Τις απόρρητες επικοινωνίες των υπαλλήλων της HSBC με Έλληνες πελάτες ώστε να αποφευχθεί η καταβολή φόρων αποκαλύπτει η εφημερίδα Τα Νέα στο πλαίσιο του SwissLeaks, της παγκόσμιας έρευνας της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και της γαλλικής εφημερίδας Le Monde.
Στις σημειώσεις αυτές γίνεται λόγος για χρήση υπεράκτιων εταιρειών και οι "λύσεις" για την αποφυγή των φόρων προτείνονταν στους πελάτες κατά κύριο λόγο από τους υπαλλήλους της τράπεζας.
Στο πρότζεκτ SwissLeaks συμμετείχαν περισσότεροι από 140 δημοσιογράφοι από 45 διαφορετικές χώρες και τουλάχιστον 50 μέσα ενημέρωσης – ανάμεσά τους η βρετανική εφημερίδα Guardian, η γερμανική Süddeutsche Zeitung, ο τηλεοπτικός σταθμός BBC, η αμερικανική εκπομπή ερευνητικής δημοσιογραφίας 60 Minutes και πολλά ακόμη. Τα αρχεία που διέρρευσαν περιλαμβάνουν πληροφορίες για τραπεζικούς λογαριασμούς οι οποίοι φιλοξενούσαν πάνω από 102 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και συνδέονταν με 106.000 πελάτες της HSBC από όλο τον πλανήτη. ΤΑ ΝΕΑ απέκτησαν πρόσβαση στην παγκόσμια λίστα και επί έξι μήνες ερευνούσαν τα στοιχεία που προσφέρουν μια σπάνια ματιά στο εσωτερικό του υπεραπόρρητου ελβετικού τραπεζικού συστήματος.
Το 2005, τη χρονιά που τέθηκε σε ισχύ η ευρωπαϊκή οδηγία για τη φορολόγηση των τόκων καταθέσεων, 33 υπεράκτιες εταιρείες (offshore) με ελληνικό ενδιαφέρον απέκτησαν τραπεζικούς λογαριασμούς στην HSBC.
Οι έδρες των εταιρειών αυτών εντοπίζονται σε διάφορους φορολογικούς παραδείσους από τον Ειρηνικό Ωκεανό έως την Καραϊβική Θάλασσα.
Συνολικά οι 33 συνδέονταν την περίοδο 2006-2007 με καταθέσεις ύψους άνω των 140 εκατ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία τα οποία διέρρευσαν από τον Ερβέ Φαλσιανί, πρώην υπάλληλο της HSBC που διώκεται στην Ελβετία.
Οι έδρες των εταιρειών αυτών ήταν εκτός ΕΕ και Ελβετίας και οι καταθέσεις τους δεν θα υπόκειντο στον συγκεκριμένο φόρο. Από σημειώσεις υπαλλήλων της τράπεζας κατά την επικοινωνία τους με πελάτες φαίνεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι ίδιοι οι υπάλληλοι πρότειναν για την αποφυγή της φορολόγησης την ίδρυση offshore.
Η παρακράτηση
Τον Ιούλιο του 2005, παράλληλα με την ευρωπαϊκή οδηγία για την φορολόγηση των τόκων καταθέσεων, τέθηκε σε ισχύ και η αντίστοιχη φορολογική συμφωνία μεταξύ Ελβετίας - ΕΕ, κατά την οποία θα παρακρατούνταν 15% από τους τόκους καταθέσεων στις ελβετικές τράπεζες.
Με τις υπεράκτιες εταιρείες αποφεύγεται η φορολόγηση των τόκων, όπως επισημαίνουν υπάλληλοι της HSBC σε σημειώσεις τους σε καρτέλες πελατών για την επικοινωνία που είχαν μαζί τους στη διάρκεια του 2005, όταν δηλαδή άρχισε η εφαρμογή της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας και ετέθη σε ισχύ η φορολογική συμφωνία μεταξύ Ελβετίας - ΕΕ.
