Διεθνής Έκθεση FIDH: Υποχώρηση και παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα του μνημονίου

Έκθεση του FIDH: Στην Ελλάδα του μνημονίου το 1/3 του πληθυσμού δεν καλύπτεται από ασφάλεια υγείας
A lesbian couple Christina, left, and Ioanna hold a banner that reads ''Same taxes, same rights'' during a protest outside Greece's Parliament in Athens on Friday, Sept. 5, 2014. Several hundred people took part in the peaceful march to Parliament, which is debating draft legislation to outlaw Holocaust denial and expand prosecution powers against the incitement of racial violence. Gay and Lesbian rights groups complain that the proposed legislation will not adequately address attacks on homosexual people, which they say are on the rise. (AP Photo/Thanassis Stavrakis)
A lesbian couple Christina, left, and Ioanna hold a banner that reads ''Same taxes, same rights'' during a protest outside Greece's Parliament in Athens on Friday, Sept. 5, 2014. Several hundred people took part in the peaceful march to Parliament, which is debating draft legislation to outlaw Holocaust denial and expand prosecution powers against the incitement of racial violence. Gay and Lesbian rights groups complain that the proposed legislation will not adequately address attacks on homosexual people, which they say are on the rise. (AP Photo/Thanassis Stavrakis)
ASSOCIATED PRESS

«Εκπτώσεις» έως και παραβιάσεις, ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων που συνολικά άνοιξαν το δρόμο για μια σαφή υποχώρηση των πυλώνων του δημοκρατικού πολιτεύματος, διαπιστώνεται στην πορεία της εξαετούς προσπάθειας της Ελλάδας να «διασωθεί», με την υιοθέτηση σκληρών μέτρων λιτότητας.

Η έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου -FIDH*, «Υποβαθμίζοντας τα Δικαιώματα- Το Κόστος της Λιτότητας στην Ελλάδα», που παρουσιάστηκε στην Αθήνα αποτελεί ένα ισχυρό ράπισμα τόσο για τις κυβερνήσεις της χώρας των τελευταίων ετών όσο και για τους διεθνείς οργανισμούς -όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση- από πλευράς δανειστών. Όπως, αποφαίνεται, αμφότεροι είτε ώθησαν τη χώρα να προβεί στις συγκεκριμένες επιλογές είτε...κοίταξαν αλλού ενώ θυσιαζόταν η «πεμπτουσία» της Δημοκρατίας.

Ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες στη «μέγκενη» του μνημονίου

Συγκεκριμένα, η έκθεση διαπιστώνει σημαντική υπονόμευση σε επίπεδο ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων, εστιάζοντας μάλιστα ιδιαίτερα σε θέματα καταστολής αλλά και στον τρόπο λήψης αποφάσεων. «Η κοινωνική αναταραχή που προκλήθηκε από το πρόγραμμα της λιτότητας στο σχεδιασμό του οποίου δεν συμμετείχε ο πληθυσμός- παραβιάζοντας κατάφωρα τις συνήθεις διαδικασίες λήψης αποφάσεων- και από την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, αντιμετωπίστηκε από τις αρχές με αυξανόμενη βία και ισχυρή καταστολή, ενώ τα περιστατικά σπανίως διερευνώνται και σχεδόν ποτέ δεν διώκονται». Οι δε περιορισμοί στα άλλα δικαιώματα (στα δικαιώματα του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, της ελεύθερης πληροφόρησης και το δικαίωμα στη χρηστή απονομή δικαιοσύνης), σύμφωνα με την έκθεση, πολλαπλασιάζονται συνεχώς, ενώ το δικαίωμα του λαού να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων περιορίζεται συνεχώς.

Η δε κυβέρνηση «έχει επίσης υιοθετήσει μια εντεινόμενα αυταρχική στάση απέναντι στη δημόσια κριτική, δημιουργώντας ένα αυξανόμενα καταπιεστικό κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον για τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και για όσους ασκούν κριτική». Μάλιστα στην έκθεση υπάρχει και ειδική αναφορά στο θέμα της ΕΡΤ, υπόθεση η οποία χαρακτηρίζεται ως η πιο δραματική επίθεση στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης στην Ελλάδα.

