπολαίως είχαν πάρει την απόφαση εκείνη, τα μέλη δηλαδή του Eurogroup, εντελώς αμελέτητα και προκειμένου να επιτύχουν ένα πείραμα για την υλοποίηση αποφάσεων που είχαν προαποφασιστεί, εισηγήθηκαν το κούρεμα ακόμα και των ασφαλισμένων καταθέσεων.
Πρόσφατα είχαμε αποκαλύψεις σχετικά με τον φορολογικό παράδεισο του Λουξεμβούργου. Η Κύπρος ήταν ένας φορολογικός παράδεισος. Εσείς πώς βλέπετε την Κύπρο σε σχέση με αυτό που έγινε στο Λουξεμβούργο και αν όντως πιστεύετε πως οι φορολογικοί παράδεισοι δεν πρέπει να υπάρχουν για να μπορέσει να εξυγιανθεί η οικονομία της Ευρωζώνης.
Δεν νομίζω ότι η Κύπρος ήταν φορολογικός παράδεισος. Χώρες με υψηλότερες φορολογίες προσφέρουν τέτοιες εκπτώσεις, που πολλές φορές οι επιχειρηματίες που επιλέγουν μία εξ αυτών των χωρών, είτε λέγεται Γερμανία, είτε Αυστρία, είτε Αγγλία, πληρώνουν λιγότερους φόρους. Η δυσφήμιση της χώρας έγινε διότι έπρεπε κάποια γεράκια – να το πω έτσι – να δημιουργήσουν προβλήματα έτσι ώστε να τους επιτραπεί να λάβουν σημαντικές καταθέσεις από τις εκροές μετά τα όσα προαποφάσισαν.
Δεν έμεινε θέμα που δεν ακούσαμε τότε, περί όχι απλά φορολογικού παραδείσου, περί ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και λοιπά. Έγιναν έρευνες από την Ευρωπαϊκή ένωση, από εξειδικευμένους οίκους και στο τέλος απεδείχθη ότι υπάρχουν άλλοι και με άλλες χώρες και με συστήματα που ισχυρίζονται ότι υπάρχει αυστηρότερος έλεγχος που δεν πλοιρούν τους δείκτες διαφάνειας όσο η Κύπρος.
Αυτά τα γεράκια που αναφέρατε πέτυχαν αυτό που ήθελαν;
Όχι ευτυχώς, ή όχι δυστυχώς για τους ίδιους. Γιατί αυτό που έκανε την Κύπρο ελκυστική δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι ο φόρος εισοδήματος επί των καθαρών κερδών περιοριζόταν στο 10% ή αργότερα στο 12,5% , αλλά είναι και το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που προσφέρεται από επαγγελματίες είτε ελεγκτές είτε λογιστές είτε δικηγορικά γραφεία, είτε ευρύτερα από το σύστημα το οποίο τους επέτρεπε να νιώθουν μία εμπιστοσύνη που απέδειξαν παρά το γεγονός πως υπέστησαν σημαντικές απομειώσεις στις καταθέσεις, παρέμειναν στην Κύπρο και συνεχώς αυξάνει μάλιστα.
Μιλάμε κυρίως για Ρώσους καταθέτες;
Όχι μόνο Ρώσους, από Γερμανία και από άλλες χώρες.
Έχετε κάποιο παράπονο τελικά από την Ευρώπη για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την οικονομία της Κύπρου;
Δεν θα έλεγα την αλήθεια αν έλεγα πως δεν είχα πικραθεί και από τη στάση και καλών μου φίλων κατά τις κρίσιμες εκείνες ώρες αλλά δυστυχώς δεν μπορείς να αποδίδεις τις ευθύνες μόνο σε όσους ήταν υποχρεωμένοι να σου επιβάλλουν μέτρα. Ευθύνη φέρει και το ίδιο το κράτος το οποίο διέπραξε μία σειρά από σφάλματα ή επέτρεψε σε άλλους να το χρησιμοποιήσουν ως πειραματόζωο.
Και πιο ήταν το πείραμα που πιστεύετε ότι έγινε στην Κύπρο;
Το πείραμα ήταν το νέο μοντέλο αντιμετώπισης τραπεζικών κρίσεων και είναι κάτι το οποίο πια έχει υιοθετηθεί. Τώρα αν θα εφαρμοστεί και πού, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Υπάρχει μία τραπεζική κρίση ή μία συστημική τράπεζα αντιμετωπίζει μία βαθύτατη κρίση, όπως η δική μας Λαϊκή Τράπεζα, οι πρώτοι που καλούνται είναι οι μέτοχοι, οι καταθέτες και ούτω καθ' εξής.
Αλλά το πείραμα πέτυχε για την Ευρώπη;
Νομίζω ότι κατά την άποψή τους έχει επιτύχει.