Αλλες 12 offshore ελληνικών συμφερόντων απέκτησαν λογαριασμό στην HSBC τη διετία 2006-2007 με καταθέσεις που έφταναν τα 35 εκατ. δολάρια. Με την επεξεργασία των στοιχείων που απέσπασε ο Ερβέ Φαλσιανί από τους υπολογιστές της HSBC καθίσταται εφικτή η σύνδεση των offshore με τους κατόχους των τραπεζικών λογαριασμών και έτσι φαίνεται σε ποιον ανήκει τι, χωρίς να θολώνει τα νερά μια υπεράκτια εταιρεία.
Οι περισσότερες από τις υπεράκτιες που συνδέονται με έλληνες καταθέτες της HSBC και απέκτησαν λογαριασμούς στην τράπεζα εντός του 2005 εντοπίζονταν στους φορολογικούς παραδείσους του Παναμά (14), της Λιβερίας (9), των Νήσων Μάρσαλ (7) και των Βρετανικών Παρθένων Νήσων (3). Οι περισσότερες που απέκτησαν λογαριασμούς στην HSBC την περίοδο 2006 -2007 εντοπίζονται στις Νήσους Μάρσαλ (4), στον Παναμά (3) και στη Λιβερία (3).
Οι μυστικές συνεννοήσεις με τους πελάτες
Τα Νέα εντόπισαν στις σημειώσεις των υπαλλήλων της τράπεζας κατά την επικοινωνία τους με τους πελάτες, ανάμεσα σε άλλες, τις εξής περιπτώσεις:
- «Μας έφεραν όλα τα απαραίτητα έγγραφα για το άνοιγμα του λογαριασμού και τη νέα εταιρεία στην Λιβερία που θα ανοίξει για λόγους ESD (σ.σ.: η ευρωπαϊκή οδηγία για την φορολόγηση των τόκων), καθώς ο πελάτης είναι κάτοικος Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου» αναφέρεται από υπάλληλο τον Ιούνιο του 2005 σε καρτέλα ελληνίδας διευθύντριας η οποία συνδεόταν με λογαριασμούς ύψους 13 εκατ. δολαρίων. Η λιβεριανή εταιρεία ήταν η Human Forest Corporation, με έδρα στη Μονρόβια.
- «Ο πελάτης ήρθε με τον αδελφό του και μαζί υπέγραψαν το άνοιγμα λογαριασμού και έγγραφα για σύσταση εταιρείας στον Παναμά. Αυτοί επιθυμούν να κλείσουν τους αντίστοιχους καταθετικούς λογαριασμούς τους για λόγους ESD (έλληνες κάτοικοι), και θα μεταφέρουν τα περιουσιακά τους στοιχεία στον λογαριασμό της εταιρείας. Επίσης άνοιξαν από μία θυρίδα». Η συγκεκριμένη καταγραφή επικοινωνιών υπαλλήλου έγινε τον Οκτώβριο του 2005 με έλληνα πελάτη και καταθέσεις άνω των 4,5 εκατ. δολαρίων. Το όνομα της παναμέζικης εταιρείας, όπως καταγράφηκε στην καρτέλα, ήταν Brookley Finance Inc.
- «Ο πελάτης θα ανοίξει εταιρικό λογαριασμό όπου θα μεταφέρει όλα του τα κεφάλαια από τον υπάρχοντα αριθμημένο λογαριασμό (ο λόγος είναι η ευρωπαϊκή οδηγία για την φορολόγηση των καταθέσεων)» σημειώνει υπάλληλος της τράπεζας σε άλλη καρτέλα έλληνα πελάτη τον Νοέμβριο του 2005. Ο εν λόγω καταθέτης βρέθηκε να σχετίζεται με την εταιρεία Yaleford Enterprises Inc. με έδρα τον Παναμά.