Αναφέρεται όμως και η υπόθεση του 21χρονου Φ.Λ. ο οποίος συνελήφθη το 2012 και καταδικάστηκε για την ανάρτηση σατιρικών εκφράσεων στο Facebook, με περιεχόμενο που κρίθηκε προσβλητικό για ένα γνωστό εκλιπόντα μοναχό. Τελικά, όπως τονίζεται, καταδικάστηκε σε 10μηνη ποινή φυλάκισης «ενώ αξίζει να σημειωθεί πως οι αρχές κινητοποιήθηκαν έπειτα από προτροπή μελών της Χρυσής Αυγής» ενώ «η υπόθεση αυτή κατέστη εμβληματική για την εντεινόμενη διαδικτυακή λογοκρισία στη χώρα, καθώς και για τους δεσμούς της ελληνικής πολιτείας με συγκεκριμένες ισχυρές ελίτ (επί του προκείμενου, της ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος και της εθνικιστικής Άκρας Δεξιάς)».

Οι πολιτικές ευθύνες για την άνοδο της Χρυσής Αυγής

Για τη Χρυσή Αυγή, γίνεται και ξεχωριστή, εκτενής αναφορά στην έκθεση. Όπως τονίζεται «Έχουν δοθεί πολλές εξηγήσεις για τους λόγους για τους οποίους η Χρυσή Αυγή σημείωσε τόσο μεγάλη επιτυχία τα τελευταία χρόνια…Αν και κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η οικονομική κρίση αποτέλεσε τη μοναδική αιτία για την εντυπωσιακή άνοδο του κόμματος τα τελευταία χρόνια, ωστόσο η κρίση μπορεί να θεωρηθεί ως ο καταλυτικός παράγοντας ο οποίος συνέδεσε μια σειρά διαφορετικών παραγόντων. Η άνοδος της Χρυσής Αυγής διευκολύνθηκε επίσης από την επικρατούσα πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα, όπου η διαφθορά είναι διαδεδομένη και η σημερινή πολιτική τάξη έχει νομιμοποιήσει, ακόμα και υποστηρίξει, τη μισαλλόδοξη και αντιμεταναστευτική ρητορική». Στο σημείο αυτό μάλιστα γίνονται συγκεκριμένες, εκτενείς αναφορές σε πολιτικές δεσμεύσεις που ανέλαβε ο νυν πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2012.

Συγκεκριμένα αναφέρεται πως «δεσμεύτηκε να διεκδικήσει πίσω τις ελληνικές πόλεις από τους μετανάστες, δίνοντας το παράδειγμα πώς μια συγκεκριμένη πολιτική ρητορική μπορεί να συμβάλλει στην πυροδότηση του αντιμεταναστευτικού λόγου». Ενώ «όταν μια επιδημία ελονοσίας έπληξε τη Σπάρτη το 2011 (κυρίως λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό για την υγεία οι οποίες ανέβαλαν τους ψεκασμούς κατά της ελονοσίας σε βαλτότοπους), ο υπουργός Υγείας Α. Λοβέρδος δήλωσε ότι οι μετανάστες ήταν αυτοί που μετέδωσαν την ασθένεια».

Άνοιγμα της «ψαλίδας» των ανισοτήτων

Κατά την ίδια περίοδο όμως εφαρμογής των μνημονιακών πολιτικών, όπως τονίστηκε και κατά τη παρουσίαση της έκθεσης, η μονομερής έμφαση στους οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς στόχους είχε βαρύτατες συνέπειες και στην αγορά εργασίας αλλά και στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης με ήδη προβληματική λειτουργία.

Οι μαζικές περικοπές στην απασχόληση του δημόσιου τομέα και η αποτυχία της κάλυψης των βασικών κοινωνικών αναγκών που προέκυψαν από την κρίση προκάλεσαν την απότομη αύξηση της ανεργίας, η οποία κατά την έκθεση σημείωσε το πρωτοφανές ποσοστό του 28% (Σεπτέμβρης 2013) και του 60,8% στους νέους (Φεβρουάριος 2013), προτού σταθεροποιηθούν στο 25,75 και 49,3% αντίστοιχα, σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις.

