Πολλοί νέοι στην Ελλάδα θέλουν να μπουν στον κόσμο της επιχειρηματικότητας, δεν γνωρίζουν όμως πρακτικά πώς να το κάνουν. Το Found.ation προσπαθεί να λύσει αυτό ακριβώς το πρόβλημα. Ένας χώρος στο κέντρο της πρωτεύουσας, ο οποίος παρέχει όλα τα εργαλεία που είναι χρήσιμα για τη λειτουργία ενός startup. Με καθοδήγηση προς τους νέους επιχειρηματίες, αλλά και ειδικά προγράμματα επιτάχυνσης, μέσω των οποίων οι συμμετέχοντες μπορούν να αναπτύξουν την καινοτόμα επιχείρηση τους.
Η HuffPost Greece συνάντησε τους δύο από τους ιδρυτές του Found.ation, Δημήτρη Καλαβρό- Γουσίου και Γιάννη Σκλάβο, στον χώρο αυτού του ιδιαίτερου «εργαστηρίου». Οι ίδιοι δίνουν τη δική τους απάντηση σχετικά με το αν υπάρχουν περιθώρια για επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα της κρίσης, ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι επιχειρηματίες και τι βοήθεια μπορεί να προσφέρει ένας οργανισμός σαν τον δικό τους.
Τι ακριβώς γίνεται στο Found.ation;
Γ. Σκλάβος: Το Found.ation είναι ένας οργανισμός ο οποίος βοηθάει νέους επιχειρηματίες να μετατρέψουν την ιδέα τους σε προϊόν και το προϊόν σε εταιρεία. Στο Found.ation, εκτός από το να φιλοξενούμε startups, προσπαθούμε να τους προσφέρουμε υποστηρικτικές υπηρεσίες και γενικότερη βοήθεια έτσι ώστε να φτάσουν σε ένα επίπεδο οπού η εταιρεία θα μπορέσει είτε να εξασφαλίσει επένδυση για την περαιτέρω ανάπτυξη της, είτε να συνεχίσει τις δραστηριότητες της οργανικά, επειδή έχει βρει ένα επιχειρηματικό μοντέλο το οποίο αποδίδει. Τους βοηθάμε λοιπόν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Από το να τους συστήσουμε στους κατάλληλους δικηγόρους και λογιστές, μέχρι να τους βοηθήσουμε να φτιάξουν το business plan τους και να είναι έτοιμοι έτσι ώστε να προσελκύσουν τους ενδεχόμενους επενδυτές.
Πως προέκυψε η ιδέα για να δημιουργήσετε έναν τέτοιο χώρο;
Δ. Καλαβρός: Πριν το Found.ation, ένα μέρος της ομάδας μας είχε συμβάλει στην δημιουργία ενός από τους πρώτους συνεργατικούς χώρους στην Ελλάδα. Θα πρέπει βέβαια να σας πω, ότι το Found.ation δεν λειτουργεί σαν συνεργατικός χώρος. Είμαστε ένας οργανισμός ο οποίος θέλει να υποστηρίξει όλο το φάσμα της δημιουργίας νέων καινοτόμων προϊόντων και τεχνολογικών εταιρειών. Πως το κάνουμε αυτό; Αυτή τη στιγμή, μέσω των προγραμμάτων επιχειρηματικής επιτάχυνσης (startup accelerators) που διαθέτουμε αλλά και ποιοτικών εκπαιδευτικών και διδακτικών εκδηλώσεων. Αγαπάμε πολύ τα hackathons (εκδηλώσεις για προγραμματιστές και σχεδιαστές με στόχο την ανάπτυξη ενός προγράμματος εντός ορισμένου χρόνου, συνήθως μέσα σε ένα Σαβ/κο) αλλά και τα networking events, όπου startups μοιράζονται τις ιστορίες και τις εμπειρίες τους. Όλα αυτά βοηθούν τους νέους επιχειρηματίες να ωριμάσουν τις ιδέες, τα πλάνα και τις ομάδες τους.
Είδαμε λοιπόν πως οι περισσότεροι νέοι επιχειρηματίες, ή αυτοί που επιχειρούν για πρώτη φορά, χρειάζονται πρόσβαση σε δίκτυο ανθρώπων, δομές και γνώση. Πιστεύουμε πως το σύνολο των δράσεών μας καλύπτει όλες τις παραπάνω ανάγκες.
Ποια είναι η ανταπόκριση από την πλευρά των νέων επιχειρηματιών;
Δ. Καλαβρός: Μέσα από τα προγράμματα επιτάχυνσης που έχουμε «τρέξει» τον τελευταίο 1μισι χρόνο, έχουν επωφεληθεί συνολικά πάνω από 80 καινοτόμες επιχειρήσεις. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Έχουμε δουλέψει με πολλές διαφορετικές ομάδες και ιδέες. Μπορώ να πω ότι μαθαίνουμε και εμείς μέσα από όλη τη διαδικασία. Βλέπουμε τι δουλεύει και τι όχι, και τι πραγματικά χρειάζονται αυτοί οι άνθρωποι. Σίγουρα κάθε ομάδα είναι ξεχωριστή, οπότε αφιερώνουμε αρκετό χρόνο για την κάθε περίπτωση.