- Συζήτηση υπαλλήλου της τράπεζας με διευθύντρια ελληνικής επιχείρησης τον Νοέμβριο του 2005 για το άνοιγμα παναμέζικης offshore και τη μεταφορά χρημάτων σε αυτήν ώστε να γλιτώσουν την καταβολή του φόρου των τόκων. Στην καρτέλα της διευθύντριας φαίνεται ότι είναι η πραγματική δικαιούχος της υπεράκτιας Genie International Inc, της οποίας το μέγιστο ύψος καταθέσεων την περίοδο 2006-2007 φτάνει τα 2,2 εκατ. δολάρια.
- Περισσότερα από 2 εκατ. δολάρια φαίνεται πως συνδέονταν με υπεράκτια ελληνικών συμφερόντων στις Μπαχάμες έπειτα από την αποστολή των απαραίτητων εγγράφων στους υπαλλήλους της τράπεζας που χρειάζονταν για να δημιουργηθεί η Makag Valley Ltd. Ηδη είχε συστηθεί το ομώνυμο ίδρυμα Makag στο Λίχτενσταϊν μέσω άλλης τράπεζας για να διαχειρίζεται τον λογαριασμό στην HSBC.
- Η περίπτωση κατοίκου Ελλάδας με καταθέσεις πάνω από 1,7 εκατ. δολάρια, ο οποίος όταν ενημερώνεται από υπάλληλο της HSBC για την φορολόγηση, «θυμώνει πάρα πολύ». Οπως φαίνεται στις σημειώσεις, του προτείνεται η σύσταση offshore για να αποφύγει τους φόρους, όμως ο ίδιος αρνείται να πληρώσει στην τράπεζα τα έξοδα για την σύστασή της. Αντιπροτάθηκε απόδοση 0,5-1% μεγαλύτερη σε ομόλογα ως προσφορά της τράπεζας και η διαφορά που προέκυπτε στα έσοδα να χρησιμοποιηθεί για να καλυφθούν τα έξοδα σύστασης της υπεράκτιας! Στην καρτέλα που απέσπασε ο Φαλσιανί το 2007 δεν φαίνεται κάποια σύνδεση του πελάτη με offshore.
- Ελληνας εφοπλιστής ο οποίος, όπως φαίνεται σε σημειώσεις υπαλλήλων, ελάμβανε τόκους 75.000 δολάρια από καταθέσεις στην HSBC επέλεξε έπειτα από την παρότρυνση υπαλλήλου τη λύση της offshore για να αποφύγει φόρους ύψους περίπου 11.000 δολαρίων. Σε συνεννοήσεις που έγιναν στις αρχές Ιουνίου 2005 αναφέρεται ότι ο πελάτης ζήτησε μία λίστα με ονόματα offshore που έχουν ήδη συσταθεί ώστε να επιλέξει. Σε νέα επικοινωνία δύο ημέρες μετά επισημαίνεται από τον πελάτη ότι θέλει να εμφανίζεται ως διευθυντής, κύριος μέτοχος και ο μόνος με δικαίωμα υπογραφής στην υπεράκτια. «Προς το παρόν τέτοια δομή εταιρείας είναι εκτός του πεδίου εφαρμογής του ESD. Τον πληροφόρησα για το κόστος αν εμφανίζεται η HSBC ως διευθυντής και αντίστοιχα για το κόστος αν είναι ο ίδιος. Επέλεξε το τελευταίο».
Οι τιμές, σύμφωνα με τις σημειώσεις του υπαλλήλου, ανέρχονταν σε 1.700 δολάρια για τη σύσταση της offshore και 1.300 δολάρια τον χρόνο για λειτουργικά έξοδα της εταιρείας (τήρηση βιβλίων κ.λπ.). Η ονομασία της εταιρείας που επελέγη ήταν Nigaloo Venture Holdings και η έδρα της στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους.