«Επιδείνωσε επίσης προϋπάρχουσες ανισότητες, καθώς οι ευπαθείς ομάδες πλήρωσαν το ακριβότερο τίμημα της μειωμένης πρόσβασης στην εργασία και της επιδείνωσης των συνθηκών εργασίας. Ο κατώτατος μισθός μειώθηκε μετά τον Φεβρουάριο του 2012 (όταν το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης βρισκόταν σε διαπραγμάτευση) κατά 22% για όλους τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών και κατά 32% για τα άτομα κάτω των 25, ενώ οι μεταρρυθμίσεις με στόχο να καταστεί η αγορά πιο «ευέλικτη» μείωσαν σημαντικά την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η λιτότητα αύξησε την ανισότητα».

Η αποστολή εντυπωσιάστηκε επίσης «από τη διαπίστωση ότι η φτώχεια πλήττει πλέον μεγάλο μέρος πληθυσμού, από τις φτωχότερες έως τις μεσαίες τάξεις. Από μετανάστες μέχρι ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους ή οδηγούς ταξί, σχεδόν κάθε νοικοκυριό έχει χτυπηθεί από την κρίση και δίνει την εντύπωση ότι πασχίζει να τα βγάλει πέρα. Ακόμα και το εθνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δεν λειτουργεί πλέον ως ένας ελάχιστος "απορροφητής του σοκ" για τη μεσαία τάξη: το ένα τέταρτο του πληθυσμού να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο φτώχειας, παρά τις

κοινωνικές παροχές που λαμβάνει – και αυτό συμβαίνει σε ποσοστό 6% μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της ΕΕ».

Στον τομέα της υγείας, η εικόνα που συνθέτει η έκθεση είναι επίσης ζοφερή. Η πρόσβαση στη βασική υγειονομική περίθαλψη επηρεάστηκε σημαντικά από τις περικοπές στον προϋπολογισμό και «γιατροί δήλωσαν, μεταξύ άλλων, ότι μερικές φορές είναι υποχρεωμένοι να απορρίπτουν ασθενείς ή να αναβάλλουν σημαντικές χειρουργικές επεμβάσεις λόγω έλλειψης νοσοκομειακών κλινών και περικοπών στο ήδη ανεπαρκώς επανδρωμένο και καταπονημένο εργατικό δυναμικό». Για μία ακόμη φορά, όπως δείχνει η έκθεση, οι ευπαθείς ομάδες όπως οι γυναίκες, οι μετανάστες και οι νέοι επωμίστηκαν δυσανάλογο βάρος.

Σημειώνεται τέλος, πως περίπου το ένα τρίτο του ελληνικού πληθυσμού δεν καλύπτεται από ασφάλεια υγείας. Αυτό, παρά το γεγονός ότι τα μέτρα του δεύτερου Μνημονίου προβλέπουν ένα πρόγραμμα παροχής Κουπονιών Υγείας με σκοπό τη δωρεάν πρόσβαση των ανασφάλιστων στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη. Οι Γιατροί του Κόσμου αναφέρουν ότι το πρόγραμμα καλύπτει λιγότερο από το 10% του πραγματικού αριθμού των ανασφάλιστων. Η αποτυχία αυτή στην εφαρμογή αναγνωρίστηκε εμμέσως από την Τρόικα κατά την τέταρτη αναθεώρηση του Μνημονίου.

*Η Διεθνής Ομοσπονδία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (FIDH), είναι διεθνής ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία αντιπροσωπεύει 178 οργανώσεις από σχεδόν 120 χώρες. Από το 1922, η FIDH υπερασπίζεται όλα τα αστικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα όπως αυτά ορίζονται στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Μέλος της FIDH είναι και η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιωμάτα του Ανθρώπου.

Δημοφιλή