Επίσης, βλέπουμε ομάδες που ξεκινούν μέσα από το Found.ation, να επωφελούνται των προγραμμάτων, στη συνέχεια να εξασφαλίζουν χρηματοδότηση και να γυρνούν στον χώρο μας να λειτουργήσουν εδώ. Αυτό πιστεύουμε πως συμβαίνει γιατί αυτοί οι άνθρωποι νιώθουν μέλη μιας οικογένειας, ενώ “αναγνωρίζουν” με τον δικό τους τρόπο την βοήθεια και την υποστήριξη που έχουν λάβει από εμάς.
Γ. Σκλάβος: Θα συμπληρώσω πως ακόμα και αν κάποια startups επιλέξουν να στεγαστούν σε δικά τους γραφεία, συνεχίζουν να επιδιώκουν επαφή με το Found.ation. Θέλουν να γυρίσουν πίσω για να μοιραστούν τις δικές τους, πλέον, εμπειρίες με το υπόλοιπο οικοσύστημα.
Ο Δημήτρης Καλαβρός
Έρχεστε σε επαφή με πολλούς νέους επιχειρηματίες. Ποια είναι τα προβλήματα που σας λένε ότι αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα;
Γ. Σκλάβος: Συνήθως τα προβλήματα τους είναι πολύ βασικά και ξεκινούν από το «πώς να φτιάξω μια εταιρία». Δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση στα πιο πρακτικά κομμάτια, όσο και αν ακούγεται ακραίο. Στο πιο θεωρητικό μέρος, το πρόβλημα τους είναι το πώς να φτιάξουν ένα business plan το οποίο να μπορεί να το “διαβάσει” κάποιος που θέλει να τους χρηματοδοτήσει.
Δ. Καλαβρός: Κι όταν υπάρχει το business plan, συνήθως δεν υπάρχει η χρηματοδότηση. Αυτό είναι το επόμενο μεγάλο ζήτημα του οικοσυστήματος μας. Τα startups αυτά, ζητούν χρηματοδοτήσεις που φτάνουν, τις περισσότερες φορές, περίπου στα 100.000 Ευρώ. Αντικειμενικά μιλώντας, δεν είναι εύκολο να βρεις 100.000 ευρώ αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν σίγουρα κάποιοι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από το πρόγραμμα Jeremy, όμως τα συγκεκριμένα κεφάλαια τοποθετούνται συνήθως σε επιχειρήσεις που βρίσκονται σε πιο ώριμη φάση.
Κατά την άποψη μας, και με βάση την γενικότερη ωριμότητα αλλά και φάση του ελληνικού start οικοσυστήματος, θα έπρεπε να γίνονται πολλές μικρές επενδύσεις, με ποσά από 50.000 ως 100.000 ευρώ. Αυτή είναι η λεγόμενη φάση pre-seed, τα πρώτα χρήματα δηλαδή που θα εξασφαλίσει ένα startup για να φτιάξει ένα πρωτότυπο (product prototype) του προϊόντος του. Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν στη χώρας μας πολλές ιδέες που “αξίζουν χρηματοδότηση”. Θεωρούμε πως αυτή η υπεραπλούστευση είναι ανακριβής και άδικη. Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, ότι τα 50.000 ευρώ δεν θα σου δώσουν τίποτα παραπάνω από το «καύσιμο» για να λειτουργήσεις το project σου για 6 με 8 μήνες. Όταν βγαίνει από εμάς ένα startup, χρειάζεται να βρει αυτά τα χρήματα σχετικά άμεσα, καθώς τις περισσότερες φορές η ομάδα δουλεύει ήδη, αμισθί τις περισσότερες φορές, ήδη 4 με 6 μήνες. Η πρώτη αυτή επένδυση θα καλύψει τα πρώτα έξοδα, την αγορά server ή άλλων υπηρεσιών και θα βγάλει ίσως ένα μικρό έσοδο για την ιδρυτική ομάδα, για να καλύψει τα καθημερινά της έξοδα. Σε προηγμένα οικοσυστήματα, ακόμα και στην Ευρώπη, τα πρώτα αυτά χρήματα είναι πολύ πιο εύκολο να εξασφαλιστούν, είτε από επενδυτές αγγέλους είτε από κάποια μικρά επενδυτικά σχήματα.