Οι 43 καρτέλες με ελληνικό άρωμα
Συνολικά εντοπίστηκαν 43 καρτέλες ελληνικού ενδιαφέροντος όπου σε σημειώσεις υπαλλήλων αναφέρεται ο όρος ESD, δηλαδή η ευρωπαϊκή οδηγία φορολόγησης των τόκων. Σε 16 από αυτές καθίσταται σαφές ότι οι πελάτες συμφώνησαν να ανοιχθούν εταιρικοί λογαριασμοί και να συσταθούν υπεράκτιες εταιρείες για «λόγους ESD». Σε 14 περιπτώσεις δεν είναι ξεκάθαρο τι συνέβη τελικά - μέχρι το 2007 δεν υπήρχε σύνδεση πελατών με offshore, όμως δεν φαίνεται τι έχει γίνει αργότερα. Σε άλλες 13 περιπτώσεις οι πελάτες αρνήθηκαν. Για παράδειγμα, υπάρχει η περίπτωση συνταξιούχου που είχε καταθέσεις άνω των 700.000 δολαρίων και του έγινε πρόταση τον Μάιο του 2005 από εργαζόμενο της HSBC να ανοίξει οφσόρ αλλά εκείνος αρνήθηκε.
Ανάμεσα σε αυτούς που δήλωσαν ότι θα το σκεφτούν για την ίδρυση offshore, σύμφωνα πάντα με τις σημειώσεις των υπαλλήλων της HSBC, εμφανίζεται και πρώην δικαστής ο οποίος συνδεόταν με 1 εκατ. δολάρια. Ωστόσο δεν φαίνεται να προχώρησε η σύσταση της εταιρείας έως το 2007.
Από τα επίσημα στοιχεία του ελβετικού υπουργείου Οικονομικών φαίνεται ότι το 2005 μόλις 29 Ελληνες με καταθέσεις στην Ελβετία συναίνεσαν για την κοινοποίηση των στοιχείων τους στις ελληνικές φορολογικές Αρχές. Το ύψος των ακαθάριστων τόκων που δηλώθηκε ότι έλαβαν εκείνη τη χρονιά έφτανε τα 224.000 ελβετικά φράγκα, ενώ οι φόροι που αποδόθηκαν από τους τόκους των καταθέσεων στο ελληνικό Δημόσιο για το χρονικό διάστημα Ιούλιος - Δεκέμβριος 2005 ανήλθε σε 5,5 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα, με μία πολύ μικρή μειοψηφία να είναι γνωστή στις ελληνικές Αρχές καθώς οι περισσότεροι δέχονταν να πληρώσουν υψηλότερους φόρους ώστε να εξασφαλίσουν την ανωνυμία. Τις επόμενες δύο χρονιές οι φόροι έφτασαν τα 15 και 16 εκατομμύρια φράγκα, ενώ ο αριθμός των Ελλήνων που δέχθηκαν να κοινοποιήσουν τα στοιχεία τους ανήλθαν στους 61 και 70 αντίστοιχα.
Τους το πρότειναν
Οι καρτέλες με τα λεπτομερή στοιχεία των πελατών και τις σημειώσεις των υπαλλήλων δόθηκαν στις ελληνικές Αρχές για πρώτη φορά στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2010. Σε μερικές από αυτές τις σημειώσεις φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι ίδιοι υπάλληλοι της τράπεζας προτείνουν τη σύσταση offshore ως λύση για την αποφυγή της φορολόγησης των τόκων.
Πηγή από φορολογικές Αρχές βορειοευρωπαϊκής χώρας ανέφερε σε μέλος του ICIJ ότι «υπήρχε ένας στρατός από νομικούς που ειδικεύονται σε τραπεζικά θέματα οι οποίοι εργάζονταν με τον ESD έτσι ώστε να βρουν τι είδους προϊόντα μπορούσαν να πουληθούν στους πελάτες προκειμένου να αποφύγουν τους φόρους». Αυτό, σύμφωνα με την πηγή, μπορεί να μην ήταν ακριβώς παράνομο, αλλά αυτού του είδους οι υπηρεσίες σίγουρα λειτουργούσαν εις βάρος του σκοπού της ευρωπαϊκής οδηγίας.
Περισσότερα, στην έντυπη έκδοση των Νέων