Στο θέμα τώρα των υδρογονανθράκων, τι ακριβώς έχει βρεθεί μέχρι στιγμής στα οικόπεδα που κάνετε τις προσπάθειες να βρείτε φυσικό αέριο και πετρέλαιο;
Αν μιλούμε για αυτά που είναι επιβεβαιωμένα και αφορούν το θαλασσοτεμάχιο Αφροδίτη, μιλούμε για 4 TCF τα οποία δεν θεωρούνται σημαντικά – καθοριστικά για να σου επιτρέψουν να υλοποιήσεις σχεδιασμούς όπως ήταν το τερματικό υγροποίησης. Όμως ανάλογα φαινόμενα είχαν παρατηρηθεί και σε περιοχές του Ισραήλ που αρχικά ήτο ελάχιστες οι ποσότητες και εν συνεχεία φάνηκε πως ήσαν πολύ περισσότερες. Αυτή την περίοδο έχουμε τις έρευνες από την Ιταλική ENI και την κορεατική KOGAS στο κοίτασμα «Ονασαγόρας» και εν συνεχεία θα μεταφερθούν σε κάποιες άλλες αδειοδοτημένες περιοχές. Ευελπιστούμε να υπάρξουν μεγαλύτερες ποσότητες στα κοιτάσματα αυτά.
Παρακολουθήσαμε τις τελευταίες μέρες τις κινήσεις του Barbaross του Τουρκικού σεισμογραφικού σκάφους στα χωρικά σας ύδατα. Τι ήταν αυτό που σας φόβισε περισσότερο σε αυτή τη συγκεκριμένη ενέργεια;
Δεν είναι θέμα φοβίας, είναι θέμα παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η Ναύτεξ η λεγόμενη οδηγία προς ναυτιλλομένους έγινε μέσα στην Κυπριακή οικονομική αποκλειστική ζώνη και μάλιστα σε περιοχές που έχουν αδειοδοτηθεί σε ξένες εταιρείες. Συνεπώς είναι εντελώς διάφορο το να στείλεις φρεγάτες οι οποίες είτε περιπολούν είτε διέρχονται, δεν θεωρείται ότι αποτελούν – αυστηρά ομιλούντες – παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της ΑΟΖ. Αυτό που προκάλεσε φέτος είναι ακριβώς η διενέργεια ερευνών, είτε γίνονται στα σοβαρά είτε άλλως πως, απλά δοκιμάζεται η Κυπριακή Δημοκρατία να κάνει αποδεκτή μία καθ' όλα παράνομη εις βάρος του διεθνούς δικαίου ενέργεια.
Και πως σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε αυτό που κάνει τώρα η Τουρκία;
Ήδη έχω πάρει την απόφαση ότι δεν μπορούμε να συμμετέχουμε σε έναν διάλογο κάτω από την απειλή κανονιοφόρων ή ιδιαίτερα συνεχούς παραβίασης κυριαρχικών δικαιωμάτων. Η τυχόν παραμονή μου στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων δεν θα ήταν παρά αποδοχή στην ουσία ενός νέου τετελεσμένου.
Φοβάστε μήπως συμβεί ένα θερμό επεισόδιο;
Απεύχομαι πως κάτι ανάλογο είναι στους σχεδιασμούς της Τουρκίας και δεν βλέπω πώς θα ήταν δυνατόν να γίνει ένα θερμό επεισόδιο, αν λάβετε υπ' όψιν ότι δεν διαθέτουμε δυστυχώς – είμαστε μία μικρή χώρα – ούτε πολεμικά πλοία, ούτε πολεμικά αεροσκάφη για να εμπλακούμε σε ένα θερμό επεισόδιο.
Και μία πιο προσωπική ερώτηση. Με τις δυσκολίες που περνάτε στα θέματα υγείας, πώς τα αντιμετωπίζετε;
Πέρασα στη ζωή μου πολλές δυσκολίες αφού με ρωτάτε. Είμαι δίδυμος και γεννήθηκα δεύτερος, και σε ένδειξη διαμαρτυρίας έκανα για τρεις μέρες απεργία πείνας. Αποτέλεσμα ήταν να με βαφτίσουν στον αέρα, έλεγαν αυτός δεν παίρνει γάλα θα πεθάνει. Έζησα. Το 1965 όταν ήμουν φοιτητής στην Ελλάδα έπαθα περιτονίτιδα, και την πέμπτη μέρα οι γιατροί είπαν “Κάναμε ό, τι κάναμε”. Εις πείσμα όχι των γιατρών αλλά της φύσης, επιβίωσα. Νομίζω πως και τώρα με το πρόβλημα της μητροειδούς βαλβίδας θα τα καταφέρω.
Σας ευχαριστούμε για αυτήν την συνέντευξη στην Ελληνική Huffington Post.
Μέσω της Huffington Post θέλω να πω πως ποτέ δεν υπήρξαμε, είτε η Κύπρος, είτε η Ελλάδα σαν κράτη ταραξίες στην περιοχή. Γιατί υπάρχουν και κάποιοι άλλοι στρατηγικοί εταίροι, γείτονες και αυτοί, οι οποίοι στο μόνο που συνέβαλαν είναι στα όσα σήμερα καταμαρτυρούν ή καταγράφονται στην περιοχή και μιλώ για την Τουρκία.
Αυτό που μπορούμε να κατορθώσουμε είναι να γίνουμε σταθεροποιητικοί παράγοντες και αντί ο φυσικός πλούτος να αποτελέσει πεδίο τριβών, να αποτελέσει ακριβώς κίνητρο συνεργασίας, όπως το έχουμε επιτύχει με την Αίγυπτο, όπως είμαστε σε διάλογο με το Ισραήλ, όπως είμαστε σε διάλογο με το Λίβανο και την Ιορδανία. Νομίζω ότι μπορεί να αποτελέσουμε το πρότυπο ακριβώς για το πως μπορεί μία αιτία που αποτελεί κατάρα να μετατραπεί σε ευλογία.