Ο Γιάννης Σκλάβος
Μιας που μιλάμε για τις χρηματοδοτήσεις, θέλω να το πάμε ένα στάδιο πιο πίσω. Τι χρειάζεται να κάνει μια ελληνική καινοτόμα επιχείρηση για να κερδίσει κάποια χρηματοδότηση;
Δ. Καλαβρός: Νομίζω ότι οι περισσότεροι επενδύουν στις ομάδες. Άρα πρέπει να έχεις μια καλή και σοβαρή ομάδα. Μιλώντας για τεχνολογικό επιχειρείν, πρέπει να έχεις και τεχνολόγους στην ομάδα σου. Να διαθέτεις, δηλαδή, άτομα που μπορούν να αναπτύξουν την τεχνολογική καινοτομία που σχεδιάζεις. Πρέπει επίσης να δείξεις ότι ήδη έχεις δουλέψει στην ιδέα σου και έχεις φτάσει μέχρι ένα ικανοποιητικό σημείο. Έτσι μετά θα μπορείς να πεις προς τους υποψήφιους χρηματοδότες ότι, για παράδειγμα, «έχουμε φτάσει μόνοι μας σε αυτό το επίπεδο, θέλουμε τη χρηματοδότηση για να προσλάβουμε άλλα 3 άτομα και να πάω το project μου από το σημείο 2 που είναι τώρα, στο σημείο 5». Πρέπει δηλαδή να τους δείξεις ένα σαφές πλάνο, γιατί ζητάς αυτά τα χρήματα τώρα και που θα τα ξοδέψεις.
Βάσει των στοιχείων που έχετε, σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται τα περισσότερα ελληνικά startups;
Δ. Καλαβρός: Τα περισσότερα αφορούν εφαρμογές για smartphones και έχουν «κοινωνικά» χαρακτηριστικά. Είναι πιο διαδεδομένα μεταξύ των νέων ανθρώπων γιατί αφορούν πιο άμεσες ανάγκες, όπως η δικτύωση, όπου ένας νέος μπορεί να αντιληφθεί πιο εύκολα. Από την άλλη βλέπουμε πως προϊόντα τα οποία έχουν σαν στόχο τον επιχειρηματικό κόσμο, το «business to business», είναι λιγότερα. Αυτό συμβαίνει κυρίως καθώς, προκειμένου να ξεκινήσεις ένα b2b startup, πρέπει με κάποιο τρόπο τις περισσότερες φορές να έχεις προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία και προϋπηρεσία η οποία θα σε βοηθήσει να εντοπίσεις την συγκεκριμένη ανάγκη, και να την μετατρέψεις σε επιχειρηματική ευκαιρία. Σε κάθε περίπτωση, το σημαντικό δεδομένο που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, είναι ότι όλο αυτό είναι επιχειρηματικότητα. Που σημαίνει ότι ο στόχος είναι να δημιουργήσουμε ένα οικονομικό αποτύπωμα μέσα από τη δραστηριότητα.
Πολλές συζητήσεις γίνονται για το αν υπάρχουν περιθώρια για επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα της κρίσης. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Δ. Καλαβρός: Η χώρα μας χρειάζεται με κάποιο τρόπο να δημιουργήσει δουλειές. Η νέα και υγιής επιχειρηματικότητα πρέπει, στο σύνολο της, να είναι καλοδεχούμενη. Εμείς είμαστε εκ φύσεως αντίθετοι σε ότι αποθαρρύνει τους νέους ανθρώπους από το να επιχειρήσουν. Όσοι λένε ότι στην Ελλάδα αυτή την περίοδο δεν υπάρχει χώρος για συζήτηση και δράση γύρω από την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, μάλλον δεν έχουν καταλάβει ένα σημαντικό μέρος των προβλημάτων που μας έχουν φτάσει στη σημερινή κατάσταση. Είμαστε υπέρ της βιώσιμης επιχειρηματικότητας. Startups δεν είναι μόνο οι εταιρείες που θα εξαγοραστούν για αρκετά εκατομμύρια ή θα καταφέρουν να μπουν σε κάποιο χρηματιστήριο. Κακώς προβάλουμε όλοι μας μόνο αυτό το μοντέλο ως επιτυχημένο. Στόχος μας πρέπει να είναι να προκύψουν εταιρείες από την Ελλάδα, οι οποίες σε λίγα χρόνια θα απασχολούν 40-50 ανθρώπους, θα έχουν ένα καινοτόμο προϊόν και εξωστρεφή διάθεση.
Τι συμβουλή θα δίνατε στους νέους επιχειρηματίες;
Γ. Σκλάβος: Το σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να τολμήσουν επιχειρηματικά. Να μην φοβούνται, ούτε καν την αποτυχία. Γιατί μια αποτυχία μπορεί σου μάθει πράγματα και την επόμενη φορά θα είσαι πιο έτοιμος. Πρέπει επίσης να βρουν μια καλή ομάδα, να εργαστούν όλοι μαζί και να προσπαθήσουν να κάνουν την ιδέα τους πράξη.
Δ. Καλαβρός: Υπομονή και επιμονή. Τίποτα άλλο. Οι νέοι άνθρωποι πρέπει να ξεκινήσουν να επιχειρούν. Όλα τα υπόλοιπα, θα έρθουν στην πορεία.