Ως παιδιά στην Ελλάδα μισούσαμε τα μεσημέρια...Ήταν η ώρα που έπρεπε να κάνουμε ησυχία γιατί οι γονείς ή οι παππούδες ξάπλωναν για να πάρουν έναν «υπνάκο», «χουζούρι» ή «σουρούπι» κατά πολλούς. Εάν μάλιστα για κάποιο λόγο δεν κατάφερναν να απολαύσουν την μεσημεριανή «σιέστα» οι πιθανότητες ήταν πως θα ήταν κουρασμένοι και αρκετά εκνευρισμένοι για το υπόλοιπο της ημέρας. Ως παιδιά δεν καταλαβαίναμε γιατί αυτή η καθημερινή ιεροτελεστία ήταν τόσο σημαντική...Μέχρι που μεγαλώσαμε!
Ο κυριακάτικος ή ακόμη και σαββατιάτικος μεσημεριανός ύπνος παραμένει μια αρκετά διαδεδομένη συνήθεια όχι μόνο στην επαρχία, όπου οι ρυθμοί ζωής είναι διαφορετικοί, αλλά και στα αστικά κέντρα.
Η καθημερινή όμως μεσημεριανή ανάπαυλα, πρωτίστως στις πόλεις, αποτελεί πλέον μακρινή ανάμνηση. Τα ωράρια εργασίας έχουν διευρυνθεί και οι υποχρεώσεις αλλά και οι απαιτήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί. Η μερίδα των εργαζόμενων που έχει τη δυνατότητα να βρίσκεται στο σπίτι σχετικά νωρίς το μεσημέρι, ώστε να υπάρχει χρόνος για «να πάρει» έστω και έναν «υπνάκο», έχει περιοριστεί.
Βάζοντας τον εγκέφαλο σε «stand by mode»
Όταν όμως, έστω και σπάνια, υπάρχει αυτή η δυνατότητα, όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο ευεργετικός είναι ο “υπνάκος” ή napping όπως φαίνεται να είναι ο όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς, αφού ο εγκέφαλος μας, μας επιστρέφει στο πολλαπλάσιο αυτό το “δώρο”. Είναι σαν κάποιος να πάτησε ξαφνικά το κουμπί “refresh” και εμείς μονομιάς ανακτάμε δυνάμεις ενώ το μυαλό μας είναι και πάλι “καθαρό” αλλά και έτοιμο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του υπόλοιπου της ημέρας, έχοντας αυξήσει τις αντοχές του.
Ο ψυχίατρος και ομοιοπαθητικός, Αντώνης Ανδριώτης μιλώντας στην HuffPost Greece, εξηγεί πως φυσιολογικά ο μεσημεριανός είναι ευεργετικός τόσο για το σώμα, το οποίο ξεκουράζεται, όσο και για τον εγκέφαλο. «Το συγκεκριμένο όργανο μπορεί να μην σταματά ποτέ να “εργάζεται” αλλά κατά κάποιο τρόπο τίθεται σε stand by mode».
Βέβαια, «ο κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και έχει διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις γι αυτό και θα πρέπει να μάθουμε αντιλαμβανόμαστε ποιες είναι αυτές». Αυτές άλλωστε οι διαφορετικές ανάγκες, είναι που κάνουν άλλους ανθρώπους να χρειάζονται έναν μεσημεριανό ύπνο μικρής διάρκειας ενώ άλλοι χρειάζονται περισσότερο. Όπως βέβαια παρατηρεί ο κ.Ανδριώτης, οι μικρότερης διάρκειας μεσημεριανοί ύπνοι φαίνεται να είναι πιο αποδοτικοί «καθώς ο εγκέφαλος κατά το ξύπνημα επανέρχεται γρηγορότερα και με μεγαλύτερη ευκολία στην κανονική λειτουργία».
Ωστόσο, για να μπορέσει ο οργανισμός να «κεφαλαιοποιήσει» αυτή τη μεσημεριανή «σιέστα» θα πρέπει να τηρούνται και κάποιοι βασικοί κανόνες όπως ότι δεν θα πρέπει να κοιμόμαστε για ένα διάστημα έως και δύο ωρών από την έναρξη του γεύματος. «Ο εγκέφαλος σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να μπει σε κατάσταση ξεκούρασης και χαλάρωσης καθώς είναι απασχολημένος» με δεδομένο ότι όλο το βάρος πέφτει στη διαδικασία της πέψης.
Αυτό βέβαια που θα πρέπει να γίνει κατανοητό, όπως μας συμβουλεύει ο κ.Ανδριώτης, είναι πως ο μεσημεριανός ύπνος δεν θα αποτελέσει μια σωτήρια λύση, εάν γενικά δεν ακολουθούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής σε ότι αφορά τη διατροφή, την κατανάλωση καφεΐνης, τις ώρες εργασίας και ένα σωρό άλλες βλαπτικές συνήθειες.
Τι κερδίζουμε για κάθε λεπτό ύπνου;
Τα ευρήματα και οι μελέτες ειδικών που έχουν ασχοληθεί με το λεγόμενο «napping», παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και στο σκέλος που αφορά της διάρκεια του μεσημεριανού ύπνου. Όπως αποδεικνύεται, ένας ελαφρύς ύπνος διάρκειας μόλις 10 έως 20 λεπτών είναι αρκετός για να «γεμίσει τις μπαταρίες μας» και να μας βοηθήσει να έχουμε και πάλι γρήγορα ανακλαστικά ώστε να επιστρέψουμε στην εργασία και να είμαστε πιο αποδοτικοί.
Αντίστοιχα ο μεσημεριανός ύπνος, διάρκειας 60 λεπτών φαίνεται να έχει ακόμη μεγαλύτερα ευεργετήματα κυρίως για τη μνήμη αν και αρκετοί ξυπνούν με μια σχετική δυσθυμία.
Ιδανικότερος βέβαια, φαίνεται πως είναι ένας πλήρης ύπνος διάρκειας 90 λεπτών, που δίνει «ώθηση» στη δημιουργικότητα και παρέχει ευεξία, ενώ βοηθά ιδιαίτερα τη μνήμη. Ωστόσο, υπάρχουν και εκείνοι που βρίσκουν πως ένας ύπνος, αυτής της διάρκειας, δεν τους επιτρέπει να επιστρέψουν άμεσα στις δραστηριότητές τους.
Το μόνο που μένει λοιπόν είναι να πάψουμε να έχουμε ενοχές, πείθοντας τον εαυτό μας ότι ο μεσημεριανός ύπνος είναι «ξόδεμα» χρόνου που θα έπρεπε να αφιερώσουμε σε υποχρεώσεις και καθημερινές απαιτήσεις...